یاسر عرب از مستندسازان کشور با بهره گیری از کتاب “مذهب علیه مذهب” دکتر علی شریعتی تصویری از وضعیت کنونی کشور ترسیم کرده است. متن این یادداشت را بخوانید:
از در و دیوار ایران مذهب است که می بارد! به برنامه های صدا و سیما اشاره نمی کنم که پروپاگاند مذهبی اش دیگر بین مومنین هم طرفدار ندارد. از رخسار شهر نمی گویم که بر در و دیوار اش دیسکورس مذهب، و گفتمانِ کربلا، و چهره ی رهبران مذهبی و پیامهای دینی و روایات شیعی نقش بسته. و نام خیابان ها و اتوبان های اش سراسر برگرفته از “مردانِ” مذهبی است. از دیوار پرشعار و بی روح مدارس نمی گویم که خود دیده اید. از وضعیت تقویم مناسکی که دائم در حال فربه شدن است می گذرم. به گسترش آیین های عزاداری نمی پردازم.
برای محوِ هر سوژه بهترین راه نمایاندن بیش از حد آن است. عملیاتی اش می شود اینکه تصویر کسی که میخواهیم فراموش اش کنیم، بگذاریم روی صفحه ی موبایل. پس از مدتی دیگر آن تصویر را نخواهیم دید! و این چنین است که وقتی همه چیز مقدس شد، دیگر هیچ چیز مقدس نخواهد بود! چونان ماهی درون آب، که بیش از همه حضور پیرامونیِ آب را فراموش خواهد کرد. و شاید این راز همان توصیه ی آیت الله امجد به یکی از دوستان مشهدی مان بود که «حرم، کم برو!»
خدا، حقیقت، انسانیت، انصاف، در جامعه ی ما مفاهیم از دست رفته و سردرگمی هستند که از شدت تکثیر دیگر معنی حقیقی خود را در روابط انسانی ما از دست داده اند. و بر همین سبیل کارکرد آنها نیز معوج شده است. چه حقیقتی پشت اعمال دینی ما نهفته است؟ یادم هست روزی که محضر حاج حیدر بودم برایم می گفت «اینکه دست دادن بعد از نماز جماعتِ مسجد، مستحب است، برای این است که به صورتِ بغل دستی است نگاه کنی! ببینی او را می شناسی؟ رنگ رخسار اش گرم است یا زرد؟ در چشمانش غمی نهفته که نیاز به هم صحبت داشته باشد؟ گرسنه است؟ مشکلی دارد؟ اما همه ی این حکمت ها در پس ظاهری تکراری و ملال آور از بین رفته و حالا خود مومنین هم نمی دانند چرا بعد از نماز جماعت با هم دست می دهند؟ انگار این مناسک تنها یک رفتار ماورایی است برای شراکت در ثواب نماز دیگری!»
ثمره ی این بمبارانِ مناسک و بارانِ پیامهای تبلیغی دینی اما از یک سو تولید انبوهِ شیعه ی هیئتی و جامعه ی توده ای و جمهوری قشری است و از سوی دیگر تولید انبوهِ عناد و لجبازی و دین گریزی و گاها دین ستیزی توسط عامه ی مردم … اجازه بدهید با مثال روشن اش کنم!
من هر وقت سوار قطار های سازمان رجا (راه آهن جمهوری اسلامی!) می شوم سر سام می گیرم از حجم “تنشِ مذهبی!” چندین بار از روسای قطار ها پرسیده ام «آیا قطار سالن سینماست؟» و آنها پاسخ داده اند «متاسفانه پخش دائم فیلم دستور اجباری از بالاست!» چه فیلمهایی؟ یکی از یکی بدتر!… مملو از غم، بدبختی، کشته شدن، جنگ، فقر، بیچارگی، ترس، استرس، تنهایی، درماندگی، صدای بمباران، ضجه ی آدمها، خنده های هیستریک، و اذان و نماز و دفاع مقدس، و تبلیغ فرهنگِ ایثار یا مسئولیت اجتماعی! اما در غالبِ یک سادیسمِ جمعیِ اجباریِ ممتد، تا رسیدن به مقصد! (این فیلمها به انتخاب سازمان و هر 4 ماه یکبار عوض می شوند!)
در ازای آن وقتی نهاد فربه کننده مناسک بر مصدر امر نباشد ببینیم چه می شود؟ سوار اتوبوس های بین راهی بشوید. تقریبا همین بساط است. با دو فرق! اول فرمان همه چیز (به جای مدیر عامل فرهنگی رجا) دست خودِ راننده است. دوم آنجا مواجه هستید با انبوه فیلمهای بند تمبانی حاویِ شوخی های زشت، و متلک های…، عشوه های زنانی بیکار که چون پیلا پیلا خود را آراسته و گاه جیغ جیغ می کنند و بعضا لمیده درون خودروهای گران قیمت، اطراف قصه ی فیلم، بی خود و بی جهت دور دور می کنند و هوسباز و عاشق می تراشند.
“تحجر” و “تجدد” دو تیغه ی قیچی هستند که ما را از مدینه ی فاضله ی “تمدن” دور می کنند. در جامعه ی متمدن افراط و تفریط جایی ندارد و همه چیز بر محور عدل است و اعتدال ثمره ی این جامعه است. ما را هنوز تا عدالت راه بسیار است، تا چه رسد به اعتدال…ما در اینجا هنوز مشغول جنگِ مذهب علیه مذهب هستیم و دلخوش به جنگ خدا علیه خدا! مهجور مانده، عقل …
این حجم از مقدسات مذهبى جمهورى اسلامى مردم ایران را دارد خفه مى کند