– تحرکات و توقیف کشتیها در تنگه هرمز دو پیام از سوی تهران دارد: یکی اینکه جمهوری اسلامی هیچ ابایی از برهم زدن ثبات بازار نفت جهان از طریق ناامن کردن آبراهها و توقیف کشتیهای نفتی ندارد و دیگر آنکه اگر ایران نتواند نفت بفروشد، جمهوری اسلامی نخواهد گذاشت که انرژی به سادگی به بازارهای بینالمللی منتقل شود.
– مقامات ایران فکر میکردند، بریتانیا به معاوضه کشتیهای توقیف شده تن خواهد داد. اما آنچه اتفاق افتاد برعکس شد و این اقدام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی باعث تشکیل جبههای بینالمللی و منسجم علیه حکومت ایران شد. حالا رژیم ایران مجبور است با حضور دائم یک نیروی نظامی مقتدر و برتر از خود در آبهای خلیج فارس مدارا کند. این نیرو آماده است به هرگونه اقدام سپاه پاسداران پاسخ دهد و منطقه را کاملا زیر نظر داشته باشد.
از توئیت ترامپ و دادههای اقتصادی دیگر برای همه واضح شده که رژیم تهران دیگر نمیتواند تنگنا و پریشانحالی خود را پنهان کند پس به جنگ تنگهها روی آورده تا شاید بتواند از این وضعیت خارج شود.
در جنگ جدید تنگهها، تهران تلاش میکند تا معادله «محاصره در مقابل محاصره» را میان خود و جامعه بینالمللی اعمال کند.
تهران با استفاده از سلاح «مختل کردن» حرکت عبور و مرور آزادانه نفتکشها و کشتیهای تجاری در تنگه هرمز، تلاش میکند دو پیام مهم را به جامعه جهانی ارسال کند.
اولین پیام واضح و علنی رژیم ایران این است که جمهوری اسلامی هیچ ابایی از برهم زدن ثبات بازار نفت جهان از طریق ناامن کردن آبراهها و توقیف کشتیهای نفتی ندارد.
دومین پیامی که خطرناکتر از پیام اولی است، این است که مقامات تهران اصرار دارند که اگر واشنگتن از صادرات نفت ایران جلوگیری کند، ایران نیز نخواهد گذاشت که انرژی به سادگی به بازارهای بینالمللی منتقل شود. پس حمله به نفتکشها و واکنش سریع تهران در توقیف کشتی بریتانیایی در تلافی کشتیاش که در تنگه جبلالطارق به وسیله نیروهای دریایی بریتانیا توقیف شده، نشانهای از این رویکرد خطرناک رژیم ایران است. بریتانیا کشتی ایرانی را به این دلیل در جبلالطارق توقیف کرده که قوانین تحریمها را نقض کرده و محموله سوخت برای رژیم اسد که از سوی اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد تحریم شده، حمل میکرده است. اما مقامات ایران در توجیه توقیف نفتکش بریتانیایی گفتهاند که این کشتی قوانین عبور و مرور دریایی را رعایت نکرده است! سخنگوی حکومت بریتانیا ادعای رژیم ایران را دروغ و غیرواقعی توصیف کرده و خواستار آزادی بیقید و شرط کشتی توقیف شدهی این کشور توسط ایران شده است.
شکی نیست که واکنش و عملکرد حکومت ایران در برابر بریتانیا فراتر از یک اقدام تلافیجویانه است و میتواند به عنوان تلاشی از سوی تهران برای وادار کردن لندن و طرفهای اروپایی به دخالت مستقیم در موضوع پرونده هستهای و بحران منطقه خلیج فارس و اعمال فشار بر ترامپ تلقی شود.
تهران بر این باور است که اروپا با فشار بر ترامپ میتواند تحریمهای آمریکا بر ایران را کاهش دهد و واشنگتن را به انعطافپذیری بیشتری در برابر ایران مجبور کند. همچنین هدف ایران از این رویکرد صرف نظر کردن واشنگتن از برخی شرایط ۱۲گانه است که یک سال پیش از سوی مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا اعلام شد. تهران زمانی دست به این اقدام علیه بریتانیا زد که از توانایی اروپاییها برای ایجاد سیستم مالی مستقل از دلار یا راه حلی برای دور زدن تحریمهای واشنگتن ناامید شد. اما نتیجهی این ماجراجویی جدید حکومت ایران علیه ابرقدرتی مانند بریتانیا که در خط مقدم مخالفان اقدام نظامی در منطقه یا علیه تهران بود، باعث شده که لندن برای تصمیمگیری استراتژیک یک کمیته اضطراری تشکیل دهد و برای تامین عبور و مرور آزادانه کشتیهای تجاری و نفتکشها در آبهای خلیج و دریای عمان بار دیگر نیروهای خود را به سوی تنگه هرمز اعزام کند.
جرمی هانت وزیر خارجه سابق بریتانیا به صراحت گفته است که بریتانیا در پی ایجاد یک ائتلاف اروپایی برای حفاظت از دریانوردی در خلیج فارس است و هدف از این ائتلاف بزرگ اروپایی تضمین عبور امن کشتیها در این منطقه حیاتی و جلوگیری از تهدیدهای رژیم ایران علیه ناوگانهای تجارت بینالمللی یا بستن تنگه هرمز است. البته مقامات بریتانیا در عین حال تاکید کردهاند که خواهان رویارویی مستقیم با ایران نیستند.
اما در مقابل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی عملا تهدیدات سیدعلی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی علیه بریتانیا را اجرا کرد. خامنهای پس از اینکه بریتانیا نفتکش ایران را توقیف کرد، گفت : «بریتانیا بهای این دزدی دریایی را خواهد پرداخت!»
مقامات ایران فکر میکردند، بریتانیا به معاوضه کشتی توقیف شده ایران با کشتی توقیف شدهاش توسط سپاه پاسداران تن خواهد داد و درواقع آنها روی این مسئله شرطبندی کردند! اما آنچه اتفاق افتاد برعکس شد و بریتانیا نه تنها تا کنون تسلیم خواستهی تهران نشده بلکه اقدام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی باعث تشکیل جبههای بینالمللی و منسجم علیه حکومت ایران شد. رژیم ایران از این پس مجبور است با حضور دائم یک نیروی نظامی مقتدر و برتر از خود در آبهای خلیج فارس مدارا کند. نیرویی که هدف اساسی آن تامین امنیت دریانوردی در آبهای خلیج فارس است. این نیرو آماده است به هرگونه اقدام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پاسخ دهد و منطقه را کاملا زیر نظر داشته باشد.
به این دلیل بعید نیست که سفر ناگهانی عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق به تهران پس از مکالمه تلفنیاش با بینی موردنت وزیر دفاع بریتانیا باهدف رساندن پیام هشدارآمیز لندن به مقامات ایران بوده باشد.
وزیر دفاع بریتانیا در مکالمهاش با نخست وزیر بریتانیا بر ضرورت حفظ امنیت و ثبات در منطقه خلیج فارس و خاورمیانه، عبور و مرور آزادانه و بیقید و شرط همهی نفتکشهای جهان از تنگه هرمز و پایبندی و احترام به قوانین بینالمللی از سوی ایران تاکید کرد. او گفت: «لندن نمیخواهد که نیروهایش در منطقه به بخشی از فشارهای سیاسی آمریکا بر تهران تبدیل شود اما اگر ایران به ماجراجویی خود ادامه دهد، لندن با وجود پایبندیش به توافق هستهای احتمال دارد تحریمهای سخت اقتصادی علیه ایران به اجرا بگذارد و پیشنهادهای ایالات متحده آمریکا برای اقدامات بیشتری در آینده علیه تهران را بررسی کند.»
بار دیگر ماجراجویی تهران که در پی گرفتن امتیازهایی در نبرد تنگهها بوده است، بهانه بسیار خوبی به دست کشورهای غربی و جامعه جهانی داد تا به تقویت هر چه بیشتر نیروهایشان و حضور دائم در منطقه با هدف حفظ منافعشان اقدام کنند. این خطای استرتژیک رژیم تهران باعث شد، حتی ترامپ نیز دیگر اهمیتی برای میانجیگری جهت مذاکره با تهران قائل نشود و با اشاره به رویدادهای اخیر به صراحت بگوید: «دیگر برای من بسیار سخت است که بتوانم با رژیم ایران به توافق برسم.»
*منبع: شرق الاوسط
*ترجمه و تنظیم از کیهان لندن