محسن برهانی، حقوقدان منتقد حاکمیت، در یادداشتی که در کانال تلگرام خود منتشر کرده است، میگوید که استفاده از واژه «کودتا» برای اتفاق روز ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ «اشتباه» است.
او در این یادداشت تاکید کرده است: «به هیچوجه کودتایی در این روز تحقق پیدا نکرده است و آنچه در این روز واقع شده، اعمال اختیارات قانونی مبتنی بر میثاق ملی آن زمان یعنی قانون اساسی مشروطه میباشد.»
او برکناری ابوالحسن بنیصدر و اطلاق عنوان «دولت کودتا» به دولت دوم محمود احمدینژاد را نیز رد کرده و نوشته که برای تحقق کودتا باید «نیروی نظامی» و «غیرقانونی بودن استفاده از نیروی نظامی» وجود داشته باشد.
آقای برهانی با تایید اینکه روز ۲۸ مرداد ۳۲ از «نیروی نظامی و خشونت» استفاده شده است، یادآوری کرده که بر اساس قانون اساسی مشروطه، «عزل و نصب نخستوزیر از اختیارات شاه بود».
او در ادامه نوشته است: «به مرور عرف و رویهای شکل گرفت و یک قید به این اختیار و صلاحیت قانونی شاه وارد کرد و پیششرط اعمال اختیار قانونی شاه را، «رأی تمایل مجلس» دانست، بنابراین شاه شخصی را به نخستوزیری منصوب نمیکرد مگر فردی که مجلس به وی به عنوان نخستوزیر، رأی تمایل داده باشد. نتیجه آنکه اختیار قانونی شاه نه براساس قانون که براساس عرف و رویه، مقیّد به رأیگیری در مجلس شورای ملی بود.»
او در پایان نتیجهگیری کرده است: بهدلیل آن که قبل از ۲۸ مرداد «وجود مجلس» نقض شده بود، »اختیار قانونی شاه بدون نیاز به رأی تمایل مجلس، اعمال میگردید.»
اشاره او به منحل کردن هفدهمین دوره مجلس شورای ملی وقت در روز ۲۵ مرداد ۳۲ بعد از انجام همهپرسی به خواست محمد مصدق است که پیش از این مورد اشاره افراد دیگر هم بوده و بر اساس آن معتقدند که محمدرضا شاه میتوانست در غیاب مجلس نخستوزیر را برکنار کند.
آیا اساساً در ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ کودتایی تحقق پیدا کرد؟
در یادداشت زیر براساس منطق حقوقی -و بدون جهتگیریهای سیاسی- این ایده به اثبات رسیده است که هیچ کودتایی تحقق پیدا نکرد و #محمدرضاشاه بصورت قانونی دکتر مصدق را عزل نمود.#دکتر_مصدقhttps://t.co/IdkJIyeLvX— محسن برهانی (@borhanimohsen1) August 18, 2023