با رای اکثریت نمایندگان مجلس، شهروندان ایران، به جز موارد مستثنی شده، برای هر سفر خارجی باید مالیات بپردازند. این مصوبه بخشی از لایحه مالیات بر ارزش افزوده است که هدف آن دریافت مالیات از مصرف‌کننده نهایی عنوان می‌شود.
نمایندگان مجلس شورای اسلامی در نشست علنی سه‌شنبه، اول بهمن (۲۱ ژانویه) ماده ۳۳ لایحه مالیات بر ارزش افزوده را تصویب کردند. با این مصوبه سازمان امور مالیاتی موظف شده بابت خروج هر مسافر ایرانی از مرزهای زمینی، هوایی و دریایی مبلغی به عنوان مالیات از مسافران دریافت کند و به حساب خزانه‌داری کل بریزد.
تبصره یک این ماده گروه‌هایی از شهروندان را، از جمله بیمارانی که با مجوز شورای پزشکی برای درمان به خارج می‌روند، مرزنشینان و دارندگان پروانه گذر مرزی و مجروحان جنگی را از پرداخت مالیات مستثنی کرده است.
مطابق این تبصره دارندگان گذرنامه‌های سیاسی و خدمت، خدمه وسایل نقلیه عمومی زمینی و دریایی و خطوط هوایی و دانشجویان مشغول تحصیل در خارج از کشور که اجازه خروج دانشجویی دارند نیز نیاز به پرداخت مالیات مسافرتی ندارند.
زائرانی که در ایام اربعین به عراق می‌روند و افرادی که کارنامه شغلی از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی دارند دو گروه دیگری هستند که از پرداخت مالیات مسافرت به خارج معاف شده‌اند.
به گزارش خبرگزاری ایرنا، تبصره ۲ ماده ۳۳ مقرر کرده: «گردشگران، ساکنین دائم یا موقت مناطق آزاد تجاری- صنعتی که صرفاً از مبدأ مناطق مذکور به خارج از کشور عزیمت می‌کنند، مشمول عوارض خروج از کشور موضوع قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری- صنعتی جمهوری اسلامی و آئین‌نامه‌های اجرایی مربوطه می‌شوند.»
نیروی انتظامی مامور کنترل پرداخت مالیات
بر پایه تبصره ۳ این ماده نیروی انتظامی موظف است به روشی که سازمان امور مالیاتی تعیین می‌کند پرداخت مالیات خروج از کشور مسافران ایرانی را کنترل کند و جلوی خروج مسافرانی که مالیات نپرداخته‌اند را بگیرد.
در لایحه مالیات بر ارزش افزوده میزان مالیاتی که شهروندان ایرانی در سفر به خارج باید پرداخت کنند مشخص نشده و قرار است مبلغ آن در بودجه هر سال مشخص شود.
محمود شکری، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، آبان ماه امسال گفته بود که اعضای این کمیسیون کار بررسی کارشناسی لایحه مالیات بر ارزش افزوده را انجام داده و آن را برای بحث و رای گیری به صحن علنی مجلس ارائه کرده‌اند.
شکری درباره هدف نهایی این لایحه به خبرگزاری تسنیم گفت: «کارکرد اصلی لایحه مالیات بر ارزش افزوده در واقع اخذ مالیات از زنجیره نهایی یعنی مصرف‌کننده است بنابراین با نهایی شدن این لایحه گام مهمی در راستای عدالت مالیاتی برداشته می‌شود.»
کمبود درآمدهای مالیاتی دولت و اتکای بیش از حد بودجه به درآمدهای نفتی همواره به عنوان یکی از معضلات ساختار اقتصادی جمهوری اسلامی مطرح بوده و تشدید تحریم‌های آمریکا که صادرات نفت را به شدت کاهش داده آسیب‌پذیری این سیستم را آشکارتر کرده است.
جبران کسری بودجه از جیب شهروندان؟
با این همه در حالی که بسیاری از مسئولان دولت گلایه دارند که اغلب نهادهای حکومتی و زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی یا از پرداخت مالیات معاف هستند یا به طریق مختلف از آن امتناع می‌کنند، به نظر می‌رسد در تدابیر جدید برای افزایش درآمد مالیاتی شهروندان بیش از دیگران تحت فشار قرار می‌گیرند.
به عبارت دیگر دولت به جای جلوگیری از معافیت و فرار مالیاتی شرکت‌ها و بنگاه‌های وابسته به نهادهای حاکمیتی تلاش می‌کند خزانه خالی و کسری بودجه را از جیب شهروندان تامین کند.
در این میان شهروندانی که برای تفریح یا دیدن بستگان خود به خارج از کشور می‌روند و تعداد آنها در سال بیش از ۹ میلیون نفر برآورد می‌شود، ظاهرا از گروه‌هایی هستند که دولت برای تامین کسری بودجه و درآمد “توجه ویژه‌ای” به آنها دارد.
در سال‌های گذشته عوارض خروج از کشور برای سفرهای غیرزیارتی نیز به شدت افزایش یافته است. در سال ۹۶ عوارض مسافرت هوایی به خارج ۷۵ هزار تومان بود و در سال بعد به ۲۲۰ هزار تومان و به صورت پلکانی برای سفر سوم تا ۴۴۰ هزار تومان افزایش یافت. این میزان عوارض در سال جاری نیز به همین گونه دریافت شده است. مطابق قانون، عوارض خروج از کشور باید هر سه سال متناسب با میزان تورم افزایش یابد اما میزان این افزایش در سال ۹۷، به رغم کاهش تورم بسیار شدید بوده است.
دویچه وله: