«همین که گردنم را عمل کردم و دستم سالهاست درد میکند ثمره سالها پوشیدن چادر بود» و «حجاب با شتاب در حال افول است» دو جملهای هستند که باعث شده این روزها بحث جنجالی حجاب اجباری بار دیگر در صدر موضوعات روز قرار بگیرد.
به گزارش «شبکه بیان» طی سالهای گذشته حجاب اجباری به یکی از بحثهای جنجالی در ایران تبدیل شده است. زنان و دخترانی که دیگر اعتقادی به سبک زندگی مور علاقه حکومت ندارند با تشکیل کمپینهای مختلف و انجام فعالیتها مدنی هر روز مخالفت خود را با این پدیده حکومتی نشان میدهند. مسیح علینژاد، خبرنگار ساکن آمریکا که چند سالی است تمرکز خود را بر مبارزه با حجاب اجباری گذاشته، در ترویج مخالفت با این پدیده حکومتی در جامعه ایران اثر فراوانی داشته است.
پوشش اجباری یکی از نمادهای قدرت و ایدئولوژی مذهبی حکومت ایران محسوب میشود که از اواخر دهه 50 خورشیدی به این سو رنگ و بوی سیاسی به خود گرفته است. اگرچه از همان ابتدای انقلاب مخالفتها با حجاب اجباری آغاز شد؛ ولی پس از گذشت چهار دهه از انقلاب، این مخالفتها بیشتر شده و اکنون نسل جدید و حتی برخی از انقلابیون با اجباری بودن پوشش زنان مخالف هستند.
یکی از مخالفان حجاب اجباری در ایران پروانه سلحشوری، نماینده مردم تهران در مجلس است. او در همایش «پوشش بانوان ایرانی پس از انقلاب» که 10 آذر در تهران برگزار شده جملهای جنجالی را به زبان آورد که باعث واکنش رسانهها و چهرههای تندرو شد. سلحشوری در این همایش با انتقاد از حجاب اجباری، عامل «درد دست» خود را چادر دانسته و گفته است «اینکه گردنم را عمل کردم ثمره سالها پوشیدن چادر بود.»
سلحشوری در ادامه گفته است متأسفانه بعد از انقلاب نهتنها در مورد حجاب بلکه «در بسیاری از موارد ایدئولوژیک عمل شد؛ ما فقط روی ظاهر اسلامی کار کردیم و ریاکاری کردیم.»
مدیر طرح و برنامه و تدوین سیاست شورای فرهنگی اجتماعی زنان نیز در همین همایش با اذعان به اینکه در حال حاضر «در زمینه حجاب با افول روبرو هستیم و قطعاً این افول بیشتر خواهد شد»، اظهار داشته است که «مؤلفههای مانند اشتغال، تحصیلات، موضوعات اقتصادی و اجتماعی که در جامعه با آن روبرو هستیم بر افت حجاب تاثیر مستقیم دارد.»
فرشته روحافزا در ادامه صحبتهای خود با بیان اینکه «معتقدم به هیچ موجودی نمیتوان زور گفت چه برسد به انسان»، گفته است هیچ دستگاهی در این جامعه کار ایجابی نکرده و «فقط نیروی انتظامی به وظیفه خود عمل کرده و کار سلبی میکند که خروجی آن نیز خوب نبوده است.»
اشاره این مقام حکومتی به «طرح ارتقای امنیت اجتماعی» است که بر پایه «طرح جامع عفاف» از سال 1386 از سوی نیرو انتظامی آغاز شده و تاکنون ادامه دارد. بر این اساس مأموران نیروی انتظامی در قالب «گشت ارشاد» برای زنان و مردانی که پوشش موردنظر حکومت را رعایت نکرده باشند، مزاحمت ایجاد و در موارد متعددی آنها را بازداشت میکنند.
اما مرکز پژوهشهای مجلس ایران شهریور 1394 طی گزارشی با تأکید بر اینکه طرح ارتقای امنیت اجتماعی ناموفق بوده است، عامل این شکست را بیتوجهی به خواست و مطالبات مردم عنوان کرد و نتایج طرح گشت ارشاد را منفی خواند.
به باور جامعه شناسان تضاد و تقابلی که بین حکومت و جامعه بر سر موضوع حجاب ایجاد شده است، میتواند به یک بحران جدی اجتماعی تبدیل شود.