تریلر جاسوسی “مامور مخفی” درباره عملیات موساد علیه برنامه هسته‌ای ایران در برلیناله اکران شد. این فیلم روایت رابطه‌ای رمانتیک میان مامور موساد و طعمه‌اش در ایران است. اثری سرگرم‌کننده که منتقدان آن را ناموفق دانسته‌اند.
“مامور مخفی” ساخته یوال آدلر، کارگردان و فیلمنامه‌نویس اسرائیلی، محصول اسرائیل و آمریکاست که در جشنواره بین‌المللی فیلم برلین ۲۰۱۹ اکران شد. موضوع محوری فیلم درباره برنامه‌ریزی سازمان اطلاعاتی اسرائیل (موساد) علیه برنامه هسته‌ای ایران است. البته کارگردان فیلم در نشست خبری پس از فیلم گفت که این فیلم “فیلمی سیاسی نیست.”
“مامور مخفی” (The Operative) که مثل همه تریلرهای جاسوسی از عناصر هیجان، تنش و تعلیق بهره می‌برد، با محوریت شخصیت زنی به نام ریچل کورین (با بازی دیانه کروگر) روایت می‌شود. ریچل مامور پیشین موساد در تهران بوده است که بنا به دلایلی، دیگر در سازمان حضور ندارد. بخش اعظم روایت داستان از زبان سرپرست پیشین او، توماس (با بازی مارتین فریمن) نقل می‌شود.
دویچه وله:
ماموریت اصلی ریچل جمع‌آوری اطلاعات درباره برنامه هسته‌ای ایران از طریق نفوذ به یکی از شرکت‌های مرتبط در تهران بوده است. ریچل با چهره‌ای که کم‌تر احساس مشخصی را منتقل می‌کند به عنوان معلم انگلیسی وارد تهران می‌شود و در منطقه پاسداران تهران آپارتمان اجاره می‌کند. بخشی قابل توجه از فیلم درباره محیط تهران و روابط مردم در این شهر است، اعم از مهمان‌نوازی همسایه تا پارتی شبانه و این موضوع که در ایران زندگی‌ها چندگانه و هر کس “دارای راز و رمزی است.”
در روند داستان ریچل وارد رابطه‌ای عاشقانه با فرهاد (با بازی کاس انوار، بازیگر ایرانی‌تبار کانادا) می‌شود. فرهاد از روسای شرکتی است که ریچل باید جاسوسی‌اش را کند. عوامل سازنده “مامور مخفی” اگرچه در بسیاری از جزییات زیرکی و دانش خود را از اوضاع ایران به نمایش می‌گذارند (برای مثال در صحنه‌ای درباره سقط جنین زیرزمینی یا در نوع رفتار فرهاد در ابتدای رابطه با ریچل) اما در ادامه روند به دام تصاویر مسلط از ایران می‌افتند و فیلم دست کم در چشم مخاطب ایرانی می‌تواند دور از واقعیت به نظر برسد، از سر و وضع آدم‌ها در یک مراسم عروسی در ایران تا زخمی شدن ریچل در جایی در نزدیکی مرز ترکیه و بعد سوار تاکسی بودن در تهران جوری که ظاهرا فاصله تهران و مرز زیاد فرض نشده است.
عوامل فیلم “مامور مخفی” روی فرش قرمز برلیناله۲۰۱۹
“مامور مخفی” به صورت عمومی نیز در ارایه ساختار داستانی مستحکم ناکام است. شخصیت‌پردازی‌ها ضعیف و انگیزه شخصیت‌ها برای اقداماتشان مبهم است. این فیلم نتوانسته نظر مثبت منتقدان را جلب کند. گاردین این فیلم را “غیرهیجان‌انگیز و به‌هم‌ریخته” توصیف کرده است و فیلم را قابل مقایسه با نمونه‌های موفق ژانر تریلر جاسوسی ندانسته است. ورایتی هم “مامور مخفی” را فیلمی “غیرقابل‌توجه” خوانده است. یوال آدلر که شش سال پیش با فیلم “بیت‌لحم” چشم‌ها را در جهان به سوی خود چرخاند، این بار نتوانست انتظار منتقدان را برآورده کند و فیلمش نهایتا از اثری سرگرم‌کننده فراتر نرفت.
داستان فیلم “مامور مخفی” اقتباسی غیروفادار از رمان “معلم انگلیسی” نوشته ییفتاخ رایشر عطیر، یکی از ماموران پیشین سازمان اطلاعاتی اسراییل است.
نحوه فیلمبرداری در ایران
شاید یکی از عجیب‌ترین مسایل درباره فیلم برای مخاطب ایرانی هنگام تماشا این باشد که چطور فیلمی محصول اسرائیل درباره عملیات موساد علیه برنامه اتمی ایران و شامل صحنه‌های رابطه جنسی در تهران فیلمبرداری شده است. کارگردان فیلم در نشست خبری توضیح داد که تلاش اولیه او برای فیلمبرداری رسمی در ایران “مسلما” با شکست مواجه شده است. راه‌حل جایگزین اما این بوده که او یک واحد فیلمبرداری در تهران داشته است که “بخاطر حفظ امنیت‌شان” نمی‌دانسته‌اند که با چه کسی در تماس‌اند و موضوع برای آن‌ها به این شکل بوده که با گروهی در بلژیک کار می‌کنند. فرد رابط از طریق آیفون به صورت آن‌لاین و هم‌زمان فیلمبردای صحنه‌ها را که در آن بدل بازیگر ریچل (دیانه کروگر) در خیابان‌های تهران و بازار و … حضور داشته است به کارگردان حتی “در ساعت سه شب در نیویورک” نشان می‌داده و او کارگردانی می‌کرده است و مثلا می‌گفته “حالا بپیچ راست” و … .
“مامور مخفی” به صورت رسمی در آلمان، اسرائیل و بلغارستان فیلمبرداری شده است. زبان فیلم انگلیسی، عبری، آلمانی و فارسی است.