ترفند نفتی ترامپ

با نگاهی به اظهارات مقامات آمریکایی شاهد آن هستیم که آنان به جز در ابتدای خروج از برجام هیچگاه بر این نکته که الزاما در مرحله اولیه اجرای تحریم نفتی، صادرات نفت از ایران صفر خواهد شد تاکید نداشته‌‍‌اند و همواره بر این نکته اصرار می‌ورزیدند که بازگشت تحریم‌ها به گونه‌ای خواهد بود که کمترین اثر منفی را بر بازار نفت گذاشته و سبب افزایش لجام گسیخته قیمت طلای سیاه نشود. واقعیت آن است که معافیت موقت این چند کشور متحد با دولت ترامپ از اجرای تحریم نفتی را می‌باید با همین رویکرد مورد بررسی قرار داد. توضیح بیشتر آنکه اجرای به یکباره و شدید تحریم نفتی علیه ایران به معنای کاهش شدید عرضه در بازار نفت می‌بود که نتیجه بدیهیِ این کاهش شدید عرضه در بازار نفت افزایش سرسام‌آور قیمت نفت و مشتقات آن می‌بود که سبب به هم ریختگی سیاسی و اقتصادی برای متحدان آمریکا و تا حدود کمتری برای خودِ این کشور هم می‌شد.

اما اکنون و با این ترفند نفتی دونالد ترامپ از یک سو صادرات نفت ایران به شکل مرحله به مرحله کاهش می‌یابد، از طرف دیگر گزینه‌های جایگزین نیز به موازات این حذف تدریجی نفت ایران، بازار نفت را به تعادل خواهند کشید. سه گزینه جایگزین ایالات متحده برای جلوگیری از بی‌ثبات شدن بازار نفت عبارتند از: افزایش صادرات نفت عربستان و روسیه از طریق اجرایی شدن توافقات نفتی این دو کشور، استفاده از ذخایر استراتژیک نفتی آمریکا و در مرحله نهایی و در صورت لزوم کنار گذاشتن سازوکار اوپک. هنگامی که با این رویکرد به معافیت کشورها از تحریم‌های نفتی می‌نگریم آنگاه می‌توان بیشتر از قبل نگران بود و پذیرفت که واقعیت آنقدرها هم که رسانه‌ها و مقامات ایرانی از این معافیت‌ها ابراز خوشحالی می‌کنند شیرین نیست. آمریکا با ترفند نفتی خود از یک طرف از بی ثبات شدن بازار نفت جلوگیری کرد، از سوی دیگر اثر خسارت‌بار بازگشت تحریم‌ها علیه ایران را افزایش داد و شاید از این دو مهم‌تر از افزایش قیمت نفت به دلیل آغاز مجدد تحریم‌ها جلوگیری به عمل آورد که خبری خوش برای این کشور و متحدان آن بود. هیچ‌گاه نباید از خاطر ببریم که شاید دونالد ترامپ دیپلمات و سیاست‌مداری قوی و طبیعی نباشد اما تاجری کاربلد است!