گزارش تحقیقی انجمن خانواده‌های جان‌باختگان درباره شواهد سرنگونی «عمدی» هواپیمای اوکراینی

نشست خبری انجمن خانواده‌های جان‌باختگان هواپیمای اوکراینی شامگاه چهارشنبه سوم آذر برای ارائه بخش‌هایی از گزارش کمیته حقیقت‌یاب این انجمن درباره شواهد سرنگونی پرواز ۷۵۲ به صورت آنلاین برگزار شد.

جواد سلیمانی، عضو انجمن و همسر الناز نبیئی از جان‌باختگان پرواز ۷۵۲، با حضور در نشست امروز گفت که جمهوری اسلامی ایران از تحویل «پیکر کامل» قربانیان این پرواز به بخش قابل توجهی از خانواده‌ها خودداری کرده است.

او همچنین، عملکرد دولت کانادا در پیگیری پرونده هواپیمای اوکراینی را «بسیار کند» دانست.

حامد اسماعیلیون، سخنگوی انجمن که همسر و دخترش را در این پرواز از دست داده است، نیز تایید کرد که واکنش‌ها به حکومت ایران درباره سرنگونی هواپیمای اوکراینی «قاطعانه» نبوده است.

او با بیان این‌که سیر شواهد و وقایع نشان می‌دهد سرنگونی هواپیمای اوکراینی «عمدی» بوده است، افزود: «کانادا و جامعه بین‌الملل باید کلیت سپاه پاسداران را به عنوان سازمانی تروریستی اعلام کند».

آقای اسماعیلیون تصریح کرد: «ما واکنش‌ آسان‌گیرانه مقابل ایران را نمی‌خواهیم».

پرواز پی‌اس ۷۵۲ هواپیمایی اوکراین بامداد ۱۸ دی ماه ۱۳۹۸ به‌ فاصله کوتاهی پس از پرواز از فرودگاه بین‌المللی تهران با شلیک دو موشک پدافند سپاه پاسداران سرنگون شد و تمامی ۱۷۶ سرنشین آن از جمله ۱۶۴ ایرانی جان باختند.

جمهوری اسلامی پس از چند روز پنهان‌کاری و اظهارات متناقض و خلاف واقع، سرانجام اذعان کرد که پدافند ضدهوایی سپاه به این هواپیمای مسافربری شلیک کرده، اما دلیل شلیک «خطای انسانی» است. اوکراین، کانادا و برخی ناظران می‌گویند این ادعا را قبول ندارند و حکومت ایران در حال لاپوشانی دلایل اصلی این ماجراست.

در واقع، پنهان‌کاری جمهوری اسلامی، تناقض‌های پر شمار و ادعاهای متعدد کذب مقام‌های مختلف حکومت ایران، از جمله فرماندهان سپاه، مقام‌های دولتی و قوه قضاییه باعث شده که بسیاری در صحت ادعاهای مقامات جمهوری اسلامی تردید جدی داشته باشند.

در گزارش انجمن خانواده‌های جان‌باختگان هواپیمای اوکراینی به شواهد بحث‌برانگیزی همچون «عامدانه باز گذاشتن فضای هوایی کشور در شرایط خطیر جنگی»، «تغییر مسیر پروازهای دیگر»، «انهدام کامل وسایل الکترونیکی مسافران»، «تاخیر مشکوک ۵۷ دقیقه‌ای در پرواز و تخلیه برخی از مسافران» اشاره شده است.

بر این اساس، بخشی از نتایج ارائه شده در این گزارش تحقیقی در هیچ یک از گزارش‌هایی که پیش از این منتشر شده است نیامده و برخی از نتایج دیگر مبتنی‌بر اطلاعاتی است که تاکنون در دسترس عموم قرار گرفته است.

علاوه‌بر این، در جریان نشست مجازی امروز، جواد سلیمانی با اشاره به اظهارات محمدجواد ظریف، وزیر خارجه پیشین ایران، مبنی‌بر احتمال «عمدی بودن» سرنگونی هواپیمای اوکراینی گفت که مقام‌های جمهوری اسلامی با «هدف ایجاد سپر انسانی» آسمان ایران را در شب حمله به پایگاه آمریکایی‌ها در عراق باز گذاشتند.

حامد اسماعیلیون، سخنگوی انجمن خانواده‌های جان‌باختگان پرواز ۷۵۲، با تاکید بر ضرورت «تهیه یک گزارش مستقل بین‌المللی درباره هواپیمای اوکراینی» گفت: «ما خواهان انتشار کامل محتوای جعبه سیاه هواپیما و محتوای جعبه سیاه سامانه تور‌ ام۱ هستیم».

این انجمن که نماینده خانواده ۱۴۰ تن از جان‌باختگان است، همچنین خواستار آزادی معترضان بی‌گناهی شده که بابت اعتراض به سرنگونی هواپیمای اوکراینی در بازداشت هستند.

تاکنون گزارش‌های متعددی از اقدام نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی برای ارعاب خانواده‌های جان‌باختگان پرواز ۷۵۲ منتشر شده است. سازمان اطلاعات و امنیت کانادا اعلام کرده که از آزار و ارعاب خانواده‌ها و بستگان قربانیان در کانادا «گزارش‌های معتبری» در دست است.

سازمان دیده‌بان حقوق بشر هم ششم خرداد اعلام کرد که از زمان سرنگون کردن هواپیمای اوکراینی توسط سپاه پاسداران در دی‌ماه ۹۸ تاکنون، خانواده‌های جان‌باختگان این پرواز به شکل سازمان‌دهی‌شده هدف آزار و اذیت مقامات حکومت ایران قرار گرفته‌اند.

دادگاه عالی انتاریو پیش از این در حکمی، شلیک موشک به هواپیمای مسافربری اوکراینی توسط سپاه پاسداران را «عامدانه و تروریستی» دانسته است. بر اساس این حکم، گزارش وزیر وقت امنیت اجتماعی کانادا نیز نشان می‌دهد ادعای جمهوری اسلامی ایران مبنی‌بر نقش «خطای انسانی» در سرنگونی این پرواز، درست نیست.

از سوی دیگر، همزمان با اعلام برگزاری دادگاه رسیدگی به اتهامات ۱۰ متهم پرونده شلیک موشک‌های سپاه پاسداران به هواپیمای اوکراینی در تهران، شماری از خانواده‌های قربانیان این پرواز، روز ۳۰ آبان در مقابل دادگاه نظامی تهران تجمع کردند و شعارهایی چون «مرگ بر خامنه‌ای» و «مرگ بر جمهوری اسلامی» سر دادند.

چند روز مانده به برگزاری این دادگاه، امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه، گفته بود که در روز سرنگونی هواپیما در تهران نبوده و «۴۸ ساعت طول کشید تا جمع‌بندی اولیه اتفاق افتاد و همه قانع شدند که این اتفاق افتاده و قطعا باید بگوییم».

او مدعی شد که «اجازه شلیک و دستور شلیک داده نشده بود اما (کسی را که شلیک کرده) در آن فضا قرار داده بودند» و این مسئله‌ای است که باید از سوی قوه قضاییه روشن شود.

فرمانده نیروی هوافضای سپاه همچنین روز ۲۱ دی ۹۹ مدعی شد که «به خاطر تصمیم‌گیری عجولانه یک فرد، شاهد این حادثه بودیم».

این ادعاها در حالی مطرح می‌شود که اولکسی دانیلوف، دبیر شورای دفاع و امنیت ملی اوکراین، گفته است سپاه پاسداران «عمدا» به هواپیمای مسافربری شلیک کرد و آن را ساقط کرد تا از «افزایش تنش منطقه‌ای بین ایران و آمریکا جلوگیری کند».

او در گفت‌وگویی که در روزنامه کانادایی گلوب‌اند میل منتشر شده، تصریح کرده بود که این موضوع را در جریان سفرش به تهران با علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در میان گذاشته است.

فرار از مسئولیت فرماندهان سپاه در حالی است که آن‌ها نمی‌‌گویند در شبی که به گفته فرمانده سپاه، آسمان ایران در شرایط «بسیار حساس» بوده، آیا مسئولیت کسب اطمینان و پیگیری لغو پرواز هواپیماهای مسافربری هم با سپاه نبوده است؟ آیا سپاه برای این موضوع پیگیری کرده است؟ کدام نهاد بوده است که از فرمان سپاه سرپیچی کرده و چه مصلحتی باعث شده که این موضوع عملیاتی نشود؟ از سوی دیگر، اگر پرتاب یک موشک ناشی از «خطا» بوده است چرا موشک دوم نیز پرتاب شده است؟

جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا، نیز پیشتر تصویرسازی رسمی حکومت ایران از چگونگی سرنگونی هواپیما را «ریاکارانه، گمراه‌کننده و سطحی» خوانده بود.

با استفاده از شبکه‌های اجتماعی، سایت انجمن خانواده‌های جان‌باختگان و گزارش‌های پیشین رادیو فردا/ آ.ت/ ک.ر