علیرضا بیگدلی معاون کنسولی، امور مجلس و ایرانیان وزارت خارجه جمهوری اسلامی روز سه‌شنبه ۲۲ اسفند به خبرگزاری ایلنا گفت که شورای عالی انقلاب فرهنگی در حال گسترش ظرفیت‌های کنسولی برای افرادی است که قصد تحصیل در ایران را دارند.
بنا بر این خبر، دولت اخیرا مصوباتی داشته که بر اساس آن می‌خواهد “خود را برای ورود ۳۲۰ هزار دانشجوی خارجی و حتی بیش از این” آماده کند. این دانشجویان عمدتا از کشورهای همسایه به ویژه عراق و افغانستان هستند.
سال گذشته نیز ۱۰۰ هزار دانشجوی خارجی وارد دانشگاههای ایران شدند که بیشتر آنها از همین دو کشور بودند. معاون کنسولی وزارت خارجه این را روندی به سمت “بین‌المللی” کردن دانشگاههای ایران و “توسعه فرهنگ جذب دانشجوی خارجی” قلمداد کرد و گفت که دولت به فکر ایجاد امکانات رفاهی برای متقاضیانی است که وارد می‌شوند.
ورود صدها هزار دانشجو از این کشورها تا چه اندازه معنایش “بین‌المللی” شدن است و به جذب دانشجو از خارج کمک می‌کند؟ از اروپا و آمریکا و کشورهای توسعه‌یافته که بگذریم، آیا از کشورهای همسایه و منطقه که وضعی به‌سامان‌تر از ایران دارند، کسی راهی ایران برای آموزش عالی می‌شود؟ پاسخ را باید از گزارش‌های منتشر شده در رسانه‌های ایران گرفت.
افت کیفیت دانشگاههای ایران
روزنامه فرهیختگان می‌گوید، جایگاه دانشگاههای ایران حتی در “پایگاه استنادی جهان اسلام “(ISC) نیز بدتر شده است. در میان ۱۰ دانشگاه برتر دنیا نه یک دانشگاه ایرانی وجود دارد و نه حتی یک دانشگاه “جهان اسلامی”.
تعداد دانشگاههای ایران رشدی ۹.۵ درصدی داشته و از ۶۳ به ۶۹ رسیده است، اما از لحاظ کیفیت، دانشگاههای کشور” با شیب تند سقوط همراه بوده‌اند.”
بنا بر گزارش، این هم شامل دانشگاه‌هایی که برای اولین‌بار در ترازوی این موسسه قرار گرفته‌اند می‌شود، مانند علوم پزشکی همدان، علوم پزشکی قزوین، علوم پزشکی اردبیل، خلیج‌فارس، مراغه و قم و هم شامل “۳۵ دانشگاه جامع، ۲۳ دانشگاه علوم پزشکی و ۱۱ دانشگاه صنعتی” از کل دانشگاههای ایران.
از ۶۹ دانشگاه یادشده جایگاه ۴۱ دانشگاه نسبت به سال ۲۰۲۲ میلادی افت کرده است. تنها ۱۱ دانشگاه یعنی ۱۵ درصد از دانشگاههای این کشور توانسته‌اند جایگاه خود در سطح بین‌المللی ارتقاء دهند.
در چنین شرایطی است که مسئولان آموزشی جمهوری اسلامی افزایش تعداد دانشجو را شاخصه توسعه علمی قلمداد میکنند.
برای مثال محمدعلی زلفی‌گل، وزیر علوم سال گذشته مقایسه‌ای کرد میان تعداد کل دانشجویان در بدو انقلاب اسلامی که ۱۷۰ هزار نفر بود و اکنون که به ۳ میلیون رسیده است: «۳۰ درصد آنها را دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی تشکیل می‌دهند.»
آمار بالای فارغ‌التحصیلان بیکار در ایران
گذشته از کیفیت آنچه در دانشگاههای ایران آموزش داده می‌شود، آیا این تعداد فارغ‌التحصیل وارد بازار کار نیز می‌شوند و قادر به تامین معیشت خود هستند؟
روزنامه فرهیختگان به آماری که مسعود شفیعی، رئیس دانشگاه فنی و حرفه‌ای در سال ۹۴ داد اشاره کرده است: «در ایران ۸۰ درصد افراد ادامه تحصیل می‌دهند و همین موضوع باعث شده شاهد افرادی با مدرک دکترا اما بیکار در جامعه باشیم.»
فرهیختگان می‌نویسد، جمعیت بیش از ۸۸ میلیون نفری ایران، قریب به ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار دانشجو دارد و به‌طور تقریبی حدود ۴ درصد از جمعیت کشور را دانشجویان در تحصیلات تکمیلی تشکیل می‌دهند و حدود ۴۲ درصد از بیکاران در کشور مدرک دانشگاهی دارند.
به گفته کارشناسان، بیکاری و سطح پایین معیشت همراه با محدودیت‌های فرهنگی شدیدی که حکومت بر زندگی جوانان اعمال می‌کند، باعث فرار مغزها از ایران به شکلی بی‌سابقه شده است. بنا بر گزارش رسانه‌های رسمی ایران، هر کس که بتواند سعی می‌کند از این کشور خارج شود و آینده خود را در جای دیگری جستجو کند.
به موازات این روند، انبوهی از کشورهای همسایه وارد می‌شوند که روشن نیست با کدام متر و معیار مجوز ورود به دانشگاههای ایران را می‌گیرند، دانشگاه‌هایی که صدها استاد را اخراج کرده‌اند و کیفیت‌شان سال به سال رو به افول است.
دویچه وله