حسن روحانی در گفتگوی تلفنی با امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه ضمن تاکید بر عدم تمایل ایران به تنش و درگیری گفته “اگر آمریکایی‌ها بخواهند دوباره به آبها و حریم هوایی ایران تجاوز کنند، نیروهای مسلح ایران مامور به مقابله با آنها بوده و برخوردی قاطع خواهند داشت.”
خبرگزاری دولتی ایران، ایرنا، سه‌شنبه شب (چهارم تیر – ۲۵ ژوئن) گزارش کرده که در این تماس تلفنی آقای روحانی به همتای فرانسوی خود گفته: “اگر ایران نتواند از فواید برجام بهره مند شود، بر اساس بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام مرحله به مرحله تعهدات خود را کاهش خواهد داد.”
با وجود این رئیس جمهور ایران همچنین گفته: “جمهوری اسلامی ایران هرگز اقدامی غیر قابل بازگشت انجام نخواهد داد و هر زمان اجرای برجام از سوی ۱+۴ بویژه در زمینه حل و فصل روابط بانکی و فروش نفت انجام شود، شرایط به گذشته بازخواهد گشت و تا زمانی که آمریکا همه تحریم‌ها علیه ایران را لغو نکند، شرایط تغییر نخواهد کرد.
گفتگوی تلفنی رهبران ایران و فرانسه تنها یک روز پس از آن شکل گرفته که آلمان، فرانسه و بریتانیا، سه کشور اروپایی طرف توافق هسته‌ای موسوم به برجام، طی یک نامه رسمی دیپلماتیک به ایران درباره تبعات کاهش تعهدات اتمی‌اش هشدار داده‌اند.
روز گذشته خبرگزاری رویترز خبر داد که نامه سه کشور اروپایی روز شنبه اول تیرماه به ایران ارسال شده و به گفته دیپلمات‌های اروپایی در آن گفته شده است که اگر جمهوری اسلامی ایران دست به اقداماتی بزند که به زمینه نقض توافق هسته‌ای را فراهم کند، اروپا توانایی کمتری برای کمک به ایران خواهد داشت.
اظهارات تازه ترامپ
در تحولی دیگر دونالد ترامپ عصر سه شنبه در کاخ سفید به خبرنگاران گفت مایل است با ایران برای رسیدن به یک توافق مذاکره کند.
رئیس جمهور آمریکا که پس از انتشار یک رشته توییت تهدید آمیز درباره ایران با خبرنگاران صحبت می کرد، در پاسخ به این سوال که پیامش برای ایران چه بوده، گفت: “پیام این است که وقتی آماده بودند به ما خبر دهند. هر وقت آنها آماده اند، به ما خبر می دهند. به همین سادگی.”
یکی از خبرنگاران حاضر از آقای ترامپ درباره منظور او از آماده بودن ایران پرسید.
آقای ترامپ گفت: “آمادگی برای هر کاری. هیچ فرقی ندارد. هر کاری بخواهند بکنند، من آماده ام.”
یکی دیگر از خبرنگاران از آقای ترامپ درباره استراتژی خروج از جنگ در صورت بروز درگیری با ایران پرسید.
آقای ترامپ گفت: “احتیاجی به استراتژی خروج نیست. من احتیاجی به استراتژی خروج ندارم.”
او در ادامه گفت: “دوست داریم اگر بخواهند با آنها بر سر یک توافق مذاکره کنیم. اگر هم مذاکره نخواهند باز هم مشکلی نیست. ولی ما دوست داریم بتوانیم این کار را بکنیم و راستش ممکن است آنها هم خواهان مذاکره شوند.”
جان بولتون مشاور امنیت ملی آمریکا هم در جریان سفر به اسرائیل گفت که اگر ایران از محدوده مجاز غنی سازی اورانیوم براساس برجام خارج شود “اشتباه بزرگی” خواهد بود و اینکه در آن صورت آمریکا “کلیه گزینه ها” را حفظ خواهد کرد.
ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، چین، روسیه و آلمان طرف های توافق هسته‌ای، برجام، محسوب می شوند اما آمریکا سال گذشته از این توافق خارج شد و همه تحریم‌هایی را که علیه ایران متوقف کرده بود، دوباره به اجرا گذاشت.
پس از خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌ها ایران از اروپا خواست برای نشان دادن پایبندی خود به این توافق سازوکارهایی برای روابط مالی و صدور نفت ایران اتخاذ کند.
اما با گذشت بیش از یکسال از تصمیم دونالد ترامپ، ایران می گوید اروپا به غیر از ادامه حمایت لفظی، گامی عملی برای حفظ برجام برنداشته و اکنون تهران دیگر منفعتی برای ماندن در این توافق‌نامه نمی‌بیند.
بر همین اساس هم دولت ایران تا ۱۸ تیرماه به اروپا فرصت داده تا برای برون رفت از بن‌بست تحریم‌های یکجانبه آمریکا راهکاری عملی ارایه کند و در غیر این صورت ایران خود را مجاز به کاهش مرحله‌ای تعهداتش خواهد دانست.