اروپاییان تا کی بر حمایت از رژیم ایران اصرار می‌ورزند؟

سیدعلی خامنه‌ای، دونالد ترامپ

پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای اتحادیه اروپا در برابر یک مشکل فنی در رابطه با ادامه این توافق قرار گرفت به همین دلیل کشورهای قدرتمند عضو اتحادیه اروپا تلاش کردند تا از مهلتی که ایالات متحده برای بازنگری مجدد در محتوای توافق برای آنها تعیین کرده بود، استفاده کنند تا شاید بتوانند راه‌ حلی برای نجات این توافق بیابند اما زمان به سرعت گذشت و بالاخره روز سه‌شنبه هفته گذشته، هفتم اوت ۲۰۱۸، اولین بسته تحریم‌های آمریکا علیه رژیم ایران اعلام شد.  دومین بسته تحریم‌ها که از نوع اول بسیار شدیدتر است قرار است در ماه نوامبر آینده علیه جمهوری اسلامی اعمال شود. تصمیم ایالات متحده بر تحریم ایران برای اروپایی‌ها مشکلی بزرگ به شمار می‌رود به این دلیل که این کشورها قرار بود ماه نوامبر برخی امتیازات اقتصادی و مالی را به ایران تقدیم کنند اما تصمیم آمریکا و تعیین ماه نوامبر برای اعمال بسته دوم تحریم‌ها تمام برنامه اروپاییان را بر هم ریخت.

اتحادیه اروپا با وجود شروع تحریم‌ها هنوز هم جهت یافتن راهکاری برای ایجاد توافقی با تهران جهت برقراری روابط تجاری، اقتصادی،  سرمایه‌گذاری، تسهیل خدمات بانکی و همچنین خرید نفت تلاش می‌کنند اما این تلاش‌ها به جایی نخواهد رسید. رژیم ایران که اکنون بسیار نگران شرایط جدید بین‌المللی و داخلی خود است خوب می‌داند که شرکت‌های بزرگ اروپایی قادر نیستند با تحریم‌های آمریکا رویارویی کنند. از زمان آغاز تهدیدهای آمریکا خیلی از این شرکت‌ها داوطلبانه و بدون توجه به تصمیمات رهبران اتحادیه اروپا، ایران را ترک کردند. تهدیدهای مکرر واشنگتن به جریمه شرکت‌هایی که با ایران وارد معامله شوند بدون شک آنها را از هر گونه داد و ستد یا سرمایه‌گذاری در ایران منصرف خواهد کرد.

در این میان، تهران بسیار علاقمند است که روابط‌اش را با اتحادیه اروپا حفظ کند چرا که اروپایی‌ها ارز معتبر دارند.

علاقمندی شدید ایران در حفظ ارتباط با اروپا به خاطر ان است که این کشورها در ازای نفت و گاز ارز معتبر پوند یا یورو به تهران می‌پردازند. علاوه بر این شرکت‌های اروپایی تکنولوژی مورد نیاز ایران به ویژه در بخش صنایع دفاعی را دارند به همین دلیل اروپا واقعا یک نیاز مبرم و راه حل مهم برای تهران تلقی می‌شود.

آنگلا مرکل، امانوئل ماکرون، ترزا می؛ صوفیا پایتخت بلغارستان؛ ۸ ژوئن ۲۰۱۸

با این حال اما اقدامات عملی همیشه نتایجی گویاتر و رساتر از اظهار نظرهای تئوریک دارد. تضمین‌های امانوئل ماکارون رئیس جمهوری فرانسه، آنگلا مرکل صدراعظم آلمان و ترزا می نخست وزیر بریتانیا، با پاسخ سرد ایران مواجه شد. تهران به اروپاییان گفته است که بسته ارائه شده از سوی این سه کشور قادر نیست اقتصاد ورشکسته  این کشور را نجات دهد چرا که اگر بخش صادرات نفت محاصره شود و کانال‌های مبادلات مالی تهران با جامعه بین‌المللی قطع گردد، اقتصاد ایران ضربه مرگباری را متحمل خواهد شد و بسته اروپایی‌ها به رژیم دیگر هیچ دستاورد جدیدی برای تهران به همراه نخواهد داشت.

رهبران سه کشور انگلیس و فرانسه و آلمان در تلاش برای قانع کردن شرکت‌های اروپایی به مشارکت در روند تسهیل امور برای رژیم تهران با مشکلات زیادی مواجه هستند. غول نفتی فرانسه «توتال» پیشاپیش اعلام کرده بود با توجه به تحریم‌های آمریکا نمی‌تواند به تعهدات خود در بخشی از قرارداد چند میلیارد دلاری پروژه گاز «پارس جنوب» پایبند بماند.

دو شرکت از بزرگترین شرکت‌های تدارکاتی جهان، «CMA-CGM» و «DANISH DSV»، نیز اعلام کرده‌اند که قصد دارند تجارت‌شان با ایران را متوقف کنند. همچنین شرکت هواپیمایی هلند اعلام کرده است که همه پروازهایش به ایران را از ماه سپتامبر آینده متوقف خواهد کرد. شرکت هواپیمایی «فرانس‌ایر» که با هواپیمایی هلندی ادغام شده است، این شرکت نیز پروازهایش  به تهران را متوقف خواهد کرد.

انتظار می رود شرکت‌های فولاد اروپایی نیز عرضه فولاد به ایران را متوقف کنند چون شرکت فولادساز روسیه «SEVERSTAL»، پیشاپیش تمام فعالیت‌های تجاری خود را با ایران متوقف کرده است. شرکت «رنو» سازنده اتومبیل فرانسوی نیز اعلام کرد که بر خلاف اعلامیه‌های تبلیغاتی قبلی خود فعالیت در ایران را متوقف خواهد کرد، شرکت «رنو» شریک بزرگ شرکت نیسان در ایالات متحده است و نقش مهمی در بازار ایالات متحده ایفا می‌کند از همین رو این شرکت حاضر نیست در آمریکا تحریم یا جریمه شود.

رئیس بانک سرمایه‌گذاری اروپا « EIB» نیز با اعلام اینکه هیچ بانک اروپایی در حال حاضر قادر به معامله با ایران نیست، نگرانی شرکت‌ها را افزایش داد بطوری که حتی شرکت‌‌های کوچک یا شرکت‌های «ثانویه» اروپایی به علت تحریم های آمریکا، نمی‌توانند در ایران فعالیت کنند چون این شرکت‌ها از شرکت‌های عظیم چندملیتی به مراتب آسیب‌پذیرترند.

آنگلا مرکل و ترزا می و امانوئل ماکرون؛ کانادا؛ ۱۷ مه ۲۰۱۸

یکی از مشکلاتی که رهبران اروپا با آن مواجه‌اند موضوع عدم تبعیت شرکت‌های اروپایی از رهبری اتحادیه اروپا است. این مشکل برای رهبران اروپا شاید قابل درک باشد چرا که در اروپا قانونی نیست که شرکت‌ها را مجبور یا ملزم به تبعیت از مواضع سیاسی کشورهایشان بکند مگر در رابطه با برخی قوانین استثنائی مربوط به مبارزه با تروریسم. بنابراین عدم همکاری یا همراهی شرکت‌ها قابل درک است اما آنچه بیشتر برای اروپاییان غیرقابل درک و هضم است و این کشورها را در برابر افکار عمومی مردم خود در تنگنا قرار می دهد، ادامه اقدامات تروریستی رژیم ایران در خود کشورهای اروپایی است. درست در زمانی که سه کشور انگلیس، آلمان و فرانسه از هیچ تلاشی برای راضی کردن دولت حسن روحانی فروگذار نمی‌کنند، نهادهای تروریستی جمهوری اسلامی در اروپا به فعالیت خود ادامه می‌دهند و آخرین تلاش آنها طرح ناکام بمب‌گذاری در مراسم «سازمان مجاهدین خلق ایران» در پاریس بود. این توطئه تروریستی که به وسیله پلیس اتریس، آلمان و بلژیک کشف و خنثی شد بار دیگر نقاب کریه تروریستی  از چهره رژیم ایران را برداشت. این رفتار برای اروپاییان غیرقابل درک بود در حالی که آنها برای نجات این رژیم تلاش می کردند،  رژیم ایران بی‌پروا برای اقدامات تروریستی خود تلاش می‌کرد. پس از فاش شدن این طرح تروریستی هیچکس نمی‌توانست میزان خجالت، شرم و فضای درماندگی حاکم بر دفتر ریاست جمهوری حسن روحانی در اروپا را در آن لحظه تصور کند بخصوص بعد از سیلی از گزارش‌های موثق و متوالی که درباره این طرح تروریستی منتشر شد.

در حالی که روحانی در اروپا برای یافتن راه دیپلماتیک تلاش می‌کرد همزمان اسد ‌لله اسدی دیپلمات ایرانی در اتریش به دلیل مشارکت در طراحی یک عملیات تروریستی و بمب‌گذاری بازداشت شد، اسدی یک مقام تابع وزارت اطلاعات ایران است که در وزارت امور خارجه این کشور شبکه‌های تروریستی نظام اسلامی را هدایت می‌کند. وزارت اطلاعات معمولا باید به دستورالعمل‌های مستقیم روحانی عمل کند.

اقدامات تروریستی رژیم ایران در اروپا چیز جدیدی نیست اما رهبران اروپایی تصمیم گرفته‌اند که با آن برخورد نکنند. در طی سه سال گذشته، وزارت اطلاعات تعدادی از مخالفان رژیم را در هلند، آلمان و ترکیه ترور کرده و حداقل چهار نفر را کشته است.

این ترورها در واقع در  چارچوب ادامه سیاست وزارت اطلاعات رژیم ایران برای قلع و قمع و ترور مخالفان انجام می‌گیرد که از بدو تاسیس رژیم اسلامی در ایران آغاز شد. رژیم جمهوری اسلامی از سال ۱۹۷۹ تا ۱۹۹۶ بیش از ۲۰۰ عملیات بمب‌گذاری تروریستی در سطح بین‌المللی انجام داده است. یکی از رویدادهای بسیار شناخته شده در سپتامبر ۱۹۹۲ بود که وزارت اطلاعات رژیم ایران چهار تن از رهبران حزب دمکرات کردستان ایران را در رستوران «میکونوس» در برلین به قتل رساند. جمهوری اسلامی البته دست داشتن در این عملیات را تکذیب کرد اما دادگاه بعدها با شواهد و دلایل قاطع دست داشتن رژیم ایران در این عملیات تروریستی را ثابت کرد. دادگاه اعلام کرد عملیات به دستور رژیم ایران و توسط افرادی وابسته به سفارت این کشور انجام گرفته و به همین دلیل برای برخی از مقامات تهران حکم بازداشت صادر کرد.

رژیم ایران در آن زمان صدای اعتراض شدید اروپایی‌ها را شنید و پیام روشن و قاطع اتحادیه اروپا مبنی بر عدم تحمل هر گونه فعالیت تروریستی از سوی تهران در کشورهای عضو را دریافت کرد البته تازه پس از آنکه دادگاه آلمان حکم بازداشت فلاحیان وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی و برخی مقامات مسئول این کشور از جمله علی اکبر ولایتی و هاشمی رفسنجانی را صادر کرد. کشورهای اروپا در آن زمان ۱۵ سفیر خود را بطور هم زمان از تهران فراخواندند.

آنگلا مرکل، ترزا می و امانوئل ماکرون؛ بروکسل ۲۲ مارس ۲۰۱۸

واکنش رژیم ایران در برابر اروپاییان بسیار ملایم بود چون ایران نمی‌خواست اروپا را از دست بدهد پس با عقب‌نشینی موقت، پروسه  ترورها را برای مدتی متوقف کرد.

اما اکنون با وجود آخرین تلاش رژیم ایران برای انجام عملیات تروریستی، نمایندگان اروپا باز هم از بازگشت کمیته هماهنگی مشترک به میز مذاکره با تهران خودداری نکردند. به نظر می‌رسد رهبران سه کشور بزرگ اروپایی در تلاش‌هایشان برای راضی کردن ایران با مشکلات زیادی روبرو خواهند شد.

سوال این است که اروپاییان تا کجا می‌توانند با رژیم ایران پیش بروند؟ تقدیم یک بسته مالی به رژیم تهران یکی از راهکارهایی است که مشاوران ارشد سه کشور اروپایی پیشنهاد می‌کنند، اما  چقدر و چگونه؟  چون تحریم‌های جدید ایران را از خرید یا نگهداری ارز آمریکایی منع می‌کند و هیچ دولتی قادر به انجام هیچ معاملاتی نخواهد بود.

مشاوران اروپایی همچنین سعی خواهند کرد تا کشورهای عضو اتحادیه اروپا را به بقا و پایبندی به چارچوب توافق هسته‌ای قانع کنند. اروپاییان سعی می‌کنند برای کم کردن فشار بر ایران، خود را به مشکلی در برابر آمریکا تبدیل کنند اما در این گام موفق نخواهند شد چون خود اروپایی‌ها در این مورد با همدیگر اختلاف نظر دارند. کشورهای اروپای مرکزی و شرقی مانند لهستان و لیتونی و برخی دیگر از  کشورهای اروپایی منافع مالی قابل توجهی مانند آلمان یا انگلیس یا فرانسه در رابطه با ایران ندارند و از همین رو آنها بیشتر با آمریکا همسو خواهند بود.

کشورهای اروپایی که با آلمان و بریتانیا و فرانسه همراه نیستند به دقت خط مشی موفقیت‌آمیز ایالات متحده آمریکا در برخورد با کشورهایی مانند کره شمالی را بررسی و دنبال می‌کنند. آنها شاهد موفقیت سیاست آمریکا در برخورد با پیونگ یانگ بوده‌اند. سیاستی که باعث شد آزمایش‌های موشکی کره شمالی متوقف، سکوهای پرتاب موشکی جمع‌آوری و مذاکرات دیپلماتیک آغاز شود. در صورتی که سه کشور انگلیس و فرانسه و آلمان پس از ۴۰ سال مدارا و مماشات و «دیالوگ انتقادی» با جمهوری اسلامی نتوانستند هیچ تغییری در رفتار رژیم تهران به وجود آورند و در نتیجه تلاش‌های این اتحادیه در این زمینه با شکست مواجه شد. بنابراین اعتماد کشورهای اروپای مرکزی و شرقی به قدرت تاثیرگذاری آمریکا بیشتر است.

امانوئل ماکرون رییس جمهوری فرانسه، ترزا می نخست‌وزیر انگلیس و آنگلا مرکل صدراعظم آلمان در بروکسل

سیاست رژیم ایران در اصرار بر بقا در سوریه، گسترش و نشر گفتمان فرقه‌گرایی در منطقه به ویژه در عراق، ادامه تجهیز و تسلیح شبه‌نظامیان خارج از سلطه دولت‌ها در لبنان وعراق، حمایت از سازمان‌های تروریستی شیعی مانند حوثی‌ها و سنی مانند حماس، جهاد اسلامی و طالبان، پناه دادن به رهبران گروه تروریستی القاعده و تهدیدهای مکرر به بی ثبات کردن فعالیت‌های کشتیرانی و تجارت بین‌المللی در تنگه هرمز و باب‌المندب،  پس از امضای توافقنامه هسته‌ای «اوباما» با ایران همچنان ادامه یافت. ادامه این سیاست ویرانگر همه نتیجه سیاست و مواضع ضعیف دولت‌های اروپایی نسبت به رفتار رژیم ایران است. ولی اروپا حاضر نیست انتقادها را بپذیرد و در رفتار خود با ایران تجدید نظر کند.

حالا اما شرایط فرق کرده و زمان آن فرا رسیده که رهبران اروپا تمایزی میان نقش ایران در ترویج فعالیت‌های تروریستی و رسیدن به آرمان‌های هسته‌ای قائل نشوند. رهبری رژیم ایران می‌خواهد حل و فصل پرونده اتمی‌اش از موضوع حمایت‌های آن از تروریسم جدا باشد. بنابراین اروپا به موضع محکم‌تری در برابر رژیم ایران نیاز دارد. اروپا نباید به خواسته‌های رژیم ایران که نتیجه‌ای جز ویرانی منطقه نداشته تن بدهد. اروپاییان پیش از آنکه به منافع مالی کشورهایشان فکر کنند، باید ببینید که پس از رفع تحریم‌ها از ایران بعد از توافق هسته‌ای اوباما و اعطای میلیاردها دلار پول نقد به رژیم ایران، این رژیم چه خدمتی به مردم ایران ارائه داده است!

مردم ایران حدود یک سال است که بطور مداوم علیه گرانی، فقر، کمبود آب آشامیدنی و بیکاری و دزدی مقامات دست به تظاهرات اعتراضی می‌زنند و هر روز بر خشم مردم این کشور از رژیمی که اروپاییان از آن دفاع می‌کنند، افزوده می‎شود. حال پرسش اینجاست که اروپاییان تا کی می‌خواهند از چنین رژیمی حمایت کنند؟!

*منبع : شرق الاوسط
*نویسنده : هدی الحسینی
*ترجمه و تنظیم از کیهان لندن