هفتم تیرماه، برابر بود با سالروز بمباران شیمیایی شهر سردشت در ایران. در روزهای هفتم و هشتم تیرماه سال ۱۳۶۶، هواپیماهای عراقی چهار نقطه پرازدحام از شهر مرزی سردشت در آذربایجان غربی را با استفاده از بمبهای شیمیایی هدف قرار دادند که در نتیجه آن ۱۱۹ نفر از مردم شهر کشته و بیش از ۸ هزار نفر نیز دچار مصدومیت شیمیایی شدند.
بمباران شیمیایی سردشت، که پیامدهای آن پس از ۳۲ سال در جان و جسم مردم این شهر همچنان باقی مانده است و قربانی میگیرد، نخستین بمباران یک شهر با جنگافزارهای شیمیایی لقب گرفت.
جنگ عراق علیه ایران از ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ آغاز شد و تا ۲۹ مرداد ۱۳۶۷ ادامه یافت. در این جنگ علاوه بر قربانی شدن هزاران نفر و از بین رفتن میلیاردها دلار سرمایه، در ایران مجموعاً ۵۵۴ هزار و ۹۹۰ مجروح و مصدوم بر جای گذاشت که از این تعداد، بیش از ۶۳ هزار نفر مصدوم شیمیایی بودهاند.
آنچه در پی میآید مروری بر وضعیت مصدومان شیمیایی در ایران بهروایت آمارهای رسمی «بنیاد شهید» در سال ۱۳۹۴ است که مبنای تهیه یک اینفوگرافیک در خبرگزاری ایسنا قرار گرفته است.
بنا بر آمار این دادهنما، از بیش از ۵۵۴ هزار مجروح و مصدوم جنگ بیش از ۶۳ هزار نفر آسیبدیده شیمیاییاند که ۹۸درصد آنان مرد و باقی زن هستند.
در جدول سنی، بیش از ۵۳ درصد مصدومان شیمیایی، یعنی نزدیک به ۳۴ هزار نفر، بین ۴۱ تا ۵۰ سال سن دارند؛ بیش از ۲۰ هزار نفر بین ۵۱ تا ۶۰ سال و ردیفهای قابلتوجه این جدول حضور ۲۱۹ مصدوم شیمیایی زیر ۳۰ سال و بیش از ۲۷۰۰ نفر بالای ۷۰ سال است.
بالاترین میزان از کارافتادگی مصدومان شیمیایی، که در ایران از آن بهعنوان « درصد جانبازی» یاد میشود، بیش از ۷۰درصد است که ۷۶۵ مصدوم شیمیایی را دربرمیگیرد. همچنین بیش از ۲۳هزار مصدوم شیمایی نیز بین ۲۵ تا ۳۹درصد ازکارافتادگی دارند.
بر اساس آمار رسمی «بنیاد شهید»، از ۶۳ هزار مصدوم شیمیایی جنگ عراق با ایران تا سال ۱۳۹۴ بیش از ۴۸۰۰ نفر بر اثر پیامدهای مصدومیت شیمیایی یا بر اثر عوامل دیگر درگذشتهاند.
پس از پایان جنگ اول جهانی و با تصویب پروتکل ۱۹۲۵ ژنو توسط بیشتر کشورهای دنیا، کاربرد هرگونه جنگافزار شیمیایی و میکروبی ممنوع شد.
با این حال، بر اساس گزارشهای بازرسان سازمان ملل متحد، از سال ۱۹۸۴ تا ۱۹۸۸ در جنگ عراق با ایران در موارد متعددی از گاز خردل و نیز عوامل اعصاب علیه نیروهای ایرانی و نیز غیرنظامیان ساکن روستاها و شهرهای مرزی ایران استفاده شد.
رژیم صدام حسین، رئیس جمهور وقت عراق، همچنین حملات شیمیایی وسیعی را علیه مناطق کردنشین شمال عراق انجام داد که حمله شیمیایی به حلبچه در سال ۱۹۸۸ و کشتار بیش از پنج هزار نفر از مردم این شهر از آن جمله است.
در جنگ ایران و عراق، شرکتهای آلمانی بزرگترین صادرکننده جنگافزارهای شیمیایی یا تجهیزات و کارخانههای ساخت این سلاحها به عراق بودند.
در برخی گزارشها از آمریکا، فرانسه، هلند، انگلیس، شوروی نیز در صدور غیرقانونی مواد اولیه ساخت این سلاحها یا سایر تجهیزات مرتبط به عراق یاد شده است.