از روز گذشته که بویی نامطبوع برای ساعاتی تهران را فرا گرفت، مسؤولان دولتی و شهری و نیز کارشناسان گمانه زنی های متعددی را به عنوان منشأ بوی نامطبوع تهران مطرح کردند و در نهایت با اعلام این که منبع بو کشف نشد، اظهار داشتند که به تحقیقات خود در این زمینه ادامه خواهند داد.

پیگیری های خبرنگار “عصر ایران” اما به نقطه ای در وسط شهر تهران رسید: “محل سابق ساختمان پلاسکو” در چهار راه استانبول؛ جایی که گفته می شود عصر دیروز بویی شدید اهالی منطقه را به شدت آزار داده است.

مهندس علی رحیمی، مدیر پیمان اجرای طرح پلاسکو در گفت و گوی اختصاصی با عصر ایران در این باره چنین توضیح داد:
برای این که پلاسکو بازسازی شود، یکی از مهم ترین کارهایی که باید انجام دهیم این است که با حفر چاه هایی دورتادور محل پلاسکو، سازه های نگهبان در آنها نصب کنیم تا ساختمان های مجاور که عمدتاً هم قدیمی هستند، دچار فرو ریزش نشوند.
به همین خاطر از مدتی قبل، حفر چاه ها را آغاز کرده ایم تا این که در روزهای اخیر به خاکی سست در عمق منفی 20 متر رسیدیم و این در حالی بود که خاک های فوقانی آن، سفت و سنگی بودند. این برای ما تعجب انگیز بود که چرا خاک به ناگهان سست شده است و بوی فاضلاب نیز از آن می آید. به همین خاطر، برای مقنی هایی که در آن محل حفاری می کردند، مهارهای ایمنی در نظر گرفتیم تا در صورت بروز حادثه، بتوانیم در اسرع وقت آنها را از چاه بیرون بیاوریم.

عصر دیروز وقتی یکی از مقنی ها در عمق منفی 21 متری در حال حفاری بود، ناگهان اعلام خطر کرد و ما او را بیرون کشیدیم و همزمان با او، گازی بد بو با فشار بسیار زیاد از چاه به بیرون پرتاب شد. فوران این گاز که مانند آتشفشان بود، چنان شدتی داشت که تا مدت نیم ساعت الی 45 دقیقه با سرعتی زیاد ادامه یافت و بعد از آن کُند و نهایتاً متوقف شد.

بعد از این ماجرا که با بدحالی برخی پرسنل همراه بود و البته به خیر گذشت، مسأله را از نظر مهندسی بررسی کردیم و به این نتیجه رسیدیم که هنگام احداث برج پلاسکو در بیش از نیم قرن پیش، یک انبار بزرگ فاضلاب در عمق منفی 21 متر احداث کرده بودند. این انبار فاضلاب بعد از سال ها پر می شود و مدیران وقت پلاسکو به جای تخلیه ، آن را مسدود و فاضلاب برج را به قنات های متروکه هدایت می کنند.

فاضلاب خاصیتی دارد که بعد از مدتی راکد ماندن، شروع به تولید گازهای بد بو ، خطرناک و اشتعال زا می کند. حال تصور کنید که بیش از 45-40 سال یک منبع زیرزمینی و سربسته فاضلاب، راکد بماند. چنین منبعی با کوچکترین ضربه و منفذی به ناگهان فعال می شود و گاز با سرعتی عجیب از آن متصاعد می شود. این اتفاقی است که در منبع متروکه و مسدود فاضلاب پلاسکو رخ داد و برای چند ساعت، بوی نامطبوع آن در تهران پخش شد. یعنی همان بویی که در محل پلاسکو متصاعد شد را دقیقاً در نقاط دیگر شهر استشمام کردیم.

مهندسان و کارگران پلاسکو در روزهای آتی باید از این منبع عبور کنند و به اعماق پایین تر بروند و بعد از آن می توان درباره ابعاد این انبار فاضلاب اطلاعات دقیق تری به دست آورد.

آنچه در این حادثه حائز اهمیت است این که تدابیر ایمنی به کار رفته در حفر چاه ها و مهار مقنی ها جلوی یک فاجعه را گرفته و الا امکان انفجاری عظیم و کشته و مجروح شدن مهندسان و کارگران دور از ذهن نبود.

و نکته پایانی این که باید بررسی شود چند منبع مسدود شده و قدیمی فاضلاب در تهران وجود دارند که هر کدام به عنوان بمب هایی بی صدا، منتظر جرقه ای کوچک هستند تا فجایعی بزرگ بیافرینند. شاید لازم باشد مدیران ساختمان های قدیمی جلسه فوق العاده برای بررسی تاریخچه فاضلاب ساختمان هایشان داشته باشند تا در صورت وجود شرایط مشابه، نسبت به تخلیه ایمن گازها اقدام کنند.