– ظاهرا پیش از آغاز تحریم‌های ایران، توافق‌هایی صورت گرفته بود تا به اندازه کافی نفت خریداری و انبار شود. اکنون اما روسیه و عربستان سعودی سرگرم مذاکراتی برای کاهش تولید خود هستند تا شاید مانع سقوط بیشتر نرخ نفت خام شوند.
مجتمع عسلویه
روسیه پیشنهاد کرده است که روزانه ۱۰۰ هزار بشکه نفت خام از ایران تحویل بگیرد و در مقابل ماشین‌آلات و مواد غذایی تحویل دهد. هدف مسکو آن است که با نفت ایران، پس از پالایش و فراوری، نیاز بازار داخلی خود را تامین کند تا نفت بیشتری برای صدور داشته باشد.
بزرگترین برنده تحریم نفتی جمهوری اسلامی‌از دید برخی از کارشناسان، دستگاه تولید و تأمین انرژی روسیه است. یک پایگاه اینترنتی آلمانی که بر حوزه‌های فن‌آوری و انرژی متمرکز است، ضمن طرح این موضوع به تلاش‌های مسکو برای دریافت نفت ارزان ایران در برابر کالا می‌پردازد.
این پایگاه تحلیلی در مقاله مفصلی با عنوان «روسیه از تحریم‌های آمریکا علیه ایران سود می‌برد» پس از بررسی تحولات بازار نفت می‌نویسد: «روسیه می‌تواند از این تحولات سود ببرد. در واقع آمریکا از عربستان سعودی و روسیه خواسته است که برای جبران کاهش صادرات نفت ایران، نفت بیشتری تولید کنند. این دو کشور ظاهرا آنقدر نفت اضافی تولید کرده‌اند که نه تنها کاهش صادرات ایران جبران شده بلکه نفت موجود از نیاز بازار بین‌المللی فراتر رفته است».
نویسنده ادامه می‌دهد: «ایالات متحده آمریکا در حال حاضر روزانه ۱۱ میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه نفت تولید می‌کند و از دید مرکز اطلاعات انرژی آمریکا، پیش از روسیه و عربستان به بزرگترین تولیدکننده نفت جهان تبدیل شده است. روسیه هم تولید خود را روزانه نیم میلیون بشکه بالا برده است. ظاهرا پیش از آغاز تحریم‌های ایران، توافق‌هایی صورت گرفته بود تا به اندازه کافی نفت خریداری و انبار شود. اکنون اما روسیه و عربستان سعودی سرگرم مذاکراتی برای کاهش تولید خود هستند تا شاید مانع سقوط بیشتر نرخ نفت خام شوند».
سود اصلی روسیه در چیست؟
در ادامه مقاله می‌خوانیم: «روسیه که خود با تحریم‌هایی در حوزه انرژی روبروست، از تحریم ایران سود می‌برد زیرا می‌تواند به ویژه در بازار اروپا، چین و کره جنوبی نفت بیشتری بفروشد. اما مسکو می‌خواهد در عین حال نفت خام ایران را نیز بخرد و پس از پالایش در بازار داخلی از آن استفاده کند. از این طریق، با تامین نیاز داخلی روسیه از طریق ایران، این کشور باز هم نفت بیشتری برای صدور خواهد داشت».
به نوشته‌ی این پایگاه تحلیلی، تولید نفت ایران که تا پیش از خروج آمریکا از برجام بالای ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه بود امروز یک میلیون و ۵۰۰ تا حداکثر یک میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه در روز برآورد می‌شود بدون آنکه آثار بلاواسطه‌ی دور دوم تحریم‌ها را که از ۴ نوامبر آغاز شده است توضیح بدهد.
ایالات متحده آمریکا مجبور شده است به هفت کشور چین، کره جنوبی، ژاپن، ترکیه، عراق، ایتالیا و یونان اجازه دهد بطور موقت به خرید نفت خام از ایران ادامه بدهند، اما این کشورها باید به تدریج منابع جایگزینی برای نفت ایران پیدا کنند تا واردات خود را از این کشور به صفر برسانند و این در حالیست که به نوشته گزارش، چین و ترکیه حاضر به پذیرش تحریم‌های آمریکا نشده‌اند.
نویسنده‌ی این مقاله ادامه می‌دهد، مسکو با دریافت نفت ایران علاوه بر سودی که می‌برد، قادر خواهد بود برای حفظ منافع ژئوپلتیک خود در خاورمیانه از متحدین منطقه‌ای خود نیز پشتیبانی کند. روسیه در حال حاضر پیشنهاد کرده است که روزانه ۱۰۰ هزار بشکه نفت خام ایران را نه با پرداخت پول، بلکه در برابر تحویل ماشین‌آلات روسی و مواد غذایی از ایران بخرد.
نوسانات بهای نفت خام
بهای نفت خام در بازار جهانی از زمان خروج آمریکا از برجام تا امروز نوسانات شدیدی داشته است. از زمان خروج آمریکا تا پایان نیمه اول اکتبر امسال نرخ هر بشکه نفت خام به ۷۵ دلار رسید. اما از نیمه دوم اکتبر به این سو، سیر نزولی را تا ۶۰ دلار برای هر بشکه طی کرد.
بنا بر این گزارش، این امکان وجود دارد که در آینده نرخ نفت دوباره بالا برود. در این صورت بابت پیشبرد معاملات تهاتری و خرید پایاپای نفت ایران، یعنی کالا در برابر نفت، باز هم سود بیشتری عاید مسکو خواهد شد.
نویسنده در ادامه مقاله خود به بررسی وضعیت بازار سوخت‌های فسیلی در آلمان و به ویژه در جنوب این کشور می‌پردازد که برخلاف کاهش بهای نفت خام روز به روز گرانتر می‌شود. از دید نویسنده، این افزایش قیمت ربطی به تحریم نفت ایران ندارد بلکه برآیند مشکلاتی است که در زمینه حمل نفت با کشتی در مسیر رودخانه‌های کم‌آب آلمان و همچنین آتش گرفتن یک پالایشگاه بسیار مهم در جنوب این کشور در ایالت بایرن ایجاد شده است.
در این مورد می‌خوانیم، «بعضی‌ها با تعجب می‌پرسند در زمانی که نرخ نفت خام بار دیگر سقوط کرده است چرا به ویژه در جنوب آلمان گازوئیل سوخت خانگی و بنزین به شدت گران شده است؟ تابستان امسال باران کمی بارید که نتیجه‌ی آن کاهش شدید سطح آب رودخانه‌ها بود و اکنون کشتی‌های باربری بزرگ به سختی می‌توانند در آنها حرکت کنند، در حالی که بخش مهمی‌از تولیدات نفتی با همین کشتی‌ها جابجا می‌شود. همین موضوع نقش تعیین‌کننده‌ای در افزایش قیمت فراورده‌های نفتی در جنوب آلمان داشته است. امروز بهای هزار لیتر سوخت خانگی در هامبورگ ۸۴ یورو است اما در مونیخ به ۹۸ یورو رسیده است».
روز اول سپتامبر سال جاری در پالایشگاه نفت فوبورگ در ایالت بایرن انفجاری رخ داد که زیان سنگینی به آن وارد آورد تا جایی که هنوز نمی‌توان از همه ظرفیت تولید آن استفاده کرد. بر اساس این گزارش، انفجار در پالایشگاه یادشده نیز یکی دیگر از دلایل افزایش بهای گازوئیل و بنزین در آلمان و به ویژه جنوب این کشور است و ربطی به بازار جهانی انرژی ندارد.