ایران به کشورهایی که در صدد جایگزین کردن نفت صادراتی این کشور هستند هشدار داده است. همزمان، بهای نفت در بازار جهانی به روند نزولی خود ادامه داده است.
در واکنش به انتشار گزارش‌هایی در مورد اعلام آمادگی چند کشور صادرکننده برای جبران کمبود ناشی از تحریم نفتی ایران، عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، گفته است که “جمهوری اسلامی ایران به هیچ کشوری اجازه نخواهد داد جایگزین ایران در بازار نفت شود و مسئولیت هرگونه تبعات را متوجه آمریکا و کشورهای مزبور می‌داند.”
وی گفته است: “دولت و ملت ایران دشمنی بعضی کشور‌ها را در این شرایط تاریخی هرگز فراموش نخواهد کرد.”
بی بی سی:
آقای موسوی در مورد تمهیدات جمهوری اسلامی برای جلوگیری از افزایش صادرات کشورهای دیگر توضیحی نداده اما به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، عربستان سعودی و بحرین را به خاطر “حمایت از تحریم صادرات نفت جمهوری اسلامی” محکوم کرده و آنها را به “تبعیت کورکورانه از آمریکا و نادانی نسبت به عواقب این اقدام” متهم کرده است.
این دو کشور صراحتا از تصمیم آمریکا به تلاش برای قطع صادرات نفت جمهوری اسلامی حمایت کرده‌اند.
در پی تصمیم آمریکا برای خودداری از معافیت چند کشور از تحریم نفتی جمهوری اسلامی و اعلام اینکه در نظر دارد صادرات نفتی ایران را کاملا متوقف کند، منابع خبری از آمادگی چند کشور صادرکننده برای افزایش تولید جهت جبران کمبود عرضه نفت در بازار جهانی خبر دادند.
مقامات آمریکایی گفته‌اند که دو کشور عربستان سعودی و امارات متحده عربی متعهد شده‌اند که برای جلوگیری از افزایش بهای نفت خام در بازار جهانی، کمبود ناشی از قطع صادرات نفت ایران را جبران کنند. همچنین، منابع خبری به نقل از یک مقام نفتی عراقی گفته‌اند که این کشور دارای ظرفیت لازم برای افزایش تولید نفت است. در حال حاضر، عراق از لحاظ تولید نفت در اوپک در رده دوم پس از عربستان سعودی قرار دارد. وزیر نفت عراق گفته است که این کشور از ظرفیت لازم برای افزایش تولید برخوردار است اما در حال حاضر، تثبیت بهای نفت را در اولویت قرار داده است.
عراق خریدار برق و گاز ایران است و طی شش ماه گذشته موافقت آمریکا با ادامه خرید از ایران را کسب کرده بود. با توجه به کمبود برق در عراق، قاعدتا این کشور انتظار دارد تا یافتن جایگزین مناسبی برای برق و گاز وارداتی از ایران، این معافیت تمدید شود. عربستان سعودی وعده داده است در آینده، کمبود برق عراق را جبران کند.
روز گذشته، خالد الفالح، وزیر انرژی عربستان گفت که تصمیم این کشور در مورد سطح تولید با توجه به شرایط بازار تعیین خواهد شد و افزود که عربستان سعودی در حال حاضر افزایش تولید را در طول ماه مه – ماه آینده میلادی- لازم نمی‌داند و در مورد تولید در ماه ژوئن، بعدا تصمیم‌گیری خواهد شد. وی در عین حال گفت که در صورتی که مشتریان نفت ایران خواستار خرید نفت از عربستان سعودی باشند، این کشور نیاز آنها را تامین خواهد کرد.
خالد الفلاح گفته است که چین هنوز درخواستی برای خرید نفت از عربستان تسلیم این کشور نکرده است. چین بزرگترین مشتری نفت ایران و یکی از هشت کشوری است که طی شش ماه گذشته از معافیت از تحریم نفتی ایران برخوردار بوده‌اند و به شدت به تصمیم آمریکا در لغو این معافیت‌ها اعتراض کرده است.
در مورد مشتریان نفتی ایران، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی گفته است: “باید ببینیم مشتریان نفت ما در دنیا چه برخوردی با این تصمیم آمریکا می‌کنند، همانگونه که تحریم‌ها غیرقانونی و یکجانبه و بی‌اساس و براساس قلدری آمریکا بوده، معافیت‌هایی که لغو کردند نیز در این راستا است، ضمن اینکه ارزش حقوقی و بین‌المللی ندارد.”
آقای موسوی افزوده است: “امیدواریم مشتریان نفت ایران همانطور که برخی از آنها تاکنون در مقابل یکه‌تازی‌ها و قلدرمآبی آمریکا در کلام ایستادند، در عمل هم ایستادگی کنند چرا که هم منافع ما و هم آنها و به طور کلی منافع جهان در این است که بالاخره یک جایی یکجانبه‌گرایی و قلدرمآبی آمریکا باید زیر سؤال برود، محکوم شود و جلوی آن گرفته شود.” وی گفته است که مشتریان اصلی نفت ایران با تصمیم آمریکا مخالفت کرده‌اند اما افزوده است که “باید ببینیم در عمل چه اتفاقی خواهد افتاد.”
سخنگوی وزارت خارجه ایران در پایان در پاسخ به این سؤال که مواضع کشورهای خریدار نفت ایران از جمله چین و هند به این تحریم‌ها چه بوده است، گفته است: “این را دوستان وزارت نفت ما بهتر می‌توانند پاسخ دهند، اما تا آنجا که خبر داریم، مشتریان اصلی نفت ما با این تصمیم مخالفند و باید ببینیم در عمل چه اتفاقی خواهد افتاد.”
هند از جمله خریداران عمده نفت خام ایران است اما وزیر نفت و گاز آن کشور گفته است که لغو معافیت از تحریم نفتی ایران تاثیری بر بازار داخلی آن کشور ندارد و هند نفت مورد نیاز خود را از منابع دیگر تامین خواهد کرد.
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، در ماه مه سال گذشته از توافق اتمی با ایران – برجام – خارج شد و اعلام کرد که تحریم هایی را که پس از اعلام برجام لغو شده بود، بار دیگر اجرا خواهد کرد. در ماه نوامبر سال گذشته، دولت آمریکا گفت که بخش نفت ایران را تحریم کرده و در نظر دارد شرکت هایی را که به خرید نفت از جمهوری اسلامی ادامه می دهند، از دسترسی به امکانات مالی و اقتصادی ارتباط با ایالات متحده محروم کند. در عین حال، به منظور جلوگیری از افزایش بهای نفت، آمریکا هشت کشور را از این تصمیم معاف کرد و به آنها امکان داد تا به واردات مقادیر معینی نفت و میعانات گازی از ایران ادامه دهند.
صادرات نفت و میعانات نفتی ایران که در ماه مه سال گذشته میلادی و قبل از خروج آمریکا از برجام به نزدیک به ٢.٨ میلیون بشکه در روز رسیده بود، پس از بازگشت تحریم نفتی در ماه نوامبر به شدت کاهش یافت و در ماه جاری به حدود ١.١ میلیون بشکه تنزل کرد که نسبت به ماه گذشته میلادی حدود ٣٠٠ هزار بشکه کمتر بود.
با این همه، اعلام تصمیم آمریکا به خودداری از تمدید معافیت از تحریم ایران باعث شد تا بهای نفت در بازار جهانی رو به افزایش بگذارد ولی از روز گذشته، روند نزولی قیمت آغاز شده است هر چند ناظران گفته‌اند هنوز نمی‌توان در مورد ادامه این روند اظهار نظر کرد.
منابع نفتی گفته اند که در حال حاضر، ظرفیت عربستان و امارات متحده عربی برای افزایش تولید به دو برابر مجموع نفت صادراتی ایران می رسد و کشورهای دیگر اوپک و غیر اوپک نیز، که به منظور تثبیت بهای نفت سطح تولید را پائین نگه داشته اند، در صورت لزوم قادر به افزایش تولید هستند.