حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران چه نهادی است و فرماندهان آن چه کسانی بودند؟

By | ۱۴۰۱-۰۴-۰۵

حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران سازمانی است که برای رسیدگی به تخلفات اعضای این نهاد نظامی و از جمله موضوعاتی چون جاسوسی تشکیل شده و بر خلاف سازمان اطلاعات سپاه پاسداران جنبه بیرونی ندارد.

به همین دلیل اکثر اتفاقات مربوط به این نهاد رسانه‌ای نمی‌شود و جنبه کاملا محرمانه دارد. فساد اقتصادی یا اخلاقی، جاسوسی یا دیگر موضوعات مربوط به فرماندهان و نیروهای سپاه پاسداران توسط این نهاد رسیدگی می‌شود.

این نهاد نیز مانند دیگر نهادهای امنیتی در ۴۳ سال گذشته توسعه پیدا کرده و مانند وزارت اطلاعات برای تربیت نیروهای خود یک دانشکده به نام دانشکده «امام هادی» دارد.

از همان ابتدای تشکیل سپاه پاسداران، واحد اطلاعات سپاه مبارزه با گروه‌های سیاسی مخالف حکومت را بر عهده داشته و حفاظت اطلاعات مسئول موضوعات داخلی بوده است. از همین رو در فضای بیرون بیشتر نام مسئولان واحدهای اطلاعات سپاه پاسداران از جمله محسن رضایی و رضا سیف‌اللهی مطرح شده و معمولا نام فرماندهان حفاظت اطلاعات در رسانه‌ها مطرح نمی‌شدند.

به گفته فرماندهان سپاه پاسداران حفاظت اطلاعات یا ضد اطلاعات از ابتدای تشکیل این نهاد وجود داشته است. با این حال در اسامی منتشر شده از اولین شورای سپاه پاسداران به نام مسئول اطلاعات اشاره شده و نام مسئول حفاظت اطلاعات وجود ندارد.

سایت مشرق نیوز و برخی سایت‌های نزدیک به سپاه پاسداران نوشته بودند که این بخش جزو واحد اطلاعات سپاه بوده و نام آن «حفاظت پرسنل» بوده است.

مقابله با عناصر «نفوذی»

محسن رضایی نیز که در ابتدا فرمانده اطلاعات سپاه پاسداران بوده گفته در مقطعی به‌ تدریج بخش ضد‌اطلاعات و حفاظت اطلاعات به منظور مقابله با عناصر «نفوذی» شکل می‌گیرد و او و همراهانش از چند سوءقصد که توسط نیروهای «نفوذی سازمان مجاهدین خلق» انجام شده جان سالم به در می‌برند.

اسماعیل احمدی مقدم، فرمانده سابق نیروی انتظامی و از فرماندهان سپاه پاسداران تاریخ تشکیل حفاظت اطلاعات را پیش از جنگ ذکر کرده است. به گفته او، «ابتدا مقری در خیابان آفریقا، یک ساختمان مصادره‌ای بود که با مجتبی و یحیی احمدی، عباس و محمد ساربان‌نژاد ۷-۶ نفری رفتیم گرفتیم و قرار بود حفاظت اطلاعات سپاه را راه بیندازیم. در حین برنامه‌ریزی برای این کار بمباران و جنگ شد.»

با این توضیحات تشکیل حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران احتمالا مدتی بعد از تشکیل سپاه و بین سال‌های ۱۳۵۸ و ۱۳۵۹ بوده است.

در اساسنامه سپاه پاسداران که در ۱۵ شهریور ۱۳۶۱ توسط مجلس تصویب شده به نام حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران اشاره نشده و تنها به واحد اطلاعات اشاره شده است. در این دوره نیز احتمالا حفاظت اطلاعات بخشی از واحد اطلاعات سپاه پاسداران بوده است.

در قانون تشکیل وزارت اطلاعات در سال ۱۳۶۳ اما به نام حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران اشاره شده است.

بر اساس این قانون، حفاظت اطلاعات در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی «در قالب یک سازمان متمرکز مستقل وابسته به ستاد مرکزی سپاه پاسداران انجام‌ می‌شود» و مسئول این سازمان از بین افراد مورد تایید رهبر جمهوری اسلامی و فرماندهی کل نیروهای مسلح با حکم فرمانده کل سپاه پاسداران منصوب می‌شود. بر اساس این قانون عزل‌ او نیز با تایید رهبر جمهوری اسلامی و حکم فرمانده کل سپاه پاسداران انجام می‌شود.

سایت مشرق نیوز همچنین نوشته بود که سال ۱۳۷۰ ماموریت سازمان حفاظت اطلاعات سپاه به تصویب رهبر جمهوری اسلامی رسید تا «به عنوان یک سازمان مستقل، به شکل سلسله مراتب مستقل و متمرکز در تابعیت مستقیم فرماندهی کل قوا» فعالیت کند.

بر اساس ساختار، این سازمان ماموریت «کشف، شناسایی، بررسی، پیگیری، مقابله و خنثی‌سازی طرح‌ها، برنامه‌ها و فعالیت‌هایی که منجر به براندازی، جاسوسی، خرابکاری و اختلال در ماموریت سپاه و مقابله با نفوذ جریانات انحرافی در درون سپاه» را دارد.

پس از ترور دست‌اندرکاران برنامه اتمی و موشکی ایران از جمله حسن تهرانی مقدم و محسن فخری‌زاده، انتقادات متعددی از نهادهای امنیتی سپاه پاسداران مطرح شده اما نوک پیکان بیشتر به سمت سازمان اطلاعات سپاه پاسداران بوده است.

در سال‌های گذشته گزارش‌های مختلفی از جاسوسی نیروهای سپاه پاسداران برای اسرائیل هم منتشر شده که وظیفه برخورد با این موضوعات به عهده حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران بوده است.

روسای سازمان حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران؛ از سعیدی و مرتضی بختیاری تا احمد وحیدی

در ابتدا فرمانده واحد حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران توسط فرمانده سپاه پاسداران منصوب می‌شد اما در قانون وزارت اطلاعات اعلام شده بود که مسئول این واحد باید با تایید رهبر جمهوری اسلامی منصوب شود.

از مرتضی رضایی و علی سعیدی به عنوان روسای این واحد در سال‌های ابتدایی دهه ۶۰ نام برده می‌شود اما حکمی درباره انتصاب آنان به این سمت وجود ندارد.

آیت الله خمینی در آبان سال ۱۳۶۳ با انتصاب علی سعیدی به این سمت موافقت کرد. علی سعیدی در سال ۱۳۸۴ به عنوان نماینده آیت الله خامنه‌ای در سپاه پاسداران منصوب شد. در نامه درخواست محسن رضایی از آیت الله خمینی نوشته شده بود که او در بخش «پرسنلی» فعالیت می‌کرده که ممکن است منظور همان «حفاظت پرسنلی» یا حفاظت اطلاعات بوده باشد.

در چهار فروردین ۱۳۶۶ نیز آیت الله خمینی با انتصاب احمد وحیدی به سمت «مسئولیت حفاظت اطلاعات ستاد کل سپاه» موافقت کرد. آقای وحیدی مدتی نیز فرمانده نیروی قدس بود و بعدها در دولت محمود احمدی نژاد وزیر دفاع و در دولت ابراهیم رئیسی وزیر کشور شد.

علی سعیدی بار دیگر از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۲ به عنوان مسئول حفاظت اطلاعات سپاه منصوب شد.

سال ۱۳۷۲ آیت الله خامنه‌ای مرتضی رضایی (وسط) را به ریاست «سازمان‌ حفاظت‌ و اطلاعات‌ سپاه‌ پاسداران‌» منصوب کرد

سال ۱۳۷۲ آیت الله خامنه‌ای مرتضی رضایی را همزمان با اعطای درجه سرتیپی به ریاست «سازمان‌ حفاظت‌ و اطلاعات‌ سپاه‌ پاسداران‌» منصوب کرد.

او در حکم خود نوشته بود که «با توجه‌ به‌ نقش‌ مهم‌ و حساس‌ این‌ سازمان‌ در حفظ سلامت‌ و قداست‌ سپاه‌، فرماندهان‌ و مسئولان‌ محترم‌ سپاه‌، موظف‌ به‌ کمال‌ همکاری‌ با جنابعالی می‌باشند.»

از سال ۱۳۸۵ تا سال ۱۳۸۸ غلامحسین رمضانی به عنوان رییس سازمان حفاظت اطلاعات منصوب شد. فردی که در فضای عمومی شناخته شده نیست. او پیش از آن رییس سازمان حفاظت اطلاعات نیروی انتظامی بود. رمضانی سال ١٣٩٠ رییس سازمان حفاظت اطلاعات وزارت دفاع شد.

در برخی گزارش ها تاریخ انتصاب محمد کاظمی به عنوان رییس سازمان حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران سال ۱۳۸۸ ذکر شده است. زمانی که دیگر نهاد امنیتی همنام در سپاه یعنی اطلاعات سپاه پاسداران به سازمان تبدیل شد و حسین طائب نیز به ریاست آن رسید.

محمد کاظمی بیشتر از دیگر روسای سازمان حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران در سکوت خبری بوده و به ندرت عکسی از او منتشر شده است. در فایل صوتی فرماندهان سپاه پاسداران نام او چند بار توسط محمدعلی جعفری و صادق ذوالقدرنیا معاون او با عنوان «کاظم» مطرح شده بود.

محمدعلی جعفری در این فایل صوتی درباره سپردن این پرونده به حفاظت اطلاعات کل سپاه پاسداران تردید دارد و می‌گوید که اگر پرونده تحویل این سازمان شود به «همه جا گزارش می‌دهد و پرونده را قضایی می‌کند.»

در نهایت تصمیم گرفته می‌شود که جلسه‌ای با حضور محمد کاظمی و برخی متهمان برگزار شود تا درباره نحوه بازگرداندن پول های بنیاد تعاون سپاه تصمیم گیری شود.

محمد کاظمی روز دوم تیر ۱۴۰۱ به ریاست سازمان اطلاعات سپاه پاسداران منصوب شده اما هنوز حکمی برای جانشین او در سازمان حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران منتشر نشده است.
بی بی سی:

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *