چهل سال است که به موهبت حکومت اسلامی حاکم بر سرزمین مان، هر چند وقت یک بار مساله ای به نام «چند همسری» در رسانه های فارسی زبان داخل و خارج سر و صدایی بلند به پا می کند. عده ای با زبان آخوندی و زور که «دستور شرع است و خدا و پیغمبر گفته» به حمایت از آن برمی خیزند، و عده ای با زبانی مثلا «امروزی و منطقی» چندهمسری را بیشتر از آن که خواست بی مورد مردها بدانند نیاز ضروری زن ها عنوان می کنند، به طوری که اگر ساکت باشی چیزی هم بدهکارشان می شوی.
در این چهل سال بارها اعتراض زنان، و (به ندرت) مردان با فرهنگ و گریخته از قبیله های قرون وسطایی، صدای این افراد را خاموش کرده و آن ها را موقتا به لانه هایشان فرستاده است. اما از آنجا که هم در قوانین واپسگرای حکومت اسلامی هنوز «چندهمسری» به همان پررنگی دوران قبیله ای حضور دارد، و هم گفتن از آن چون «وصف العیش» عده ای را خوش می آید، دوباره جماعتی از اهالی قبیله ی وابسته به رژیم به بهانه ای سر و صدای آن را بلند می کنند.
خوشبختانه می بینیم که کار حکومت اسلامی به جایی رسیده که افرادی چون خانم فائزه رفسنجانی، که از قلب «حکومت اسلامی» زاده شده، مقابل شان می ایستد و چیزی را می گوید که قرن هاست کمتر زن مسلمانی از ترس جرات گفتن اش را داشته است، چیزی شبیه به این که: «اگر چند همسری خوب است چرا زنها چند همسر نداشته باشند».
گفته خانم رفسنجانی مرا به یاد مطلبی انداخت که در سال ۲۰۱۰ (۱۳۸۸) آن را در ستونی که چند سال پیش به عنوان «از نگاه یک زن» می نوشتم منتشر کردم، این مطلب در پاسخ به یکی از خانم هایی بود که همچنان در قبیله ی زن ستیزان قرون وسطا نفس می کشید. و فکر کردم حالا که باز سر و صدای چند همسری را بلند کرده اند، دوباره آن را منتشر کنم چون به نظرم پاسخ های به این خانم هنوز می تواند پاسخی به کسانی باشد که این روزها به طرفداری از چند همسری برخاسته اند.
***
در هفته ی گذشته مطلبی در سایت رادیو زمانه منتشر شده بود از خانم سوسن محمدخانی غیاثوند به نام ضرورت های پنهان چند همسری که به سرعت مورد اعتراض خواستاران برابری حقوق زنان، در ایمیل ها و رسانه های مختلف قرار گرفت. شاید لزومی نباشد که در مورد چنین مطالب کلیشه ای، سطحی و غیر اصولی بحث و گفتگویی انجام شود اما از آنجا که، یک(چند تن از خوانندگان «از نگاه یک زن» مصرانه از من خواسته اند به این مطلب بپردازم؛ و دو) نویسنده ی چنین مطلبی زنی روزنامه نویس است که عضو سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان هم خوانده می شود، تصمیم گرفتم نکاتی را در ارتباط با آن مطرح کنم.
باری، ایشان در شروع مطلب می گویند: «اگر بخواهیم “موضع‌گیری منصفانه‌ای” در خصوص چند همسری داشته باشیم باید هم معایب آن را ببینیم و هم محاسن اش را؛ هم سخنان کسانی را که مخالفند بشنویم با ذکر دلایل، و هم حرف‌های کسانی را که موافق‌اند داشته باشیم. باید فکر کنیم به اینکه مخالفت و موافقت ما تا کجا به سود جامعه است. اگر بنا باشد فقط حرف های خودمان را بزنیم و گوش شنوایی برای شنیدن اظهارات دیگران نداشته باشیم مطمئناً هیچ‌گاه به نتیجه‌ی درستی نخواهیم رسید و قطعاً آنچه به جایی نرسد فریاد است».
ایشان، سپس، به اعضای کمپین یک میلیون امضا ایراد گرفته اند که صدای همه ی زن ها را ـ یعنی زن هایی که با قانون چند همسری موافق اند ـ نمی شنوند: «در سمت دیگر قانون چند همسری، زنانی قرار دارند که شرایط خودشان، زندگی، خانواده‌شان و جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنند به شکلی است که آنان را ناگزیر به استفاده‌ی از قانون مذکور می‌کند؛ زنانی که متأسفانه در مجموعه‌ی گردآوری شده توسط اعضای کمپین خیلی کم و ناقص صدایشان شنیده شد.»
این سوسن خانم، که بزغم خود صدای آن زن ها را می شنوند، سپس چند دلیل برای توضیح موارد توجیه کننده ی چند همسری برای مردان را مطرح می کنند: «کمبود مردها به دلیل رفتن به جنگ، طول عمر پایین تر آنها از زن ها به دلیل کارهای سخت، پایین بودن موالید پسر، مشکلات اقتصادی زن ها، کارآمدی مردها در به دست آوردن پول، نیاز جنسی زن ها در اثر کمبود شوهر، یائسگی زن ها، نخواندن هماهنگی و میل جنسی مرد با زن، تبدیل شدن تخت خواب به مکان باج گیری زن از همسرش»؛ و آنگاه از زنان کمپین پرسیده اند که «در چنین صورتی مردها چه باید بکنند؟ و آیا نباید ازدواج مجدد صورت گیرد؟» و بعد، انگار به کشفی بزرگ دست یافته، پرسیده اند که کمیپین: «می‌خواهد چه پاسخی به نیازها و خواسته‌‌‌‌‌های این دسته از زنان [بی شوهر مانده] بدهد؟ مثلاً می‌تواند برای رفع نیاز جنسی این قبیل زنان یکی یک دانه از همان آلت‌های تناسلی پلاستیکی مردانه‌ای که سایزهای مختلف اش و فروشگاه های محل تهیه‌اش را در برخی شبکه های ماهواره‌ای تبلیغ می‌کنند، بدهد؟»
و مسایلی در همین ارتباط، و با این نتیجه گیری که «این ها مسایل پنهانی است که ضرورت ازدواج مجدد را پیش می آورد و کمپینی ها این ها را نمی فهمند».
خدمت این خانم جوان، که با این جوانی استدلال های کهنه ی آخوندی را به خوبی آموخته اند بگویم که:
سوسن خانم! مطالبی را که مطرح کرده اید هیچ تازگی و آشکار شدگی پس از پنهان ماندنی بلند را با خود ندارند، چرا که زنان ما قرن های قرن است که بیشتر آنچه هایی را که شما «ضرورت های پنهان» نامیده اید، (مثل کمبود مرد بر اثر جنگ، یائسگی، نیاز بیشتر مردها به مسایل جنسی، قدرت اقتصادی فیزیکی، و حتی عقلی مردها و از این نوع سخنان) در حل المسایل ها، حدیث ها، و نقل قول هایی دروغ و راست از پیامبر و امام و غیره شنیده اند و هیچ کدام آنها در بین هیچ گروهی جزو «ضرورت های پنهان» شناخته نمی شده و نمی شوند بلکه ادعاهایی کاملاً آشکار بوده اند، آنقدر آشکار که شما هم از آنها با خبر شده اید.
سوسن خانم! در سی و یک سال گذشته، به برکت حکومتی اسلامی، که «باورها» ی خود را از قبایل مردسالار هزاران سال پیش، و «تکنولوژی» را از جهان پیشرفته امروز می گیرد، معلمان مذهبی حکومتی قشری منحط در جامعه را بوجود آورده اند که، چون درک درستی از جهان امروز ندارد، با تکنولوژی از طریق مشکل اساسی و جنسی خودش روبرو می شود: و حاصل این تعلیمات هم نشستن پای تلویزیون و تماشای پایان ناپذیر فیلم های پورنوگرافی است و آنگاه همه ی زنان غرب و زنان فمنیست را شبیه زنانی دیدن که در این فیلم ها نمایش داده می شوند، و یا تماشای آگهی های تبلیغاتی مربوط به آلت های تناسلی پلاستیکی و غیره و سپس وجود آنها را دلیل نیاز سیرابی ناپذیر جنسی زنان مجرد دانستن. کافی است پای صحبت آخوندهای مثلاً «مدرن» تولید شده در دوران حکومت اسلامی بنشینیم تا بینیم که چگونه افسار خیالات بیمارگونه ی خویش را رها می کنند و آن چه را که خود به آن ها نیاز یا علاقه دارند به مخالفین خود، و البته بیشتر به زن های پیشرو، نسبت می دهند.
سوسن خانم! شما آشکار است که هنوز متوجه نیستید که در قرن بیست و یکم زندگی می کنید و نمی دانید که از دوره ای که در آن فقط مردها به جنگ می رفتند مدت ها گذشته است. در دوران ما، و حتی در حکومت اسلامی، زن ها را نیز به جنگ فرستاده اند (حال بگیریم پشت جبهه)، و یا آن ها را هم در نقش پلیس انتظامی و پلیس ضد شورش و پلیس مخفی و غیره به کشتن می دهند.
سوسن خانم! آمارهای موجود نشان می دهند که، برخلاف نظر شما، در حال حاضر تعداد زنان ایران از تعداد مردها کمتر است اما، تنها به دلیل پایین آوردن سن ازدواج زن ها است که برخی در این مورد دچار سوء تفاهم می شوند که «تعداد زن ها بیشترند»
سوسن خانم! یعنی شما نمی دانید که علیرغم کوشش حکومت اسلامی برای فرستادن زن ها به خانه و فراهم اوردن مقدمات ایجاد حرمسراهای جدید، در ایران امروز زنان همسان مردها نان آوران خانواده هستند.
خانم! این چه استدلال قابل اتکایی است که وقتی مردی شصت هفتاد ساله هوس بچه دار شدن کرد و همسر هم سن اش نتوانست بچه دار شود، او بناچار باید دوان دوان برود و برای بچه داشتن زن جوان تر بگیرد؟ آن هم در زمانه ای که روز به روز توجه به تعداد فرزندان کمتر بیشتر می شود. و تازه چرا وقتی مردی بچه دار نمی شود زنش حق ندارد سراغ شوهر دوم برود؟ طلاق؟ شما در مورد مرد از طلاق سخن نمی گویید؟
(بگذریم که موهن تر از این گونه ازدواج های پیرمردان با زن های جوان، آن هم به خاطر بچه در جامعه ی پیشرفته امروز وجود ندارد. و چه خوش گفته است مهستی بزرگ، در قرن چهارم هجری، که: «زن را تیری به پهلو، به که پیری!» هر چند که، بنا بر استدلال شما و همین طور علاقمندان به چند همسری در حکومت اسلامی مهم نیست که تیری، یعنی پیرمردی، به پهلوی زنی جوان بنشیند مهم آن است که زن جوان تن خودش را برای لقمه ای نان و خانه ای گرم به آن بدتر از تیر بفروشد؛ یعنی رابطه ی زناشویی را، که در جهان امروز به عنوان یک قرارداد توام با علاقه و احترام برای همراهی های اجتماعی است، با تن فروشی عوض کند).
سوسن خانم! شما سنگ مردهایی را به سینه می زنید که زنان شان قادر نیستند تمایلات جنسی آن ها را برآورند، و اشکارا استدلال تان بر اساس این باور سنتی و کهنه ی قبیله ای ساخته شده که «نیاز جنسی مردها بیشتر از زن ها است» و یا «مردها هر طور شده باید نیازهای جنسی خود را برآورند». امروزه کدام تحقیق علمی این نکات را ثابت کرده است؟ و، تازه، چرا زن های مجرد برای رفع نیاز جنسی خود، به «فتوای شما!»، باید زن دوم مردان متأهل بشوند؟ و یا زن های متاهل اگر نیاز جنسی داشتند و نیازهای جنسی شان از سوی همسرشان برآورده نشد، چاره ای ندارند که بسوزند و بسازند؟ یا به «آقا» اجازه دهند که زن دومی بگیرد و یکی دیگر را هم به خیل محرومان جنسی اضافه کند؟
سوسن خانم! شما بهتر است نگاهی به آمارهای مربوط به استفاده از وسایل برانگیزاننده ی حس جنسی بیندازند تا بدانید که، مثلاً، مصرف بالای قرص هایی نظیر «وایگرا»، برای مردها کاملاً نشان می دهد که بیشتر آن ها پس از پنجاه یا حداکثر شصت سالگی تا چه اندازه بیش از زن های «یائسه» ی خود به این نوع قرص ها نیازمند هستند. حال آنکه زن ها در این سنین بسیار بیش از مردها قادرند که نیازهای جنسی همسران خود را برآورده سازند، البته بشرطی که همسران شان مرتب از قرص های وایگرا استفاده کنند!
باری، خانم عزیز! آن چه در دنیای امروز بالاترین درجه از اهمیت را دارد، توسل به وحشیانه ترین و عقب افتاده ترین راه های پاسخگویی به نیازهای جنسی نیست، که باور به «کرامت انسان» است، همان باوری که بر پیشانی اعلامیه ی حقوق بشر می درخشد؛ همان باوری که تأکید دارد زن و مرد هر دو از حقوقی برابر و یکسان برخور دارند. و اگر زنان عضو کمپین یک میلیون امضا، یا همه ی زنان و مردان مبارز کشورمان، در برابر قوانین ضد انسانی حکومت اسلامی ایستاده اند، کارشان به این دلیل نیست که نمی دانند زنان و مردهایی هم هستند که موافق چند همسری اند، یا به خاطر نیازهای اقتصادی یا جنسی تن به آن می دهند. آن ها دقیقاً به این دلیل برای برابری زن و مرد تلاش می کنند، و برای این تن به زندان و شکنجه و تبعید و هزار بدبختی دیگر می دهند، و به این نیت تن خسته و هر دم مورد تهدید خود را «خانه به خانه« و «کوچه به کوچه» می کشانند، تا برای زنانی که حقوق خودشان را نمی شناسند، و بدبختی و تبعیض را سرنوشت گریزناپذیر خویش و خواست آفریدگارشان می دانند، این «حق» های نوین انسانی را روشن کنند، و آنان را از این نکته آگاه کنند که جهان امروز دیگر نه تنها تبعیض میان هیچ زن و مردی را برنمی تابد، بلکه حتی هیچ خدای عادل و توانایی نیز نمی تواند زن را موجودی پست و بدبخت و ناتوان بخواهد. و آفریدگاران چنین تبیعضی خود سرمنشای پستی و بدبختی و ناتوانی خواهند بود. خواستاران برابری زن و مرد، نمی خواهند که آدمیانی همچون شما بازتاب دهنده ی گریزناپذیری سرنوشت اندوهناک این زنان و تاکید گذار بر ماندگاری بدبختی های آن ها باشند.
و بالاخره، سوسن خانم! جهان امروز آنقدر پیشرفت کرده است که نگاه ما را از حل المسایل ها و بحار الانوارها به جهانی بکشاند که در آن زن و مرد دو موجود همراه و همگام و کامل و زیبا هستند که، با تمام «تفاوت های طبیعی» خود «از نظر حقوقی» در مورد خواست ها و نیازهاشان نیز برابرند.
اگر جامعه ای در پذیرش چنین اصلی لنگ می زند، مشکل از خود جامعه و قوانین و حکومت هایی است که بر پایه ی تبعیض و نابرابری عمل می کنند. انسان هایی که خود را باورمند به حقوق بشر می دانند، باید تلاش شان در راستای مبارزه به منظور تغییر این قوانین، و این جامعه، باشد، نه این که در مسیر پذیراندن تغییرناپذیری آن ها و ادامه ی بردگی زن ها باشد.
یادتان باشد! اگر شما، و افرادی چون شما، که در واقع شاگردان سازندگان حکومت هایی چون حکومت مسلط بر ایران هستید بخواهید بر اساس استدلال های هزاران سال کهنه، بگویید که «این حق زن ها است که تو سری بخورند و بسوزند و بسازند»، آنگاه باید این احتمال را هم بدهید که ممکن است زن هایی هم پیدا شوند که بخواهند «ضرورت های طبیعی و آشکار» مهم دیگری را به شما یادآور شوند، و به شما بگویند که: «بر اساس آمارها و تحقیقات علمی امروزی، آن که توان چند همسری دارد ماییم و نه مردها. مگر شما نبوده اید که همه ی فاحشه خانه های تاریخ را ساخته اید و می سازید؟ مگر صیغه را شما اختراع نکرده اید؟ یادتان باشد که همسر موقت شما (به دایم اش فعلاً کاری ندارم) عملاً نشان داده است که می تواند در روز با چندین مرد در آمیزد! و شما از عهده یکی شان هم بر نمی آیید.»
یادداشت های آخر هفته