آمریکا روز ۱۴ آبان هشت مشتری نفتی ایران را از تحریم معاف و اعلام کرد که از زمان خروج دولت دونالد ترامپ از برجام در اردیبهشت‌ماه امسال، صادرات روزانه نفت ایران یک میلیون بشکه کاهش یافته است.
مشتریان ایران در دور قبلی تحریم‌ها هر شش ماه یک بار بایستی ۲۰ درصد از خرید خود را کاهش می‌دادند.
این مشتریان فعلا تا شش ماه دیگر مجاز به خرید محدود نفت از ایران هستند تا دوباره آمریکا برای معافیت از تحریم آنها تصمیم بگیرد. این کشورها تاکنون خرید نفت از ایران را کاهش داده‌اند و برای گرفتن معافیت دوباره بایستی خرید نفت را باز هم کاهش دهند. آمریکا می‌خواهد نهایتا صادرات نفت ایران را به صفر برساند.
اما هر کدام از این هشت مشتری شامل چین، هند، کره جنوبی، ژاپن، تایوان، ترکیه، یونان و ایتالیا که تاکنون ۷۵ درصد از نفت صادراتی ایران راهی این کشورها می‌شد، مجاز به خرید چه میزان نفت از ایران هستند؟
آمریکا در این زمینه رقمی اعلام نکرده است. مشتریان ایران در دور قبلی تحریم‌ها هر شش ماه یک بار بایستی ۲۰ درصد از خرید خود را کاهش می‌دادند، اما اخیرا استیو منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا، اعلام کرد که این کشورها بایستی «بیشتر» از دور قبل تحریم‌ها، واردات از ایران را کاهش دهند.
خبرگزاری رویترز در گزارشی که روز چهارشنبه ۱۶ آبان منتشر کرد، بر اساس اظهارات تحلیلگران نوشته که میزان صادرات نفت ایران در شش ماه آینده می‌تواند روزانه حدود ۷۰۰ هزار تا یک میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه باشد.
مایک پومپئو: بیش از یک میلیون بشکه از صادرات نفت ایران کاسته شده است
شرکت مشاوره «وود مکنزی» نیز پیش‌بینی کرده است که صادرات ایران در محدوده یک میلیون و ۲۵۰ هزار بشکه خواهد بود.
ایران یک ماه قبل از خروج آمریکا از برجام، روزانه ۲.۸ میلیون بشکه صادرات نفت و میعانات گازی داشت.
موسسه مالی «جی‌پی‌مورگان» می‌گوید که مشکلات بیمه نفتکش‌ها می‌تواند به افت هر چه بیشتر میزان صادرات نفت ایران کمک کند. همچنین مشتریان ایران ملزم خواهند بود که پول نفت را به حسابی در داخل همان کشور واریز کنند و ایران تنها می‌تواند از این منابع برای واردات کالاهای «مجاز» استفاده کند، یعنی مستقیما پولی به دست ایران نخواهد رسید.
چین
طبق معافیت کنونی برای شش ماه پیش‌رو، چین روزانه مجاز به خرید ۳۶۰ هزار بشکه نفت است که نسبت به متوسط واردات سال گذشته نصف شده است. یک منبع چینی می‌گوید که این کشور احتمالا در مرحله بعدی گرفتن معافیت تنها مجاز به واردات روزانه ۲۲۰ هزار بشکه نفت خواهد بود.
شرکت مشاوره انرژی «وود مکنزی» نیز پیش‌بینی کرده است که میزان فروش نفت ایران به چین در شش ماه آینده ۳۶۰ هزار بشکه باشد.
هند
چند منبع به رویترز گفته‌اند که پالایشگاه‌های هند در نظر دارند روزانه ۳۰۰ هزار بشکه نفت از ایران بخرند. این رقم در سال گذشته ۴۵۰ هزار بشکه بود. این رقم نیز با پیش‌بینی شرکت «وودمکنزی» مطابقت دارد. چین و هند بزرگترین مشریان نفتی ایران هستند که در نیمه اول سال جاری میلادی، نیمی از نفت صادراتی ایران را خریده‌اند.
کره جنوبی و ژاپن
کره جنوبی که از ماه ژوئیه خرید نفت از ایران را متوقف کرده بود، مجاز به واردات روزانه ۱۳۰ هزار بشکه خواهد بود که یک سوم میزان خرید سال گذشته کره جنوبی از جمهوری اسلامی است. ژاپن که ماه گذشته خرید نفت از ایران را متوقف کرد، هنوز معلوم نیست چه میزان نفت از ایران خواهد خرید و رویترز نیز می‌نویسد که خریداران ژاپنی فعلا تصمیمی نگرفته‌اند.
ضرر «دو میلیارد دلاری» ایران از زمان خروج آمریکا از برجام
با این حال شرکت وودمکنزی پیش‌بینی کرده است که ژاپن و کره جنوبی هر کدام مجاز به واردات روزانه ۱۳۰ هزار بشکه نفت ایران باشند.
تایوان، ترکیه، یونان و ایتالیا
درباره تایوان که هر از گاهی محموله‌های نفتی از ایران می‌خرد، رویترز رقم خاصی منتشر نکرده است، اما وودمکنزی پیش‌بینی کرده که این کشور مجاز خواهد بود روزانه تنها ۲۰ هزار بشکه نفت از ایران بخرد.
ترکیه و ایتالیا طی دو سال گذشته هر کدام روزانه ۲۰۰ هزار بشکه نفت از ایران خریده بودند و یونان نیز مشتری ۱۰۰ هزار بشکه نفت ایران بود. یونان و ایتالیا طی هفته‌های گذشته خرید نفت از ایران را متوقف کردند و معلوم نیست در شش ماه آینده چه میزان خرید نفت انجام دهند، اما ترکیه به رغم گرفتن معافیت، اعلام کرده است که از تحریم‌های آمریکا تبعیت نخواهد کرد.
با این حال، وودمکنزی پیش‌بینی کرده است که ترکیه و ایتالیا هر کدام روزانه ۱۳۰ هزار بشکه و یونان ۵۰ تا ۶۰ هزار بشکه نفت از ایران بخرد.
این شرکت مشاوره انرژی می‌گوید که برای شش ماه آینده، احتمالا ایران تنها بتواند روزانه یک میلیون بشکه نفت‌خام و ۲۵۰ هزار بشکه میعانات گازی صادر کند.