– یک دیپلمات اسپانیایی که در نمایندگی این کشور در اتحادیه اروپا خدمت می‌کند، به کیهان لندن می‌گوید: بسیاری از کشورهای اروپایی از جمله فرانسه و آلمان که تا کنون مهمترین حامیان گفتگو با جمهوری اسلامی بودند، از تغییر رفتار این کشور ناامید شده‌اند.
یاتسک پاکوتوویچ وزیر خارجه لهستان و فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در بروکسل؛۲۱ ژانویه ۲۰۱۹
هفته‌ای بسیار سخت برای جمهوری اسلامی که به هر حال در انزوا بوده و روز به روز منزوی‌تر می‌شود. انزوایی که نگرانی‌های مقامات جمهوری اسلامی را بیش از روز پیش افزایش می‌دهد. آندرژی دودا، رئیس جمهور لهستان اعلام کرده کشورش هنوز تصمیمی در رابطه با دعوت از جمهوری اسلامی به کنفرانس ورشو اتخاذ نکرده است. یاتسک چاپوتوویچ وزیر خارجه لهستان نیز در همین رابطه گفته است: «در حال حاضر تصمیم بر این است که از مقامات جمهوری اسلامی به خاطر نوع برخورد و بیان مورد استفاده آنها، دعوتی به عمل نیاید». بدون شک تهدید به اقدامات تروریستی در لهستان در روزهای گذشته، مسئله دعوت از جمهوری اسلامی به کنفرانس ورشو را، که البته بسیار احتمال ضعیفی داشت، منتفی ساخته است.
تهدید به اقدامات تروریستی
روز ۲۲ ژانویه (۲ بهمن) شماری از ساختمان‌های دولتی در چندین شهر مهم لهستان ( گدانسک، لوبلین، وروتسواو، ووج و پوزنان) در پیامد تهدید به بمب‌گذاری تخلیه شدند. این ادارات پیام تهدیدآمیزی با این متن دریافت کرده بودند: « برای خیانت دولت لهستان به کشور برادرمان جمهوری اسلامی ایران، ما همه سگ‌های یهودی را در هر نقطه خواهیم کشت». البته پلیس لهستان در بازرسی از این ساختمان‌ها اثری از بمب پیدا نکرد، ولی روزنامه‌های ورشو از قول مقامات لهستان می‌نویسند نمی‌توان این تهدیدها را جدی نگرفت. با نزدیکتر شدن زمان برگزاری کنفرانس در روزهای ۲۴ و ۲۵ بهمن (۱۳ و ۱۴ فوریه) این تهدیدها می‌توانند افزایش پیدا کنند.
محافل امنیتی و سیاسی لهستان، تهدیدات لفظی مقامات جمهوری اسلامی را بسیار جدی تلقی می‌کنند. عباس عراقچی، معاون وزارت خارجه جمهوری اسلامی، در خاتمه دیدار با همتای لهستانی‌اش در تهران، گفت: «دولت لهستان باید متوجه عواقب برگزاری چنین کنفرانسی باشد». از اصلاح‌طلبانی چون حسن خمینی تا محافظه‌کاران افراطی مانند حسین شریعتمداری، همه شدیدا نگران این کنفرانس و نتایج احتمالی آن هستند. مقامات جمهوری اسلامی به اتحادیه اروپا چشم دوخته و امیدوارند با عدم حضور برخی از کشورهای این اتحادیه در سطح وزیر، از اهمیت و کارآیی کنفرانس ورشو کاسته شود.
تناقض در مواضع اروپا
در حال حاضر هنوز مشخص نیست کدام کشورهای عضو اتحادیه اروپا وزرای خارجه خود را به ورشو خواهند فرستاد. بدون شک دولت‌های اروپایی، با توجه به اینکه این کنفرانس در یک کشور مهم عضو اتحادیه اروپا، یعنی لهستان، برگزار می‌شود و عدم شرکت فعال در آن می تواند در روابط آینده این اتحادیه تاثیر جدی داشته باشد، جنبه‌های مختلف را سبک و سنگین خواهد کرد. با توجه به روند تصمیم‌گیری در اتحادیه اروپا، که تنها مخالفت یک کشور می‌تواند فعالیت‌ها را فلج کند، بعید به نظر می‌رسد که بایکوت کنفرانس ورشو در دستور کار قدرت‌های مهم اروپایی قرار گیرد. فدریکا موگرینی، مقام ارشد سیاست خارجی و امنیت اروپا، که از حامیان مماشات با جمهوری اسلامی است، عدم حضور خود در ورشو را نه در مخالفت با این نشست، بلکه به دلیل لزوم حضور در کنفرانس اتحادیه آفریقا که از قبل برنامه‌ریزی شده بود توجیه کرده است.
البته جمهوری اسلامی هم دیگر امید چندانی به اتحادیه اروپا برای دور زدن تحریم‌های آمریکا که روز به روز سخت‌تر می‌شوند، ندارد. تصمیم دولت آلمان به تحریم شرکت هواپیمایی ماهان، دور از انتظار جمهوری اسلامی بود. بهرام قاسمی، سخنگوی محمدجواد ظریف، این تصمیم را «شتابزده» خواند و ابراز امیدواری کرد که دولت آلمان در این رابطه «تجدید نظر» کند. شرکت هواپیمایی ماهان از سال ۲۰۱۱ میلادی در فهرست تحریم‌های آمریکا قرار دارد. این تصمیم دولت آلمان را بسیاری پیوستن خجالتی یک کشور اروپایی به تحریم‌های آمریکایی قلمداد می‌کنند. اروپا در رابطه با سیاست‌هایی که باید در قبال جمهوری اسلامی اتخاذ کند، دچار سردرگمی و در بسیاری موارد تناقض است.
ناامیدی اروپا از تغییرات در جمهوری اسلامی
یک دیپلمات اسپانیایی که در نمایندگی این کشور در اتحادیه اروپا خدمت می‌کند، به کیهان لندن می‌گوید: «بسیاری از کشورهای اروپایی از جمله فرانسه و آلمان که تا کنون مهمترین حامیان گفتگو با جمهوری اسلامی بودند، از تغییر رفتار این کشور ناامید شده‌اند. ادامه حضور نظامی در سوریه، تهدید امنیت اسرائیل، عدم تصویب لوایح مبارزه با پولشویی و حمایت از گروه‌های تروریستی، نقض آشکار حقوق بشر و بازداشت فعالان محیط زیست و صنفی، طراحی اقدامات تروریستی در کشورهای اروپایی، مسائلی هستند که اروپا نمی‌تواند نادیده بگیرد و نسبت به آنها از خود واکنش نشان ندهد. حفظ توافق هسته‌ای نمی‌تواند دلیل موجهی برای نادیده گرفتن دیگر اقدامات جمهوری اسلامی باشد.»
اظهارات اخیر علی ماجدی، سفیر سابق جمهوری اسلامی در آلمان نیز تائیدی بر اظهارات این دیپلمات اسپانیایی است. علی ماجدی که اخیرا به دلیل تصویب قانون منع به کارگیری بازنشستگان به تهران فراخوانده شده است، در گفتگو با ایسنا می‌گوید: «ما باید بپذیریم که دنیا با نوع برخورد ما مشکل دارد. ما باید نوع نگاهمان به دنیا را با توجه به وضعیت بین‌المللی تغییر دهیم و تا زمانی که این نگاه تغییر نکند، این مشکلات همچنان ادامه خواهند داشت». علی ماجدی در اشاره به تاخیر در اجرایی شدن ساز و کار ویژه مالی هم به درستی اشاره می‌کند که این سازو و کار تا زمانی که اروپا در این رابطه با آمریکا به توافق نرسد، اجرایی نخواهد شد. این دیپلمات بازنشسته نیز شکی ندارد که «اعتماد اروپایی‌ها به ایران از بین رفته است.»
احمد بارکی‌زاده kayhan.london©
روسیه هم فاصله می‌گیرد
نه تنها اروپا، بلکه روسیه نیز روز به روز بیشتر از جمهوری اسلامی فاصله می‌گیرد. روزنامه‌های عربی می‌نویسند ولادیمیر پوتین به کشورهای غربی پیشنهاد کرده است از نفوذ جمهوری اسلامی در سوریه، در ازای بازگشت دیپلمات‌های اروپایی به دمشق و بازگشایی سفارت‌هایشان، بکاهد. این کاهش نفوذ جمهوری اسلامی در سوریه، از جمله مسائلی هستند که در نشست اخیر رؤسای جمهوری روسیه و ترکیه، در مسکو، نیز در دستور کار قرار داشت. عدم همکاری روسیه با جمهوری اسلامی در سوریه، چنان واضح است که داد مقامات تهران را نیز درآورده است. حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، روسیه را متهم کرد که در زمان حملات هوایی اسرائیل به پایگاه‌هایی که در اختیار نیروهای قدس در خاک سوریه است، پدافند هوایی اس-۳۰۰ خود را غیر‌فعال می‌کند.
اگرچه روسیه از زبان ماریا زاخاروا، سخنگوی وزارت خارجه، از اسرائیل خواست این حملات را متوقف سازد «زیرا به سود منافع درازمدت هیچ کشوری، از جمله اسرائیل نیست»، ولی در رابطه با عدم فعالیت پدافند ضدهوایی سوریه که در دست روسیه است، هیچگونه توضیحی نداد. البته اسرائیل به نظر نمی‌آید که قصد توقف حملات هوایی خود به مواضع جمهوری اسلامی در خاک سوریه را داشته باشد. برعکس بسیاری از کارشناسان اسرائیلی معتقدند که نه تنها این حملات ادامه پیدا خواهد کرد، بلکه بعید نیست که نیروی هوایی اسرائیل در خاک ایران نیز برخی از تاسیسات نظامی را هدف قرار دهد. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، اخیرا اعلام کرد «اگر خطری حیاتی از جانب ایران متوجه اسرائیل شود، حمله به خود ایران هم می‌تواند در دستور کار قرار گیرد.»
در حالی که اسرائیل به تهدیدهای نظامی خود علیه جمهوری اسلامی عمل می‌کند، مقامات نظامی و غیرنظامی در تهران، به تقلید از علی خامنه‌ای، به رجزخوانی بسنده می‌کنند. علی خامنه‌ای چندی پیش گفته بود: «دوران بزن و در رو تمام شده و اگر دشمن یکی بزند ده تا می‌خورد»! اسرائیل تا کنون بیش از ۵۰۰ حمله هوایی به خاک سوریه کرده است، ولی غیر از چند خمپاره پرتاب شده به بلندی های جولان، که آنها هم در هوا خنثی شده‌اند، چیزی «نخورده» است! تهدیدهای لفظی فرماندهان نظامی چون عزیز نصیرزاده، فرماند نیروی هوای ارتش، که اخیرا صحبت از بی‌صبری «برای نبرد با اسرائیل و محو آن از روی زمین» کرد، صدای هم‌پیمانان لبنانی جمهوری اسلامی را نیز درآورده است. یکی از وبسایت‌های وابسته به حزب‌الله، سایت لبنان‌ایران، رجزخوانی مقامت جمهوری اسلامی را «تهدید توخالی» می‌خواند و می‌نویسد «در ایران هر شخصیت کوچک و بزرگی بدون پیش‌بینی عواقب دست به تهدید اسرائیل می‌زند.»