انتقاد از خامنه‌ای چقدر هزینه دارد؟

By | ۱۴۰۱-۰۲-۱۲

آیت‌الله خامنه‌ای با خبرنگاران مصاحبه نمی‌کند. اکثر دیدارهای عمومی او از نظر ارتباطی یک سویه است، بالا می‌نشیند و معمولا دیگران شنونده سخنانش هستند. در این میان دیدار سالیانه او در ماه رمضان با شماری از دانشجویان از معدود برنامه‌هایی است که تعدادی از دانشجویان می‌توانند سخنانی انتقادی از اوضاع اقتصادی و سیاسی و نهادهای تحت امر رهبر ایران مطرح کنند.

گفته می‌شود آیت‌الله خامنه‌ای در دیدار با جمع‌های محدود مثل هنرمندان و طنزپردازان بحث و گفت‌وگوهای دو جانبه دارد.

برای رسانه‌های نزدیک به حکومت و دست‌اندرکاران نظام، دیدارهای آیت‌الله خامنه‌ای با دانشجویان تبدیل به نمادی از “انعطاف” و “سعه صدر” رهبر ایران در برابر انتقادات شده که دانشجویان می‌توانند بدون “لکنت” و نگرانی و در “امنیت” حرف‌هایشان را بزنند. منتقدان حکومت نیز این دیدارها را چیزی جز یک نمایش نمی‌دانند که حکومت با “انتقادات گلخانه‌ای” تلاش دارد چهره رهبر ایران را “مردمی” و صمیمی نشان بدهد.

با وجود موافقان و مخالفان این جلسات، آیت‌الله خامنه‌ای بار‌ها گفته “گوش فعالی” دارد و “با اشخاص و تیپ‌های مختلف اجتماعی هم ملاقات‌های فراوانی دارم”.

سوالات دانشجویان

بررسی سوالات دانشجویان در سال‌های مختلف نشان می‌دهد به صورت مشخص دانشجویان تقریبا اکثر مقام‌ها و شخصیت‌های طراز اول کشور را بطور مستقیم یا غیرمستقیم مورد سوال قرار داده‌اند.

دایره این انتقادات گاهی هم به اعضای دفتر آیت‌الله خامنه‌ای و مجموعه نهادها و سازمان‌های تحت امرش رسیده اما انگشت شمار بوده که دانشجویی او را مستقیم خطاب قرار دهد و بپرسد “چرا افرادی که از طرف حضرتعالی به سمت‌ها و مسئولیت‌ها گمارده می‌شوند، نه دارای سلامت نفس، نه توانایی مدیریت و نه شیفته‌ی خدمت هستند؟”.(جلسه‌ی پرسش و پاسخ دانشگاه تربیت مدرس‌،۶ اسفندماه ۱۳۷۷)

در این سال‌ها هیچگاه پرسشی درباره خانواده او و بطور مشخص درباره فرزندش، مجتبی خامنه‌ای که حرف و حدیث‌های فراوانی از دخالت‌هایش در امور جاری کشور مطرح می‌شود، نشده است.

به نظر می‌رسد آخرین باری که از آیت‌الله خامنه‌ای درباره خانواده سوال شده، به بهمن‌ماه سال ۱۳۵۸ برمی‌گردد که دانشجویی درباره “شیخ‌علی تهرانی” شوهر خواهرش و از مخالفان حکومت ایران سوالاتی می‌پرسد و در آن زمان آیت‌الله خامنه‌ای هنوز رئیس جمهور نشده بود.

در دیدار هفته گذشته در ششم اردیبهشت‌ماه، نماینده یکی از تشکل‌های دانشجویی با انتقاد از دستگاه‌ها و نهادهایی زیر نظر رهبر، می‌پرسد “چرا مسئله دخالت سرخود و مستقل اعضای دفتر رهبری در موضوعات مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی حل نمی‌شود؟”و “ساختار نظارت دفتر رهبری” را زیر سوال می‌برد.

دانشجوی پرسشگر بین رهبر و دفترش فاصله‌گذاری می‌کند و حتی انتقادش مشمول همه اعضای دفتر نیست و آنها را ” سرخود و مستقل” می‌خواند.

آیت‌الله خامنه‌ای نیز با اینکه تصاویر نشان می‌دهد که مطالبی را یادداشت می‌کند اما مثل سال‌های گذشته از کنار اینگونه سوالات عبور می‌کند و اشاره‌ای به آن نمی‌کند، گویی این دفتر خط قرمز اوست یا دستکم حاضر نیست در ملاعام علیه اعضای دفترش سخنانی بیان کند.

در خردادماه ۱۳۹۷ در دیدار دانشجویان با آیت‌الله خامنه‌ای سحر مهرابی “نماینده وقت مدیران مسئول در شورای مرکزی ناظر بر نشریات دانشگاهی در وزارت علوم” از بحران‌های متعدد در جمهوری اسلامی سخن گفت و موضوع حصر میرحسین موسوی، زهرا رهنورد و مهدی کروبی را مطرح کرد و در پایان از رهبر حکومت ایران پرسید با توجه به اختیارات شما در اصل ۱۱۰قانون اساسی، در برابر پرسش‌ها، انتقادات و اعتراضات مردم چه پاسخی دارید؟”

پس از سخنان خانم مهرابی که با واکنش‌های زیادی در همان جمع روبرو شد، نماینده یکی از تشکل‌های دانشجویی از روی کاغذ به انتقادات خانم مهرابی از جمله موضوع حصر معترضان به نتیجه انتخابات ۸۸ پاسخ داد. سخنان این دانشجو نشان می‌داد که از قبل دست‌اندرکاران برگزاری این دیدار پیش زمینه پاسخگویی به اظهارات خانم مهرابی را فراهم کرده‌اند و آیت‌الله خامنه‌ای پاسخی به گفته‌های سحر مهرابی نداد اما وقتی او به نزدیکش رفت به او گفت “نگرانی‌ات خوبه اما مبالغه خوب نیست”.

موضوع دیگری که مطرح می‌شود درباره سوالات و سخنانی است که دانشجویان به نمایندگی از بخشی از گروه‌های دانشجویی بیان می‌کنند. خبرگزاری ایسنا روز قبل از دیدار اخیر دانشجویان با رهبر جمهوری اسلامی (۵ اردیبهشت‌ماه)، در گفت‌وگو با دو عضو دو تشکل دانشجویی می‌گوید این تشکل‌ها از دو سه ماه قبل بر روی مطالبی که قرار است خوانده شود هماهنگی می‌شود.

سخنرانان برنامه دیدار با رهبر جمهوری اسلامی با وجود اینکه گاهی انتقادهای تندی علیه اوضاع کشور دارند اما نماینده همه جریان‌های دانشجویی نیستند و دست‌چین شده‌اند و حکومت تلاش دارد روی همین جریان‌های دانشجویی کنترل داشته باشد.

RAN
محمد جواد معتمدی‌نژاد دبیر سابق جنبش عدالتخواه دانشجویی درسال ۹۷ یکی از سخنرانان بود

محمد جواد معتمدی‌نژاد دبیر سابق جنبش عدالتخواه دانشجویی که یکی از سخنرانان مراسم دیدار با آیت‌الله خامنه‌ای درسال ۹۷ بود و انتقادات تندی هم مطرح کرد، در تیرماه سال ۹۹ در گفت‌وگو با سایت “انصاف نیوز” از “جریانی در حکومت” سخن گفت که “می‌خواهد جریان اعتراضی و مطالبه‌گری و عدالتخواهی را به دست بگیرد” و به گفته‌او حکومت به دنبال یک “عدالت گلخانه‌ای” است که به صورت گزینشی پرونده‌های فساد را رو می‌کند و از بخشی از جریان عدالت‌خواهی از طرف حکومت تغذیه مالی می‌شود.

آقای معتمدی‌نژاد می‌گوید در حالی که امکان فعالیت به تشکل‌های دانشجویی داده نمی‌شود اما جریان‌های نزدیک به “نهادهای حکومتی” شبکه‌سازی و تشکیلات دایر می‌کنند.

روزنامه جوان نیز سه روز بعد از دیدار آیت‌الله خامنه‌ای با دانشجویان (۹ اردیبهشت‌ماه) در یادداشتی با عنوان “ریشه‌یابی یک مخرج مشترک خطرناک” بخشی از جریان عدالتخواهی در بین دانشجویان را ” نسخه‌های تحریف‌یافته انقلابی‌گری” خواند.

IRAN
محمدعلی کامفیروزی در سال ۱۳۹۵ به آیت‌الله خامنه‌ای گفته بود، “پرسش از برخی نظرات حضرتعالی” منجر به برخورد قضایی می‌شود

سرنوشت منتقدان رهبری

آیت‌الله خامنه‌ای بارها از بیان انتقاد استقبال کرده و خواستار “مطالبه‌گری” دانشجویان شده است. به صراحت نمی‌توان گفت دانشجویی پس از انتقاد از رهبر حکومت ایران روانه زندان شده اما کسانی مانند محمدعلی کامفیروزی، فعال سابق دانشجویی که در سال ۱۳۹۵ در حضور آیت‌الله خامنه‌ای گفته بود، “پرسش از برخی نظرات حضرتعالی” منجر به برخورد قضایی می‌شود از جمله کسانی است که سرنوشت او رسانه‌ای شد.

رهبر حکومت ایران در پاسخ گفته بود “مخالف بنده حرف زدن اصلا نه مواخذه دارد، نه جرم است”، اما زمانی که آقای کامفیروزی چند توییت درباره عملکرد رهبری نوشت با شکایت سازمان اطلاعات سپاه پاسدارن روبرو شد و در سال ۹۷ به “۲سال حبس تعلیقی به همراه ۶۰ بار سفر به شیراز در طول ۵ سال” محکوم شد.

شماری از فعالان سیاسی، حزبی و نمایندگان مجلس، در پی انتقاد از آیت‌الله خامنه‌ای محکوم به زندان شده‌اند یا از خدمات اجتماعی محروم شده‌اند.

فاطمه حقیقت‌جو نماینده مجلس ششم در مردادماه ۱۳۸۰ به اتهام “ایراد مطالب کذب و اهانت آمیز نسبت به مسئولان نظام مقدس جمهوری اسلامی وشورای نگهبان و قوه قضاییه و تبلیغ علیه نظام” محاکمه شد.

همچنین علی‌اکبر موسوی خوئینی نمانیده مجلس ششم و دبیرکل پیشین ادوار تحکیم وحدت به اتهام‌های مختلف از جمله انتقاد از رهبر زندانی شد و با حمایت‌های و پیگیری‌های مهدی کروبی رئیس وقت مجلس ایران، پرونده‌های امنیتی خانم حقیقت‌جو و آقای موسوی خوئینی به جای باریک‌تر کشیده نشد.

از فعالان سیاسی، ابوالفضل قدیانی از اعضای ارشد سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی و منتقد آیت‌الله خامنه‌ای به پنج سال زندان محکوم شد که سه سال از این حکم توهین به رهبری بود.

۲۸ نفر ازفعالان سیاسی و مدنی در خردادماه سال ۹۸ با امضای دو بیانیه جداگانه خواستار استعفای علی خامنه‌ای از رهبری و تغییر بنیادین قانون اساسی شدند و اکثرشان روانه زندان شدند.آنها دلیل نوشتن نامه را “ناتوانی در رهبری و اداره درست کشور” عنوان کرده بودند. محمدحسین آقاسی وکیل چند نفر از امضا کنندگان نامه خبر داد که دادگاه هشت نفر از متهمان را در مجموع به ۷۲ سال زندان محکوم کرده است.

در حالی چنین احکام سنگینی برای نوشتن نامه یا اظهارات علیه رهبر حکومت ایران برای شماری از فعالان مدنی و سیاسی صادر می‌شود که دست‌اندرکاران رسانه‌ای حکومت با ساخت برنامه‌های متفاوتی مانند مستند چهار قسمتی ” غیر رسمی” تلاش دارند تا چهره متفاوتی از گفت‌وشنود و جلسات انتقادی با رهبر حکومت ایران به نمایش بگذارند و نشان بدهند که فضا برای نقد و انتقاد باز است.
مسعود آذر، بی بی سی:

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *