ارزش بازار بورس تهران در پایان داد و ستدهای روز سهشنبه به هزار و ۱۴۹ هزار میلیارد تومان معادل ۱۰۰ میلیارد دلار رسید. این رقم ۱۸ سال پیش یعنی در سال ۱۳۸۰ کمی بیش از ۸ هزار و ۱۶۸ میلیارد تومان بوده، آیا این به بدان معناست که ارزش بازار سرمایه ایران طی این مدت ۱۴۰.۷ برابر شده و به طور متوسط سالانه ۷۷۶ درصد رشد کرده است؟
بررسی یورونیوز بر پایه نرخ تورم رسمی اعلام شده توسط بانک مرکزی و مرکز آمار ایران نشان میدهد، ارزش بازار سهام تهران در سال ۱۳۸۰ بر پایه قیمتهای پایان شهریور سال ۱۳۹۸ معادل ۱۷۲ هزار میلیارد تومان بوده است. یا به عبارت دیگر قدرت خرید ۸ هزار و ۱۶۸ میلیارد تومان سال ۱۳۸۰ با قدرت خرید ۱۷۲ هزار میلیارد تومان در ابتدای مهرماه سال ۱۳۹۸ برابری میکند.
این تفاوت ایجاد شده در ارزش بازار سهام، ناشی از افت قدرت خرید سالانه پول به دلیل تحمیل نرخ تورم است. لذا مقایسه ارزش بازار بورس تهران بر پایه قیمتهای ثابت نشان میدهد که رشد واقعی آن در ۱۸ سال گذشته ۹۸۹ درصد و به طور متوسط در سال ۵۵ درصد بوده است.
ارزش بازار سهام برابر است با مجموع حاصل ضرب قیمت روز سهام شرکتهای عضو این بورس در تعداد سهمهای منتشر شده توسط این شرکتهاست.
پس رشد ارزش بازار بورس تهران در مدت مورد بررسی، افزون بر رشد قیمت سهام و تعداد سهام قابل معامله شرکتهای عضو، ناشی از عرضه سهام توسط سازمان خصوصیسازی ایران و ورود شرکتهای جدید نیز بوده است.
سازمان خصوصیسازی اعلام کرده که در فاصله سالهای ۱۳۸۰ تا شهریور ماه ۱۳۹۸ در مجموع ۷۹ هزار و ۱۸۷ میلیارد تومان از واگذاریهای خود را از طریق عرضه سهام در بورس تهران انجام داده است. در صورت تعدیل ارزش واگذاری هر سال بر مبنای نرخ تورم سالانه، ارزش روز مجموع عرضه سهام دولتی در بورس تهران به ۴۵۴.۶ هزار میلیارد تومان بالغ میشود.
بنابراین مجموع ارزش بازار بورس تهران بر پایه رقم سال ۱۳۸۰ و عرضههای دولتی انجام شده در طول ۱۸ سال گذشته، بر اساس قیمتهای ثابت شهریور سال جاری، برابر خواهد بود با ۶۲۶.۶ هزار میلیارد تومان. این بدان معناست که رشد واقعی ارزش بورس تهران طی مدت مورد بررسی ۵۲۲.۶ هزار میلیارد تومان، معادل ۸۳ درصد و برابر با ۴.۶ درصد در سال بوده است.
این نرخ رشد بر پایه یک فرض خوشبینانه بنا شده است، آن هم این که ارزش ورودی به بورس تهران و خروجی از آن در جریان اخراج شرکتهای خصوصی متخلف و پذیرش شرکتهای غیردولتی جدید طی نزدیک به دو دهه گذشته برابر بوده است.
البته به دلیل عدم انتشار دادههای لازم در مورد روند ورود و خروج شرکتها به بورس تهران و جزئیات سرمایه آنها چارهای جز در نظر گرفتن فرضیه خوشبینانه فوق وجود ندارد اما با این پیشفرض نیز رشد متوسط سالانه ارزش بازار بورس تهران ۴.۶ درصد بیش از نرخ تورم بوده است.