رمضان شریف، سخنگوی سپاه پاسداران گفته است اظهارات منتسب به سردار مرتضی قربانی که گفته بود اسرائیل را از لبنان هدف قرار می‌دهیم، «تحریف» شده است. او همچنین گفته که آقای قربانی «مشاور فرمانده کل سپاه» نیست.
سمت آقای قربانی در حالی تکذیب می‌شود که پیش از این در رسانه‌های نزدیک به سپاه بارها از او به عنوان «مشاور فرمانده کل سپاه» نام برده شده است. او همچنین در دی‌ماه ۹۴ به عنوان مشاور رئیس ستاد کل نیروهای مسلح «در امور حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس» منصوب شده بود.
آقای قربانی روز دوشنبه ۱۸ آذر گفته بود: «رژیم صهیونیستی اگر مرتکب کوچک‌ترین خطایی در قبال ایران شود، از همان لبنان، تل‌آویو را با خاک یکسان می‌کنیم.»
این اظهارنظر با واکنش تند الیاس بوصعب، وزیر دفاع لبنان مواجه شد. او گفت این اظهارات «مایه تاسف و ناپذیرفتنی» است و «اجازه ضربه زدن به استقلال رأی لبنان را به هیچ شکلی از اشکال نمی‌دهیم».
آقای قربانی که از فرماندهان قدیمی سپاه است، پیش از این هم اظهارنظرهای جنجالی داشته است. او خرداد امسال مدعی شد که ایران «دو سلاح جدید و به کلی سری» دارد که می‌تواند ناوهای جنگی آمریکا را «به قعر دریا» بفرستد.
این نخستین بار نیست که اظهارنظر مشاوران و فرماندهان سپاه موجب جنجال و دردسر سیاسی می‌شود.
آذرماه سال ۹۴، رسانه‌ها به نقل از حسن کریم‌پور، مشاور عالی فرمانده نیروی قدس سپاه نوشتند: «ایران ۱۴ دپوی موشک زیرزمینی به نام ۱۴ معصوم در عمق ۳۰ تا ۵۰۰ متر در اختیار دارد» و «اگر از هر کشوری به سمت ایران یک موشک شلیک شود، این مراکز به صورت اتوماتیک تمام مراکز مهم کشور حمله‌کننده را موشک‌باران می‌کند».
این بار هم پس از انتشار گسترده این خبر، خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه نوشت ادعاهای حسن کریم‌پور تکذیب می‌شود و او هیچ ارتباطی با سپاه و نیروی قدس سپاه ندارد.
با این حال در طول چند سال اخیر باز هم رسانه‌های داخل ایران از جمله خبرگزاری مهر در گزارش سخنرانی‌های آقای کریم‌پور از عنوان «مشاور عالی فرمانده سپاه قدس» برای او استفاده کرده‌اند.
در یک نمونه دیگر، تیرماه ۹۵ پس از این که سرتیپ خسرو عروج که «مشاور عالی فرمانده سپاه» معرفی شده بود، از رویکرد گروه شبه‌نظامی حماس در برابر اسرائیل انتقاد کرده بود، روابط عمومی کل سپاه با صدور اطلاعیه‌ای این اظهارات را «شخصی و غیررسمی» دانست.
مرداد سال ۹۷ نیز سخنان ناصر شعبانی، رئیس مرکز پژوهش‌های دانشگاه امام حسین وابسته به سپاه که گفته بود «به یمنی‌ها گفتیم دو نفتکش سعودی‌ها را بزنید و زدند»، جنجال‌برانگیز شد.
پس از بازتاب گسترده این اظهارنظر، خبرگزاری فارس این خبر را حذف کرد و نوشت: «عبارت مخدوش منتشرشده، ناشی از کم‌دقتی خبرنگار و منتشرکننده خبر بوده است.»
رمضان شریف، سخنگوی سپاه هم گفت سخنان سردار شعبانی «ناقص و وارونه نقل شده» و او در حال حاضر مسئولیتی در سپاه ندارد. این تکذیبیه در حالی منتشر شد که در ماه‌های قبل از انتشار این خبر، سردار شعبانی به عنوان «جانشین دانشگاه امام حسین» معرفی شده بود.
این چند نمونه که متمرکز بر چند حوزه مناقشه‌برانگیز برنامه موشکی، جدال با اسرائیل و عربستان و روابط با لبنان و فلسطین بوده است، یک الگوی مشخص را نشان می‌دهد.
برخی از فرماندهان سپاه تحت عنوان مشاور یا مسئول ارشد سپاه اظهارنظرهای جنجالی مطرح می‌کنند و مقام‌های سپاه ضمن تکذیب یا تحریف‌شده دانستن اظهارات آنها، مسئولیت داشتن آنها در سپاه را هم از بیخ و بن انکار می‌کنند.
با توجه به شواهد موجود، از چنین الگویی در حال حاضر تنها یک نتیجه می‌توان گرفت: این که مقام‌های ارشد سپاه وقتی قصد ارسال برخی پیام‌های مهم درباره برنامه موشکی یا سیاست‌های منطقه‌ای ایران را که به طور عمده تحت کنترل این نهاد نظامی است دارند به این الگو متوسل می‌شوند.
بر اساس این الگو، این پیام‌ها پس از این که به صورت غیررسمی ارسال و به گوش مخاطب رسید، به صورت رسمی تکذیب می‌شود تا پیامدهای فوری یا دامنه‌دار آن کنترل شود.
این موضوع از این نظر قابل توجه است که در طول سال‌های گذشته با وجود رخ دادن مکرر چنین ماجرایی، مقام‌های سپاه اراده یا برنامه‌ای برای چارچوب دادن به اظهارات فرماندهان ارشد یا مقام‌های نزدیک به سپاه نداشته‌اند.
به نظر می‌رسد آنها از طرح غیررسمی یا جنجالی چنین مواضعی راضی هستند که اجازه تکرار این کار را می‌دهند.
|
رضا حقیقت‌نژاد/ رادیو فردا |