– در پایان جلسه استیضاح وزیر اقتصاد، نمایندگان مجلس شورای اسلامی با ۱۸۲ رأی موافق، رأی اعتماد پیشین خود به عبدالناصر همتی را پس گرفتند و او را عزل کردند.
– نمایندگان موافق این استیضاح معتقد بودند که سیاستهای اقتصادی عبدالناصر همتی باعث تشدید بحران بازارها به ویژه در بازار ارز، افزایش تورم و مشکلات معیشتی شده و دولت نیازمند تغییر در تیم اقتصادی خود است.
– مخالفان این استیضاح گفتند مشکلات اقتصادی کشور به علت تحریم است و برکناری همتی اثری در حل بحرانهای اقتصادی ندارد بلکه با اثر منفی روانی بر بازارها سبب تشدید مشکلات میشود.
– عبدالناصر همتی، مسعود پزشکیان یا مخالفان استیضاح عبدالناصر همتی نتوانستند برنامهای برای خروج از بحرانهای کنونی اقتصاد ایران ارائه کنند و صرفا به فرافکنی پرداختند.
– جایگزین همتی نیز نخواهد توانست بحرانهای اقتصاد فاسد نظام را حل کند چرا که برخلاف ادعای تیم دولت پزشکیان، این مشکلات ساختاری است و حتی با رفع تحریمها نیز مشکلات اساسی اقتصاد به علت ساختار معیوب، رانتی و فسادپرور جمهوری اسلامی پابرجا خواهد ماند.
جلسه استیضاح عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد دولت پزشکیان صبح روز یکشنبه ۱۲ اسفندماه ۱۴۰۳ بطور علنی و با حضور ۲۴۶ نماینده در مجلس شورای اسلامی برگزار شد. در پایان جلسه استیضاح وزیر اقتصاد، نمایندگان مجلس شورای اسلامی با ۱۸۲ رأی موافق، رأی اعتماد پیشین خود به عبدالناصر همتی را پس گرفتند و او را عزل کردند.
نمایندگان موافق این استیضاح معتقد بودند که سیاستهای اقتصادی عبدالناصر همتی باعث تشدید بحران بازارها به ویژه در بازار ارز، افزایش تورم و مشکلات معیشتی شده و دولت نیازمند تغییر در تیم اقتصادی خود است. مخالفان این استیضاح اما معتقد بودند مشکلات اقتصادی کشور به علت تحریم است و برکناری همتی اثری در حل بحرانهای اقتصادی ندارد بلکه با اثر منفی روانی بر بازارها سبب تشدید مشکلات میشود.
روحالله ایزدخواه از نمایندگان موافق استیضاح به «اعدام سلطان سکه» اشاره کرد و گفت: «سلطان سکه را اعدام میکنید؟ اما برای استیضاح وزیر اقتصاد تعارف میکنید؟ آقای همتی برای ما هندوانه دربسته نبود، ما به دولت لطف کردیم و با او مماشات کردیم.»
روحالله ایزدخواه افزود: «آیا میخواهیم به آقایی دلار تن بدهیم؟ یا ارزش پول ملی باید افزایش یابد؟ انتخاب کنیم که کدام اقتصاد را میخواهیم؟ اقتصاد سالم یا سرطانی؟ اینکه ثروت مردم در دلار احتکار شود تا ارزش داشتههایشان کم نشود یعنی فروپاشی اقتصادی. اگر اینطور است که ارز را امنیتی کنید و آن را از بازار دلالی درآوردید.»
قاسم روانبخش از دیگر نمایندگان موافق استیضاح نیز گفت: «ما دوست نداشتیم شاهد این استیضاح باشیم بلکه همراهی دولت را میخواستیم. متاسفانه در بعضی از بیمارستانها بیمه تامین اجتماعی را نمیپذیرند.»
او افزود «اگر امروز ترمز را بکشید به نفع مردم است. شما از اصل برکناری استفاده نکردید و مجلس را در این وادی انداختید. معاون پارلمانی شما یک کلیپ را که مربوط به مجلس قبل بود منتشر کرد که اشتباه بود. میگویند اگر همتی برود قیمت دلار افزایش مییابد. دولت بنای بر لجاجت ندارد و حتما فرد بهتری را معرفی میکند.»
قاسم روانبخش همچنین به نمایش ویدئویی از سخنان علی خامنهای درباره لزوم حمایت از دولت پزشکیان که در نشست استیضاح همتی از سوی معاون پارلمانی رئیس جمهور اعتراض کرد و گفت: «امروز از حضرت آقا موضوعی مطرح نکنید. اگر آقا بخواهد چیزی به مجلس بگوید از طریق رییس مجلس این کار را میکند.»
محمد رستمی یکی دیگر از نمایندگان موافق استیضاح همتی نیز گفت: «این جلسه دادخواهی مردم است. صدای فشار اقتصادی را که از مردم میآید بشنوید. وفاق باید برای حل مشکل مردم و جهش تولید باید باشد.»
محمد رستمی خطاب به مسعود پزشکیان گفت: «اگر همتی از کابینه حذف شد که فبها. اگرنه خودتان ایشان را عزل کنید. اگر همانطور که گفتید سران قوا تصمیم گرفته وامصیبتا به این وزیر که مشکلات را اعلام نکرده است.»
مسعود پزشکیان رئیس دولت چهاردهم در دفاع از عملکرد وزیر اقتصاد، صرفا به کلیگویی و ایراد سخنرانی شعاری پرداخت.
او بدون اشاره به ساختار ناکارآمد، فاسد و رانتی اقتصاد ایران، به پولهای بلوکهشده ایران در کشورهای عراق و قطر و ترکیه اشاره کرد و گفت با دستور اخیر ترامپ برای فشار بیشتر به جمهوری اسلامی، نفت و گاز ایران روی دریاها مانده و فروش نمیرود.
او در بخش دیگری از سخنانش تأکید کرد که به خواست علی خامنهای، جمهوری اسلامی با آمریکا مذاکره نخواهد کرد: «بنده معتقد بودم باید گفتگو کرد ولی مقام معظم رهبری گفتند با آمریکا گفتگو نمیکنیم، بنده هم اعلام کردم با آمریکا گفتگو نمیکنیم، تموم شد و رفت!»
مسعود پزشکیان همچنین به مشکلاتی که به ادعای او از دولت ابراهیم رئیسی برای دولت چهاردهم مانده بود اشاره کرد و گفت: «وقتی دولت را تحویل گرفتیم ناترازی در سوخت و انرژی و برق داشتیم. فقط ۹۰ هزار میلیارد تومان وزارت بهداشت بدهی داشت. ۱۳۰ همت تامین اجتماعی باید پول میدادیم که پولش نبود. ۱۲۰ همت وزارت راه به پیمانکارها بدهکار است. در وضعیت جنگی هستیم و باید وضعیت جنگی بگیریم.»
عبدالناصر همتی هم به عنوان آخرین سخنران پیش از رأیگیری پشت تریبون حاضر شد و بدون ارائه برنامه برای ساماندهی وضعیت اقتصاد کشور به فرافکنی پرداخت و مانند مسعود پزشکیان همه مشکلات ساختاری اقتصاد ایران را گردن «تحریم» انداخت.
همتی همچنین مانند محمود احمدینژاد به «رازهای مگوی پشت پرده» اشاره کرد و گفت: «مردم ما در شرایطی قرار گرفتند که هر سال قدرت خرید مردم کاهش پیدا میکند. خواهش میکنم از من نخواهید که مطالبی را بگویم تا امنیت کشور به خطر بیندازد؛ بنابراین پیش از پیش از مردم عذرخواهی میکنم و قاطعانه میگویم که قطعاً پیروز خواهیم شد.»
عبدالناصر همتی در بخشی از سخنانی که در دفاع از عملکرد خود مطرح کرد گفت: «تا مسائل بینالمللی هست، فشار بر بودجه و نقدینگیِ ما خواهد بود و این باعث افزایش نرخ ارز خواهد شد. این در حالیست که تا چند ماه آینده، مکانسیم ماشه در برجام فعال میشود و فشار اقتصادی به ایران افزایش مییابد و با این منطق همتی، نه تنها قیمت ارز پایین نمیآید بلکه دلار ۱۵۰ هزار تومانی نیز منطقی و قابل پیشبینی است.»
این سخنان همتی از سوی برخی از حکومتیها به عنوان «پالس دوباره به بازار ارز برای گرانی دلار» تعبیر شده است.
اینهمه در حالیست که عبدالناصر همتی، مسعود پزشکیان یا مخالفان استیضاح عبدالناصر همتی نتوانستند برنامهای برای خروج از بحرانهای کنونی اقتصاد ایران ارائه کنند و صرفا به فرافکنی پرداختند.
از سوی دیگر هر فرد دیگری که بجای عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد دولت اصلاحطلب مسعود پزشکیان شود نخواهد توانست بحرانهای اقتصاد فاسد نظام را حل کند چرا که برخلاف ادعای تیم دولت پزشکیان، این مشکلات ساختاری است و حتی با رفع تحریمها نیز مشکلات اساسی اقتصاد به علت ساختار معیوب، رانتی و فسادپرور جمهوری اسلامی پابرجا خواهد ماند؛ همانطور که عملکرد پیشین عبدالناصر همتی به عنوان رئیس کل بانک مرکزی در دو دوره ریاست جمهوری حسن روحانی قابل دفاع نبود و او در سه سال فعالیت دولت ابراهیم رئیسی از جمله منتقدان سرسخت سیاستهای اقتصادی دولت به شمار میرفت.
این موضوع حتی از سوی برخی نمایندگان موافق استیضاح نیز مطرح شد. ابوالفضل ابوترابی نماینده نجف آباد در مجلس شورای اسلامی پیش از برگزاری نشست استیضاح همتی، در گفتگو با روزنامه «ایران» گفته بود: «من معتقدم با استیضاح و رفتن وزیر امور اقتصادی و دارایی مشکلات بازار ارز در کشور حل نمیشود. این یک واقعیت است.»
ابوالفضل ابوترابی افزوده بود «حالا شاید پرسیده شود چرا نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی با علم به این اینکه رفتن آقای همتی مسئله را حل نمیکند، همچنان بر استیضاح اصرار دارند؟ باید بگویم ما درواقع میخواهیم شخصیت عبدالناصر همتی را استیضاح کنیم!»
اکنون با عزل عبدالناصر همتی و برکناری وی از دولت، مسعود پزشکیان بر اساس اصل ۱۳۵ قانون اساسی، دولت موظف است یک سرپرست را برای مدت حداکثر سه ماه برای این وزارتخانه تعیین کند.