سفر یک روزه محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، به سوریه، در شرایطی انجام شد که بحران گسترش ویروس کرونا تمامی دیدارهای دیپلماتیک میان مقامات ارشد کشورهای جهان را به تعطیلی کشانده است. مورگان اورتگاس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، از سفر محمدجواد ظریف به سوریه و کمک بیش از ده میلیارد دلاری به دولت بشار اسد از زمان آغاز جنگ سوریه را مورد انتقاد قرار داد. اما تحلیلگر نشریه رای‌الیوم، هدف از سفر محمدجواد ظریف به سوریه را مطلع شدن از روند عادی‌سازی روابط دمشق با کشورهای جهان عرب تحلیل کرده است.
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، در بحران گسترش ویروس کرونا در جهان، در دمشق با بشار اسد، رییس‌جمهوری سوریه دیدار کرد.
روزنامه الوطن چاپ سوریه، به نقل از یک منبع خارجی که نام آن را فاش نکرده است، هدف از سفر محمدجواد ظریف به سوریه را «رایزنی با مسئولان سوری پیش از نشست کشورهای ضمن روند آستانه، کشورهای روسیه ایران و ترکیه، عنوان نموده است.
محمدجواد ظریف، روز دوشنبه اول اردیبهشت/۲۰ آوریل، در فرودگاه دمشق، مورد استقبال همتای سوری خود قرار گرفت و با بشار اسد، رییس‌جمهوری سوریه و ولید معلم دیدار و گفتگو نمود.
قرار است وزیران امور خارجه کشورهای روسیه، ایران و ترکیه، روز چهارشنبه ۳ اردیبهشت/۲۲ آوریل، در یک ارتباط ویدئویی، درباره اوضاع سوریه گفتگو کنند.
رسانه‌های داخلی ایران هم هدف از انجام نخستین سفر خارجی محمدجواد ظریف پس از آغاز بحران ویروس کرونا را «بررسی اوضاع سوریه، ادامه هماهنگی‌ها و روابط دو جانبه، همچنین آخرین تحولات سیاسی و میدانی مبارزه علیه تروریسم» عنوان کرده‌اند.
رای‌الیوم: سوریه دروازه ایران به سوی جهان عرب و بالعکس است
اما سردبیر روزنامه فرامنطقه‌ای عرب زبان «رای‌الیوم»، چاپ لندن، با بررسی سفر «غافلگیرکننده» محمدجواد ظریف به سوریه و دیدار با بشار اسد، این سفر را در پیوند با «رویکرد کشورهای عربی برای عادی‌سازی روابط با دمشق» عنوان کرده است.
در مقاله روزنامه رای‌الیوم آمده است: «شاید هدف اعلام شده از سفر محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، به دمشق، در روز دوشنبه (اول اردیبهشت)، و دیدار او با “بشار اسد”، رئیس‌جمهوری و “ولید معلم”، وزیر امور خارجه سوریه و دستیاران وی، روابط دوجانبه که این “کلیشه‌ای” رسمی است که همیشه به کار برده می‌شود و نیز ( گفت‌وگو درخصوص) آنچه درباره نشست سه جانبه و قریب‌الوقوع روسیه، ترکیه و ایران، برای رایزنی درباره کمیته تدوین قانون اساسی و اوضاع در ادلب عنوان می‌شود، باشد؛ ولی در این مجال کوتاه می‌توان گفت که این سفر تلاشی برای اطلاع مقامات ایران از وضعیت سیاستِ درهای بازی است که به صورت فزاینده بر روی دمشق و رهبری سوریه گشوده می‌شود و این روند طی روزها و هفته‌های اخیر شدت گرفته است».
در یادداشت سردبیر روزنامه رای‌الیوم، با اشاره به سخنان عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، در روز دوشنبه اول اردیبهشت، درباره اعلام آمادگی ایران برای از سرگیری روابط بدون پیش‌شرط با همسایگان خود در حوزه خلیج فارس، آمده است: «ایران، می‌خواهد از روند سیاست درهای باز کشورهای عربی در قبال دمشق و رهبری آن مطلع شود و شاید هم علاقمند است خواه به صورت مستقیم یا غیرمستقیم و خواه به صورت جزئی یا کلی، شریکی باشد که از این وضعیت بهره‌مند شود؛ چراکه سوریه و ایران در یک سنگر، یعنی سنگر محور مقاومت، ایستاده‌اند».
به نوشته سردبیر رای‌الیوم، سه تماس و یک مصاحبه مطبوعاتی، نشانگر یک تغییر شتابنده در سیاست‌های درهای باز تکشورهای عربی برای سوریه است. این منبع، نخستین تماس را از سوی «محمد بن زاید» ولیعهد امارات متحده عربی، دومین تماس را از سوی «محمد ولد الغزوانی»، رییس‌جمهوری جدید موریتانی و سومین تماس را از سوی «هیثم بن طارق»، پادشاه جدید عمان، عنوان کرده است که (بنا بر اظهارات نویسنده)، «تمامی این تماس‌ها میان رهبران به صورت مستقیم با بشار اسد، به منظور تبریک سالروز استقلال سوریه صورت گرفته است اما در واقع، این تماس‌ها نشانگر حسن‌نیت و انگیزه‌ای برای ورود به مرحله‌ای جدید و عادی‌سازی روابط با دمشق است».
سردبیر رای‌الیوم همچنین به گفتگوی «عبدالمجید تبون»، رییس‌جمهوری الجزایر با شبکه تلویزیونی «روسیا الیوم» اشاره کرده و می‌افزاید: «عبدالمجید تبون، در اقدامی جسورانه تاکید کرد که سوریه از کشورهای بنیانگذار اتحادیه عرب است و الجزایر یا هر کشور عربی دیگر هرگز اجازه نمی‌دهند که این کشور آسیبی ببیند؛ تبون با این اظهارات، درهای نشست بعدی اتحادیه عرب، که ماه آینده در الجزایر برگزار می‌شود، را بطور کامل بر روی سوریه بازکرد تا این کشور را به کرسی خود در اتحادیه کشورهای عربی بازگرداند».
سوریه یکی از شش بنیانگذار «اتحادیه کشورهای عربی» است اما در سال اول جنگ سوریه، این اتحادیه، سوریه را اخراج کرده و کرسی این کشور را به مخالفان دولت سوریه واگذار نمود.
اکنون پس از حدود ۱۰ سال جنگ داخلی در سوریه و در حالیکه دمشق مدعی است بر نزدیک به ۹۰ درصد خاک سوریه تسلط یافته است، «عبدالباری عطوان»، تحلیلگر جهان عرب، در این مقاله، پیش‌بینی کرده است که «با تغییر معادلات، جهان عرب زمینه برای بازگرداندن سوریه به اتحادیه کشورهای عربی را آغاز کرده و احتمالا در این کارزار سیاسی، امارات متحده َعربی، نقش مهمی ایفا خواهد کرد».
این تحلیلگر جهان عرب یادآور شده است: «زمانی‌که می‌گوییم ایران می‌خواهد از روند سیاست درهای باز کشورهای عربی در خصوص سوریه بیشتر اطلاع پیدا کند، منظورمان این نیست که می‌خواهد تنها بخشی از آن باشد، به ویژه اینکه کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، یا بیشتر این کشورها تمایلی شدید دارند که از بحران ویروس فراگیر کرونا بعنوان مقدمه‌ای برای آشتی با همسایه ایرانی خود و کاهش شدت تنش استفاده کنند؛ به خصوص با توجه به اینکه انتظار می‌رود در نقشه جدید سیاسی، نظامی و اقتصادی جهان تغییراتی شکل بگیرد و این تغییرات اکنون در حال ظاهر شدن است».
نویسنده، در پایان این مقاله تحلیلی آورده است: «خیلی خلاصه می‌گوییم، سوریه دروازه جهان عرب به سوی ایران و دروازه ایران به سوی جهان عرب است و موضوع قابل توجه این است که این دروازه به سرعت و به دلایل متعدد که در اینجا مجال ذکر آن نیست، در حال بازگشایی است و این پیشرفت یکی از دلایل سفر محمدجواد ظریف به سوریه به شمار می‌رود».
رادیو فرانسه: