– گذشته از تلفات جانی، خانه‌ها، زمین‌های کشاورزی، باغات، دام‌ها، حیوانات بی‌گناه خانگی و زیرساخت‌های بنیادین ۱۹۰۰ شهر و روستا به شدت آسیب دیده و تخریب شده است. آمارهای منتشر شده با اینکه متغیرند ولی تا کنون از خسارتی بالغ بر هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان خبر می‌دهند.
– آیا اصلا پیش‌بینی و پیشگیری و مهار و کاهش خسارات بلایای طبیعی، برنامه‌ریزی می‌شود؟! کافیست نگاهی به وضعیت ایران فقط در دو سال اخیر انداخت تا پاسخی روشن و کامل گرفت!
مسئولان جمهوری اسلامی در جریان سیل فروردین ۹۸ در ایران نشان دادند که حاضرند تا شکم داخل گِل و لای دست و پا بزنند، همچون نمایشگران تئاتر جلوی دوربین‌ها ادا و اطوار کمک به سیل‌زدگان را در بیاورند ولی زحمت طراحی و مدیریت مقابله با بلایای طبیعی از جمله سیل را به خود ندهند.
آزاده کریمی, کیهان لندن:
بیش از دو هفته است که رسانه‌های داخلی درباره‌ی ویرانی و تخریبی که سیل در ۲۵ استان کشور به بار آورده، گزارش می‌دهند؛ مردم با انتشار ویدئوهای ویرانه‌های برجای مانده از سیل، تلاش می‌کنند تا صدای یکدیگر باشند. اما مانند همیشه، فقدان مدیریت بیداد می‌کند و از شمال تا جنوب ایران در سوگ تباه شدن نشسته و نیست خود را مویه می‌کند.
دولتِ بدهکار: خسارات را می‌پردازیم!
گذشته از تلفات جانی، خانه‌ها، زمین‌های کشاورزی، باغات، دام‌ها، حیوانات بی‌گناه خانگی و زیرساخت‌های بنیادین ۱۹۰۰ شهر و روستا به شدت آسیب دیده و تخریب شده است. آمارهای منتشر شده با اینکه متغیرند ولی تا کنون از خسارتی بالغ بر هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان خبر می‌دهند: گلستان ۴ هزار و ۸۰۰ میلیارد، لرستان یک هزار و ۲۴۵ میلیارد، کهگیلویه و بویراحمد هزار میلیارد، مازندران هزار و ۳۳۹ میلیارد، خراسان شمالی ۶۹۰ میلیارد، کرمانشاه ۴۸۶ میلیارد، اصفهان ۳۴۰ میلیارد، سمنان ۱۹۰ میلیارد تومان! اینهمه البته فقط بیان تخریب به زبان اعداد و هزینهی مالی است!
این خسارت هنگفت باید از بودجه‌ی مصوب مجلس شورای اسلامی و توسط دولت پرداخت شود. ولی کفگیر بریز و بپاش‌های حکومت در همین آغاز سال به ته دیگ خورده؛ به گفته حسن روحانی، «امسال هم در تحریم هستیم و دولت به کمک مجلس طرحی را تصویب کرد که زندگی مردم تسهیل شود!»
در چنین شرایطی، تنها راهی که برای مهار سیل و «مدیریت بحران»، آنهم فقط در یک منطقه، به فکر رئیس دولت رسیده، این بود که تلاش کند تا کشاورزان خوزستان قبول کنند که دریچه‌ی سدها به روی مزارع کشاورزی آنها باز شود! در عوض دولت موظف به پرداخت خسارات وارده به این کشاورزان باشد!
اما به نظر می‌رسد حتی همین وعده‌ها با بودجه‌ی فقط ۱۲ میلیارد تومانی سازمان مدیریت بحران و خواب خرگوشی مجلسی‌ها در رابطه با تصویب بودجه‌ی ویژه، پا در هواست چرا که سیل‌زدگان بی‌سرپناه و مردم محاصره شده در طغیان رودخانه‌ها باید تا هجدهم فروردین صبر کنند تا پس از ارائه‌ی گزارش وزیر کشور به مجلس، تکلیف این هزینه‌ها روشن شود. همزمان با اینکه علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی گفته که بودجه جداگانه‌ای برای سیل اخیر تعیین شود ولی این وعده منوط به برگزاری جلسه مشترک قوای سه‌گانه شده است.
در این میان دولت ادعا کرده که به سیل‌زدگان ۷۱۰ میلیارد تومان کمک بلاعوض می‌پردازد و ۵ میلیارد تومان تنخواه نیز برای استان فارس در نظر گرفته است. آنهم وقتی که فقط در یک مورد، هنوز به باغداران ۱۷ استان خسارت دیده در جریان حوادث نامنتظره در سال‌های گذشته بدهکار است و صندوق بیمه کشاورزی توان پرداخت این خسارات را نداشته است!
زلزله‌زدگان کرمانشاه و سیل‌زدگان خوزستان از سال گذشته همچنان خسارات خود را در بخش‌های شهری و روستایی بطور کامل دریافت نکرده‌اند آنهم در حالی که در طول این مدت بارها در برابر سیل و زلزله‌های تازه نیز قرار گرفته‌اند.
نگران نباشید! زندگی شما بهتر از قبل می‌شود!
اسحاق جهانگیری معاون اول روحانی نیز بر سیل‌زدگان منت حمایت گذاشته و گفته که «نگران نباشید که در این شرایط تنها بمانید! دولت با وجود همه مشکلات و گرفتاری‌ها به هیچ وجه شما را تنها نخواهد گذاشت و زندگی شما همانند سابق و حتی بهتر از آن خواهد شد!»
رئیس سازمان مدیریت بحران ولی، برای نمونه، فقط از ارائه یک میلیارد تومان به استان لرستان و شهرستان پلدختر خبر داده که تازه ۵۰۰ میلیون تومان آن هزینهی خسارات و بقیه تملک دارایی است!
با این حال، کمیته امداد ۱۰ میلیارد تومان کمک نقدی و ۱۵ میلیارد کالا از مردم جمع‌آوری و ادعا کرده که دو میلیارد تومان از آن را در روزهای نخست به منطقه ارسال کرده است! علاوه بر این، کمیته امداد از افزایش سهمیه استان‌های سیل‌زده برای تحت پوشش قرار گرفتن خبر داده و گفته که چون اغلب منازل افراد تحت پوشش بیمه بوده، این منازل را تعمیر و بازسازی می‌کند.
بیمه مرکزی کشور بیش از هزار پرونده خسارت ناشی از سیل را بررسی کرده و در نهایت اعلام کرده که به برخی از خسارت‌دیدگان تا سقف ۳۰ میلیون تومان خسارت پرداخت می‌کند. حتی، در جریان سیل شهر شیراز، از ۳۰۰ اتومبیل خسارت دیده، آنها که فاقد بیمه بدنه هستند، هیچ خسارتی دریافت نمی‌کنند.
ولی همه این وعده‌های بی‌اعتبار برای آرام‌کردن مردم خشمگین و جان به لب رسیده و جلوگیری از اعتراض‌های گسترده به کار گرفته می‌شود؛ دقیقا مشابه اقدامی که دولت برای ساکت کردن صدای اعتراض مردمان زلزله‌زده‌ی سرپل‌ذهاب کرد. آنهم با این «امید» که حوادث و بحران‌های تازه، گرد فراموشی بر مشکلات پیشین بپاشد!
جدی پای کاریم!
در این میان، مجلسی‌ها هم بجای تشکیل جلسه اضطراری تمام نوروز ۹۸ را در تعطیلات بسر بردند و به نقل از یکی از مقامات دولتی، تلفنی یا حضوری پیگیری می‌کردند! علی لاریجانی رئیس مجلس تازه چهاردهم فروردین در لرستان ظاهر شد و درباره پرداخت خسارات وعده داد که «مجلس بودجه خسارت سیل را پیگیری می‌کند. دولت با توجه به تأکیدات مقام معظم رهبری آن را تأمین می‌کند تا مردم و سیل‌زدگان نگران نباشند!»
از آنسو، محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام به سیل‌زدگان خوزستان اطمینان داد که «دولت این‌بار خسارت را تامین می‌کند، چرا که مقام معظم رهبری، رئیس‌جمهوری و هیات دولت جدی پای این کار هستند!»
اما چه پای کاری؟! مردم در عوض ویدئوی مقایسه واکنش علی خامنه‌ای به سیل در پاکستان و ایران را بازنشر می‌کنند که نشان می‌دهد «رهبر موقت نظام مقدس» در حالی که برای مردم سیل‌زده پاکستان اشک ریخته، «باطنِ» سیل در ایران را «نعمت و عطای الهی» خوانده است!
جستجوی «کمک خامنه‌ای به یمن و سوریه» در گوگل هم امکان دیگریست، تا دریافت که در عوض فقط هزار بسته لوازم خانگی و ۴هزار رأس دام به سیل‌زدگان گلستان، به یمنی‌ها و سوری‌ها که بدبختی آنها نیز ناشی از دخالت‌ها و حضور جمهوری اسلامی است، چقدر هدیه داده است!
ایران؛ اردوگاه‌های موقت اسکان!
اسماعیل نجار رئیس سازمان مدیریت بحران کشور در دی‌ماه ۹۷، درست ۱۵سال بعد از زلزله‌ی مرگبار بم، گفت، هنوز ما نمی‌دانیم در جریان زلزله بم چند نفر کشته شده‌اند! وی همچنین گفت که لایحه قانونی دائمی شدن مدیریت بحران کشور ۴۵ ماه (نزدیک به ۴ سال!) و لایحه بیمه حوادث هفت سال در مجلس و یک سال در شورای نگهبان در حال رفت و آمد است!
به این ترتیب هیچ جای تعجب نیست که از بودجه کل کشوری زلزله‌خیز و دستخوش بلایای طبیعی، فقط ۵ درصد به سازمان مدیریت بحران تخصیص داده می‌شود که در سال ۹۸ یعنی فقط ۱۲ میلیارد تومان!
چطور مردم با این وضعیت نگران نباشند و دلشان را به تسهیلات بلاعوض ۱۰ تا ۱۲ میلیون تومانی دولت خوش کنند؟ دولت می‌گوید ۸۶ هزار نفر اسکان اضطراری شده‌اند و بیش از هزار نفر را به مکان امن برده‌اند؛ یعنی مناطق وسیعی از ایران تبدیل به اردوگاه‌های موقت اسکان شده! یعنی آسیب‌دیدگانی که بار سنگین تلفات جانی و مالی را تحمل می‌کنند، بدون غذا و آب کافی و امکانات بهداشتی، در معرض بیماری‌های جسمی و روحی نیز قرار دارند. در این میان، ثروت این مردم و بودجه‌های میلیاردی کشور کجا هستند و به چه مصرفی می‌رسند؟
هزینه‌های سرسام‌آور برای گسترش تحمیق و حفظ سلطه علیه مردم
نقل قولی از آیت‌الله علامه طباطبایی وجود دارد که موقع غم و اندوه، سیلابی از صلوات بفرستید تا غم را با خود ببرد! ولی در سیل واقعی، صلوات و دعا و حوزه‌های علمیه به چه کار می‌آیند؟! در دوران احمدی‌نژاد اعتبار هزار و ۳۵۰ میلیاردی ستاد حوادث غیرمترقبه برای توسعه مصلای تهران (۱۰ میلیارد) و خرید هواپیمایC130 (۷۰۰ میلیارد) هزینه شد و آب از آب تکان نخورد. حالا که اصلا بودجه سازمان مدیریت بحران بیشتر به شوخی شبیه است و در برابر بودجه‌های سرسام‌آور نهادهای زائد مذهبی و ایدئولوژیک به حساب نمی‌آید. حتی گفته می‌شود بودجه سال گذشته‌ی سازمان مدیریت بحران از بودجه‌ی سال ۹۷ «مرکز بررسی‌های راهبردی ریاست جمهوری» که زیر دست حسام‌الدین آشنا مشاور حسن روحانی است، کمتر بوده است!
از سوی دیگر، بودجه محیط زیست کشور به ازای هر ایرانی کمتر از ۵ هزار تومان است! جمعیت «هلال احمر» فقط ۷ هزار میلیارد ریال بودجه در سال ۹۸ دارد! با اینهمه، نحوه‌ی خرج کردن همین بودجه‌ی سالانه اندک برای حفظ محیط زیست و امدادرسانی در حوادث نامنتظره و بلایای طبیعی نیز نامشخص و مبهم است!
ولی پرسش مهمتر این است: آیا اصلا برای موضوعات حیاتی مانند پیش‌بینی و پیشگیری و مهار و کاهش خسارات بلایای طبیعی، برنامه‌ریزی می‌شود؟! کافیست نگاهی به وضعیت ایران فقط در دو سال اخیر، در زلزله کرمانشاه و سرپل ذهاب و سیل سراسری کنونی، انداخت تا پاسخی روشن و کامل گرفت!