مرکز پژوهش‌های مجلس ایران از رشد «دست‌کم ۱۱ درصدی» مرز فقر در شهرستان تهران در تابستان سال ۹۷ خبر داد. در همین حال بر اساس داده‌های مرکز آمار، شمار افراد دارای درآمد بدون شغل در تهران طی ۹ سال بیش از دو برابر افزایش یافته است.
بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌ها، مرز فقر در تابستان سال جاری برای یک خانواده چهار نفره در شهرستان تهران، معادل دو میلیون و ۷۲۸ هزار تومان برآورد شده که نسبت به تابستان سال قبل، ۲۲.۴ درصد رشد داشته است.
این عدد نسبت به بهار سال جاری نیز ۱۱ درصد رشد کرده و در برخی مناطق ایران این رشد تا ۱۳ درصد نیز گزارش شده است.
در شهرستان تهران میزان خط فقر تنها در تابستان نسبت به بهار سال جاری، در حدود ۳۰۰ هزار تومان برای یک خانوار چهار نفره افزایش داشته است.
این میزان در شهرهای بزرگ بعد از تهران، با اختلاف نسبتا زیاد، برای هشت شهرستان بزرگ که دارای جمعیت بیشتر از یک میلیون نفر هستند، در حدود ۹۰۰ هزار تومان برای یک خانوار چهار نفره ارزیابی شده است.
در شهرهای بزرگ کشور، خط فقر در تابستان ۹۷، یک میلیون و ۸۱۰ هزار تومان برای خانوار چهار نفره برآورد شده که نسبت به بهار ۹۷، در حدود ۲۰۰ هزار تومان رشد را نشان می‌دهد.
بر اساس این گزارش، این رشد در حالی اتفاق افتاده که در این بازه، «امکان افزایش حقوق برای خانوارها با توجه به نوع شغل آنها، اندک بوده و حتی در اثر شرایط اقتصادی، احتمال کاهش حقوق نیز وجود داشته است. در نتیجه هجرت جمعیتی از بالای خط فقر به زیر آن در تابستان امسال احتمال بالایی دارد.»
این گزارش با اعلام «تفاوت معنادار» خط فقر در مناطق روستایی با مناطق شهری، نوشت که بالاترین خط فقر در روستاهای استان‌های تهران و البرز گزارش شده که برای تابستان ۹۷، معادل یک میلیون و ۵۷۸ هزار تومان برآورد شده است.
مرکز پژوهش‌ها در بررسی‌های خود به این نتیجه رسیده که «سرعت رشد خط فقر» در مناطق روستایی نسبت به مناطق شهری شدیدتر بوده و «این یعنی، فقر در مناطق روستایی کشور در سال جاری رشد بیشتری کرده است.»
روزنامه «شهروند» نیز با استفاده از آمارهای مرکز آمار ایران نوشت که ۱۴۷هزار نفر از ساکنان مناطق یک و دو تهران با آن که فاقد شغل هستند، درآمد دارند.
بر اساس این گزارش، شمار افراد با درآمد بدون شغل (از طریق سود بانکی، اجاره املاک، ارث) از سال ٨۴ تا ٩۵ رشدی دو و نیم برابری داشته است.
بخش مهمی از افراد دارای درآمد بدون شغل، بازنشستگان هستند که بیشتر آنها در منطقه دو تهران از جمله شهرک غرب، ایوانک و شهرک غرب سکونت دارند، مناطقی که، بر اساس این گزارش، «به یک سرای سالمندان بزرگ بدل شده است».
«تجارت فردا» درباره این افراد نوشت: «در دوره پرنوسان نرخ بیکاری و طولانی شدن صف انتظار برای یافتن شغل، گروهی در اقتصاد ایران رشد کردند که افراد «با درآمد بدون کار» نام دارند و «تعداد آنها از ۱.۹ میلیون نفر در سال ۱۳۸۴ به ۴.۸ میلیون نفر در سال ۱۳۹۵ رسیده است.»
مرکز آمار ایران طی هفته گذشته دو گزارش درباره خط فقر در ایران منتشر کرد که یکی از آنها متعلق به سال ۹۵ و دیگری متعلق به سال ۹۷ است.
این مرکز تصمیم گرفته آمار خط فقر را به صورت دوره‌ای منتشر کند تا فقدان آماری این شاخص مهم برای تصمیم‌گیران و سیاست‌گذاران مرتفع شود.
در گزارش سال ۹۵ این مرکز، استان کهگیلویه و بویراحمد در برخی شاخص‌ها و خوشه‌ها در «فقر مطلق» قرار دارد که از نظر این مرکز، بدین صورت معنی شده است: «ناتوانی در کسب حداقل استاندارد زندگی.»
یکی از شاخص‌هایی که روستاهای کهگیلویه و بویراحمد را در شمار استان‌های فقیر قرار می‌دهد «نرخ خط فقر بر اساس خط فقر خوراکی» است. این استان بیش از ۷۲۰ هزار نفر جمعیت دارد که حدود ۴۰ درصد آن در روستاها زندگی می‌کنند.
بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، میزان کالری مصرفی و هزینه خوراکی در سبد خانوار، در میان ۶۵ درصد افراد روستایی در کهگیلویه و بویراحمد، سیستان و بلوچستان و ایلام کمتر از ۲۱۰۰ کالری است.
این گزارش‌ها در شرایطی منتشر می‌شود که دست‌کم طی یک ماه گذشته تجمعات اعتراضی معلمان، بازنشستگان و کارگران ایرانی در چندین شهر ایران در اعتراض به وضعیت معیشتی خود برگزار شده است.