براساس برخی گزارشها نفتکش گریس-١ حامل دو میلیون بشکه نفت خام ایران که کمی بیش از یکماه است که در جبال‌الطارق توقیف است، “بزودی آزاد می‌شود.” و گزارشها حاکیست که این نفتکش مقصد بعدی خود را تغییر داده است.
جلیل اسلامی، معاون سازمان بنادر و دریانوردی جمهوری اسلامی ایران گفته است که بریتانیا به آزادسازی نفتکش توقیف شده ایران “علاقمند” است و افزوده است که “اسنادی بین دو کشور مبادله شده که در رفع توقیف این کشتی کمک می‌کند.”
به گزارش خبرگزاری دولتی ایران – ایرنا – آقای اسلامی توقیف این کشتی را “ناشی از غرض‌ورزی و بدون دلایل واقعی” توصیف کرده و گفته است که تلاش هایی از سوی دولت و سازمان بنادر برای آزادی کشتی انجام شده است. وی در مورد این اقدامات توضیحی نداده اما ابراز امیدواری کرده است که “این کشتی بتواند با پرچم جمهوری اسلامی ایران به تردد خود ادامه دهد.”
معاون سازمان بنادر و دریانوردی ایران همچنین گفت که “طی یکی دو ماه اخیر ملاحظاتی در تردد برخی کشتی‌های نفتی به وجود آمده که مربوط به تحریم‌ها و موضوعات سیاسی نبود اما در فضای سیاسی به آن پرداخته شد در حالیکه در گذشته یک اتفاق و خبر عادی محسوب می‌شد.” ظاهرا اشاره وی به اخبار مربوط به توقیف چند کشتی حامل سوخت در آب‌های ایران بوده که، به گفته مقامات ایرانی در صدد بودند فرآورده‌های نفتی ایران را به خارج قاچاق کنند. برخی منابع خبری توقیف این نفتکش-۱ را با توقیف گریس-۱ مرتبط دانسته بودند.
پیشتر موسسه تانکرتراکرز در توییتر خود نوشت که این نفتکش ابتدا مقصد بعدی خود را مراکش اعلام کرد و سپس آن را به مدیترانه تغییر داد.
همچنین به نقل از یک مقام دولت جبل‌الطارق از تمایل این دولت به “فرونشاندن مباحثات” مربوط به توقیف این نفتکش گزارشهایی منتشر شده است.
در همین خصوص امروز، ۲۲ مرداد (۱۳ اوت)، خبرگزاری رویترز گزارش کرد که سخنگوی دولت جبل‌الطارق، که کشتی گریس ۱ در بنادر آن در توقیف است، گفته است که “ما همچنان به تلاش برای فرونشاندن مباحثات ناشی از توقیف قانونی نفتکش گریس-۱ ادامه می‌دهیم.”
روز ۱۳ تیر (۴ ژوئیه) دولت جبل الطارق اعلام کرد که با کمک تفنگداران نیروی دریایی بریتانیا، نفتکش گریس-۱ حامل نفت ایران را در آب‌های این سرزمین توقیف و به بنادر خود منتقل کرده است. مقامات جبل‌الطارق گفتند که این کشتی حامل نفت برای موسسات سوری تحت تحریم اتحادیه اروپا بوده و به همین دلیل، توقیف شده است. جبل‌الطارق از سرزمین‌های تحت حاکمیت بریتانیا، عضو اتحادیه اروپا و ملزم به اجرای مصوبات اتحادیه است. گریس-۱ بیست و هشت خدمه داشت.
مقامات ایران اظهارات دولت جبل‌الطارق را تکذیب کردند و گفتند که مقصد این کشتی، سوریه نبوده هرچند از افشای مقصد آن خودداری ورزیدند. آنان همچنین گفتند که نفتکش در آب‌های بین‌المللی و خارج از محدوده آب‌های سرزمینی کشورهای عضو اتحادیه اروپا توقیف شده و در نتیجه، حتی اگر مقصد آن سوریه هم بوده، اقدام جبل‌الطارق با قوانین بین‌المللی در تضاد بوده است.
روز ۲۸ تیر (۱۹ ژوئیه)، دولت جبل‌الطارق با مراجعه به مراجع قضایی این کشور، خواستار تمدید مدت توقیف نفتکش به مدت یک ماه دیگر جهت تحقیقات بیشتر شد و دادگاه با این درخواست موافقت کرد. قرار است پرونده این نفتکش دو روز دیگر در دادگاه مطرح و در مورد آن تصمیم‌گیری شود. مهلت قانونی ادامه توقیف نفتکش شامگاه شنبه منقضی خواهد شد و دولت جبل‌الطارق هنوز مشخص نکرده است که آیا خواستار تمدید این مدت خواهد شد یا نه.
تحریم‌های نفتی ایالات متحده باعث شده است بسیاری از طرف‌های معامله نفتی ایران مایل به خرید نفت از این کشور نباشند. به همین دلیل، ایران امکانات دیگری را به منظور دور زدن این تحریم‌ها به کار گرفته که گفته می‌شود شامل حمل نفت با کشتی و فروش کشتی به کشتی آن در آب‌های بین‌المللی بوده است.
امید به آزادی نفتکش
نفتکش گریس-۱ با پرچم پاناما حرکت می‌کرد اما چندی پیش دولت این کشور اعلام کرد که پرچم خود را از شماری از کشتی‌های متعلق به ایران که در این کشور ثبت شده است پس گرفته است. اسناد کشتیرانی حاکی از آن است که این نفتکش در مالکیت ایران نیست و توسط ایران برای حمل نفت اجاره شده است.
پس از توقیف گریس-۱ در جبل‌الطارق، برخی مقامات حکومتی ایران از اقدامات تلافی‌جویانه علیه بریتانیا سخن گفتند و بعدا، منابع خبری از عملیات نافرجام قایق‌های نیروی دریایی سپاه پاسداران برای توقیف یک نفتکش بریتانیایی و پس از آن توقیف یک نفتکش دیگر این کشور و انتقال آن به آب‌های ایران خبر دادند. این نفتکش هنوز در آب‌های ایران است و دولت بریتانیا این اقدام را غیرقانونی دانسته است.
جلیل اسلامی، معاون سازمان بنادر و دریانوردی ایران، همچنین در سخنام امروز (سه شنبه ۱۳ اوت) خود گفته در مورد طرح ایالات متحده برای اسکورت نفتکش‌ها هنگام عبور از تنگه هرمز نیز گفت که این طرح شکست خورده است. به گفته او، تنها اسرائیل به این طرح پیوسته است.
در پی یک رشته انفجار و حمله به کشتی‌های تجاری در منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز، ایالات متحده خواستار تشکیل یک ائتلاف جهانی برای حمایت نظامی از کشتی‌های عبوری از منطقه شد. گفته می‌شود که تا کنون بریتانیا و کره جنوبی برای پیوستن به این ائتلاف ابراز آمادگی و اسرائیل از آن حمایت کرده‌اند و ژاپن نیز گفته است که به منظور کمک به امنیت دریانوردی در منطقه، آماده حفاظت در منطقه تنگه باب‌المندب است. برخی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز پیشتر از تشکیل یک نیروی حفاظتی اروپایی برای اسکورت کشتی‌های تجاری هنگام عبور از تنگه هرمز خبر داده بودند.
تنگه باب‌المندب در تیررس شبه‌نظامیان حوثی یمن قرار داد که حکومت ایران از آنها حمایت می‌کند.
بیش از یکسوم نفت جهان از تنگه هرمز عبور می‌کند و آزادی رفت و آمد نفتکش‌ها از این تنگه برای امنیت انرژی جهان اهمیت فراوان دارد. در پی از سرگیری تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران، برخی مقامات ایرانی هشدار دادند که اگر صادرات نفت ایران قطع شود، ادامه صادرات نفت سایر کشورهای منطقه خلیج فارس با مشکل مواجه خواهد شد. از جمله حسن روحانی، رئیس جمهوری، گفت که “معنی ندارد که ایران نتواند نفت خود را صادر کند اما دیگران بتوانند.”
بی بی سی:
