دیده‌بان حقوق بشر تحریم‌های آمریکاعلیه ایران را مانعی برای دسترسی ایرانیان به منابع پزشکی حیاتی مورد نیازشان دانسته و از دولت ایران خواسته تا گروه‌هایی را که بیشتر در معرض خطر هستند مورد توجه قرار دهد.
سازمان دیده‌بان حقوث بشر مستقر در واشنگتن روز دوشنبه ۶ آوریل بیانیه‌ای صادر و از آمریکا خواست برای رفع تحریم‌ها علیه ایران اقدام کند تا “دسترسی ایران به منابع بشردوستانه حیاتی در جریان این همه‌گیری” تضمین شود.
این سازمان حقوق بشری در بیانیه خود با توجه به همه‌گیری بیماری کووید ۱۹ تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه ایران را دارای اثر منفی روی “توان دولت ایران در پاسخ مناسب به پیامدهای فزاینده همه‌گیری بیماری کرونا” دانسته است.
سخنگوی وزارت بهداشت ایران روز دوشنبه ۱۸ فروردین اعلام کرد تا کنون ۶۰ هزار و ۵۰۰ مبتلا به ویروس کرونا در ایران شناسایی شده و شمار فوتی‌ها نیز به ۳۷۳۹ تن رسیده است.
سازمان دیده‌بان حقوق بشر با توجه به این آمار نوشته است: «همزمان با افزایش شدید فشار روی نظام بهداشتی تضعیف‌شده کشور، تحریم‌های اقتصادی آمریکا که منجر به محدودیت‌های بانکی بین‌المللی شدید شده‌اند، توان کشور برای تأمین مالی واردات بشردوستانه از جمله داروها و تجهیزات پزشکی را تا حد زیادی محدود کرده است.»
کنت راث، مدیر اجرایی دیده‌بان حقوق بشر گفته است: «همین که ایرانی‌ها با دولتی به فکر منافع خود و ستمگر روبه‌رو هستند که حتی با وجود ریسک بیماری کرونا بازداشت‌شدگان به اشتباه در زندان‌های مملو از زندانی را آزاد نمی‌کند به اندازه کافی بد هست.»
او افزود: «اما بد و سنگدلانه است که دولت ترامپ با محروم کردن ایرانیان از دسترسی به منابع پزشکی حیاتی مورد نیازشان به مشکلات آنها می‌افزاید.»
“تحریم‌ها بحران ناکارآمدی دولت ایران را تشدید می‌کنند”
دیده‌بان حقوق بشر در بیانیه خود از قول یک پزشک ایرانی نوشته است: «واقعیت این است که تحریم‌ها بحران ناکارآمدی دولت ایران را تشدید می‌کنند. برای مدیریت یک همه‌گیری در این سطوح دولت نیازمند اعتماد مردم و متخصصان پزشکی و همچنین منابع ضروری است. دولت عملکرد ضعیفی در زمینه اعتماد عمومی داشته است، اما تحریم‌ها هم از نظر تجهیزات پزشکی موجود برای شناسایی و درمان ویروس، و همچنین ظرفیتشان برای حمایت از نیازهای مردم در طی بحران، به منابع آنها لطمه زده است.»
دولت ترامپ پس از خروج یک جانبه از توافق اتمی با ایران و تحت فشارها و اعتراضات بین‌المللی یک سری معافیت‌ها در بخش غذا و دارو بر تحریم‌های ایران اعمال کرد. با این وجود تحقیقات سازمان دیده‌بان حقوق بشر نشان می‌دهد که “این معافیت‌ها در عمل توان جبران عدم تمایل شدید بانک‌ها و شرکت‌های آمریکایی و اروپایی را برای ریسک و قرار گرفتن در معرض اقدام حقوقی و تحریم در نتیجه صادرات یا تأمین مالی کالاهای بشردوستانه نداشته‌اند”.
دیده‌بان حقوق بشر همچنین به رفتارهای متناقض آمریکا درباره معافیت غذا و دارو از تحریم اشاره کرده و نوشته با وجود اینکه وزارت خزانه‌داری آمریکا در ۳۰ ژانویه تاسیس کانال بشردوستانه انتقال دارو به ایران را اعلام کرد اما عملا با تحریم بانک مرکزی ایران که در ۲۰ سپتامبر صورت گرفته بود انجام این “تجارت بشردوستانه” تقریبا غیرممکن شده است.
یکی دیگر از رفتارهای متناقض دولت آمریکا که در بیانیه سازمان دیده‌بان حقوق بشر به آن اشاره شده، صدور مجوزی از سوی اوفک (دفتر کنترل دارایی‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا) است که “اجازه صادرات تجهیزات پزشکی پایه‌ای، داروها و مواد خوراکی مشخص به ایران بدون نیاز به مجوزهای مشخص‌تر را می‌دهد”.
دیده‌بان حقوق بشر اما در ادامه آورده است: «اما تعریف داروها تحت مقررات صادراتی آمریکا- که شامل داروهای بدون نیاز به نسخه و داروهای نیازمند نسخه و وسایل پزشکی می‌شود- برای بعضی واکسن‌ها، محصولات بیولوژیک و شیمیایی، و تجهیزات پزشکی- از جمله تدارکات پزشکی، وسایل، تجهیزات، آمبولانس مجهز، وسایل شستشوی انستیتویی برای عقیم‌سازی، و وسایل حمل تجهیزات تست پزشکی- می‌شود. این به این معنی است که تجهیزات لازم برای مبارزه با این ویروس، از جمله دستگاه‌های تنفسی، سی‌تی اسکن، تجهیزات آلودگی‌زدایی، و ماسک‌های تنفسی نیازمند مجوزی مخصوص هستند.»
این سازمان حقوق بشری همچنین به گزارش واشنگتن پست اشاره کرده که بر اساس آن “تعداد مجوزهای مخصوصی که اوفک برای صادرات داروها و وسایل پزشکی مشخص به ایران صادر کرده است در دوران ترامپ به شکل محسوسی افت کرده و از بیشتر از ۵۰ درصد تقاضاها در سه ماه اول سال ۲۰۱۶ به ۱۰ درصد در سه ماه اول سال ۲۰۱۹ رسیده است”.
به نوشته دیده‌بان حقوق بشر، “طبق قوانین بین‌المللی، کشور یا ائتلافی از کشورها که تحریم‌های اقتصادی اعمال می‌کنند باید اثر آن روی حقوق بشر جمعیت مورد تحریم، مخصوصاً کالاهای اساسی برای زندگی از جمله دارو و غذا را در نظر بگیرد”.
در همین راستا کنت راث، مدیر اجرایی دیده‌بان حقوق بشر از دولت آمریکا خواسته تا تضمین دهد که “تحریم‌های مالی تحمیل‌شده به ایران به وضوح و به شکل علنی به نوعی تفسیر شوند که انتقال همه اقلام مورد نیاز مردم ایران برای حفاظت از خود در مقابل ویروس کرونا را ممکن سازد”.
خاطرنشان کردن وظیفه دولت ایران
سازمان دیده‌بان حقوق بشر در بیانیه خود ضمن برشمردن تناقض‌های دولت آمریکا در رابطه با معافیت تحریم دارو، تعهدات دولت ایران در این زمینه را نیز گوشزد کرده است.
در این بیانیه همچنین به ضعف‌های ساختاری اقتصاد ایران که امکان خدمات رسانی در بحران را محدود می‌کند اشاره شده و آمده است: «در حالی که اقتصاد ایران ناشفاف است نهادهای اقتصادی مشهور به بنیادها، که بعضی از آنها تحت نظارت مستقیم آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر ایران هستند، بدون نظارتی جدی منابع مالی زیادی را در کنترل دارند.»
دیده‌بان حقوق بشر همچنین از جمهوری اسلامی ایران خواسته تا در زمان شیوع ویروس کرونا تمام زندانیان واجد شرایط آزادی را بدون قید و شرط آزاد کند.
این سازمان حقوق بشری همچنین از مقامات ایرانی خواسته است تا گروه‌هایی را که بیشتر در معرض خطر هستند مثل مهاجران و پناهندگان و کارگران با حقوق پایین بیشتر مورد توجه قرار دهد.
در این بیانیه عنوان شده است: «دولت ایران باید برنامه‌هایی ایجاد کند تا کارگرانی که تحت تأثیر کرونا قرار گرفته‌اند با از دست رفتن بیشتر درآمدشان مواجه نشوند، زیرا چنین امری می‌تواند منجر به اجتناب آنها از قرنطینه برای مهار گسترش ویروس شود.»
دیده‌بان حقوق بشر از دولت ایران خواسته تا سیاست‌هایی اتخاذ کند که دسترسی همگان به “مسکن، غذا و آب و دیگر لوازم استاندارد زندگی مناسب” را تضمین کند.
دویچه وله :