مشاور فرمانده سپاه پاسداران دولت روحانی را به سهل انگاری در تقویت فرهنگ اسلامی متهم کرد و خواهان جدیت مسئولان فرهنگی و آموزشی در “مهندسی فرهنگی” شد.
روز پنجشنبه، هفتم آذر (۲۸ نوامبر) محمد حسین صفار هرندی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و مشاور فرمانده کل سپاه پاسداران، در یک سخنرانی در مشهد به موضوع “مهندسی فرهنگی” در جمهوری اسلامی پرداخت.
او پس از اشاره به اینکه “رئیس دولت با این امر مخالفت کرد” گفت: «پس از مدتی و با برگزاری جلسات مختلف و متقاعد شدن کامل، مهندسی فرهنگی به تصویب رسید اما انجام نشد.»
به اعتقاد وزیر ارشاد دولت احمدی نژاد، انقلاب ۱۳۵۷ ایران «بیش از آنکه ناظر تحول سیاسی و مبتنی بر خواسته‌های اقتصادی و معیشتی باشد، جنبه فرهنگی داشت».
صفار هرندی ضمن بیان اینکه در جمهوری اسلامی هنرهای تجسمی و موسیقی علاقه‌مندان زیادی پیدا کرده‌اند اظهار داشت که عرصه فرهنگ در دوران پیش از انقلاب “فاسد” بوده، طوری که “تصور بازگشت آن دوره هولناک است”.
او در این راستا به برنامه‌های تلویزیونی صدا و سیمای پیش از انقلاب پرداخت و به “خیابانی” اشاره کرد که “۴۰ تا ۵۰ مشروب‌فروشی” در آن وجود داشته است.
“ابزار اصلی تحقق اهداف انقلاب”
“مهندسی فرهنگی” در دهه‌های گذشته یکی از دغدغه‌های مسئولان بلندپایه نظام اسلامی بوده و هنوز هم به عنوان چالشی برای دولت‌ها و دیگر ارگان‌های حکومتی به‌شمار می‌رود.
علی خامنه‌ای یکی از افرادی است که همواره بر ضرورت آن تاکید می‌کند. در مقاله‌ای که در وبسایت دفتر حفظ و نشر آثار خامنه‌ای منتشر شده، دیدگاه‌های رهبر جمهوری اسلامی در این زمینه نگارش شده است؛ از جمله: «مهندسی فرهنگی ابزار اصلی تحقق آرمان‌ها و اهداف انقلاب است»، و اینکه، «ضمن توجه به تمام لایه‌های فرهنگی کشور همچون لایه‌های دینی، ملی و جهانی و تمایل سطوح فرهنگی کشور یعنی سطوح اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و ارزشی» باید “لایه دینی بر دیگر لایه‌های فرهنگی کشور” اولویت داشته باشد.
در این مقاله آمده است که رسالت اصلی مهندسی فرهنگی کشور، ایجاد “جامعه ایده‌آل با الهام از آیات الهی” است.
موضع حسن روحانی
رئیس جمهور روحانی تاکنون با “مهندسی فرهنگی” آشکارا مخالفت نکرده، بلکه خواهان انجام این کار از طریق جذب مردم به ایده‌آل‌های فرهنگی حکومت شده و نه از راه ممنوعیت فرهنگ‌های جهان و ارعاب مردم.
او در نامه سرگشاده‌‌ای به علی خامنه‌ای که در مهر ماه ۹۳ (اکتبر ۲۰۱۴) منتشر شد نوشته است: «مردم ما با خودآگاهی نسبت به تاریخ، فرهنگ و تمدن خویش، دلبستگی به ارزش‌های اخلاقی، اسلامی، و زمان آگاهی نسبت به تمدن جدید، فعالانه در راه تولیدِ فرهنگی بومی و به‌گزینی در مصرف کالاها و محصولات فرهنگی جهانی گام برمی دارند.»
رئیس جمهور ایران ضمن بیان اینکه سیاست‌های محدودکننده موجب ایستایی و عدم پیشرفت می‌شوند تصریح می‌کند: «سیاست‌های فرهنگی مستلزم رویکردی ایجابی برای جوشش و آفرینش و حل مسائل است و نه رویکردی سلبی برای سکون و رکود و ایجاد موانع.»
“مردم انضباط پذیر هستند”
به نظر می‌رسد که اکنون صفارهرندی هم موضعی مشابه روحانی دارد. او در سخنرانی خود در مشهد خاطرنشان کرد: «مردم انضباط پذیر هستند اما سبک ما برای آموزش و هدایت آنها مناسب نیست، ما نباید آنها را از کاری منع کنیم، بلکه باید امور خوب را چنان زیبا به نمایش بگذاریم تا افراد با انجام امور مذکور لذت ببرند.»
او در این راستا به رشته‌های گوناگون هنری اشاره کرد و گفت: «در گذشته ۸۰۰ مورد مجوز کنسرت داده شد و هیچ مشکلی رخ نداد (…) اما بعدها به دلایل مختلف ۱۶ کنسرت لغو شد. برخی در این دوره بر این باور بودند که مسئولان با برگزاری کنسرت‌ها مخالف هستند، به همین دلیل شرایط در کنسرت‌ها نامناسب شده و برگزاری آنها در طول زمان به طور کلی لغو شد.»
عضو مجمع تشخیص مصلحت ضمن تاکید بر اینکه هنرآموزان نباید “زیر نظر هر شخصی” آموزش ببینند اظهار داشت: «برخی از افراد به دلیل عدم شناخت کافی بدون اطلاع به افرادی که پیش از انقلاب فعال بودند می‌پیوندند و از آنها درس می‌گیرند.»
آنچه از اظهار نظرهای مسئولان بلندپایه جمهوری اسلامی می‌توان دریافت این است که “شورای عالی انقلاب فرهنگی” نتوانسته است در چهل سال گذشته به اهداف خود برسد.
مهم‌ترین هدف این شورا که پس از انقلاب به فرمان روح‌الله خمینی تاسیس شد، “گسترش نفود فرهنگ اسلامی در شئون جامعه و تقویت انقلاب فرهنگی و اعتلای فرهنگ عمومی و تزکیه محیط‌های علمی و فرهنگی از افکار مادی” عنوان شده است.
دویچه وله: