در چهل سال اخیر، زنانِ هنرمند، نویسنده و شاعر نیز، مانند دیگر زنان این سرزمین، رنجی مضاعف را تحمل کردهاند و همزمان در تغییر وضعیت نابرابر موجود کوشیدهاند. سایهی تبعیضها و سیاستگذاریهای حکومت همواره بر روند خلق و ارائهی آثار آنان سنگینی کرده است.
هشت مارس فرصتی است برای گرامیداشت مسیری که جنبشهای زنان در صد و پنجاه سال اخیر پیمودهاند و بیش از آن فرصتی است برای سخن گفتن از دشواریهایی که جهان تا رسیدن به برابری پیش رو دارد. مسیری که با اعتراض به نابرابریهای قانونی و حقوقی آغاز شد و با آگاهیبخشی دربارهی کلیشهها و ساختارهای پنهان نظام مردسالار گسترش یافت، اکنون هر گام کوچک و بزرگی در راه برابری را در بر میگیرد.
مسیر مبارزات زنان در ایران پر فراز و نشیب بوده است. پس از انقلاب ۱۳۵۷ نظام حاکم برخی دستآوردهای زنان را از آنان ربود و به دنبال آن مبارزاتی تازه در برابر قوانین تبعیضآمیزی چون قوانین نابرابر خانواده، حجاب اجباری، ممنوعیت صدای زنان خواننده و … شکل گرفت که تا به امروز ادامه یافته است. در کنار موانع قانونی، قوانین نانوشته و تبلیغاتِ هدفمندِ حکومت نیز عرصه را بر زنان و هر کسی که در راه برابری جنسیتی گام برمیدارد، تنگتر کرده است.
در چهل سال اخیر، زنانِ هنرمند، نویسنده و شاعر نیز، مانند دیگر زنان این سرزمین، رنجی مضاعف را تحمل کردهاند و همزمان در تغییر وضعیت نابرابر موجود کوشیدهاند. سایهی تبعیضها و سیاستگذاریهای حکومت همواره بر روند خلق و ارائهی آثار آنان سنگینی کرده است. کنسرتهای بانوان، که زمانی با تلاشهای بسیار به عنوان راهکاری برای شنیده شدن صدای زنان آغاز شده بود، همچنان برای اجرا با محدودیتهای مکانی و زمانی مواجه است، از تبلیغات محیطی محروم است و به علت ممنوعیت فیلمبرداری و عکاسی، تصویری از آنها در حافظهی هنری این سرزمین باقی نمیماند. آثار زنان شاعر و نویسنده به شکلهای پیچیدهتری سانسور میشود. پرداختن به مسائل زنان همچنان می-تواند هر مؤلفی را در معرض سانسور قرار دهد. برخی «اصلاحیهها» تنها بر آثار زنانِ نویسنده و شاعر اعمال میشود. تیغ سانسور در مواجهه با آثاری که کلیشههای جنسیتی و چارچوبهای مطلوب حاکمیت را میشکند بسیار بُرّندهتر عمل میکند. حتی در بازار کتاب نیز پررنگ کردن آثاری که قالب-های موجود را میپذیرند یا تأیید میکنند در راستای به حاشیه راندن آثار انتقادی عمل میکند.
در چنین فضایی است که زنانِ آگاه، نوشتن و خلق آثار هنری را به مبارزهای دائم و رو به جلو تبدیل کردهاند. آنها انکارکنندگانِ وضعیت موجودند. ساختار به ظاهر استوار مردسالار را نشانه میگیرند و روشهای پیچیده و پنهان سانسور را به عقب میرانند.
کانون نویسندگان ایران روز جهانی زن و مبارزات همهی انسانهای برابریخواه را گرامی میدارد و برای برداشتن گامهایی بلندتر و کاراتر کنار آنان میایستد.
کانون نویسندگان ایران
۱۵ اسفند ۱۳۹۷