بهنام قلی‌پور
اینترنت، ماهواره، سفر و زمانه طرز فکر و سبک زندگی خیلی از ایرانی‌ها را تغییر داده است، حتی مذهبیها که نماد محافظه‌کاری و پایبندی به اصولی هستند که با ارزش‌های جهانی چندان سازگار نیست.
زنان و جوانان هم رهبران این تغییر بزرگ اجتماعی هستند که در میان آن‌ها مذهبیها هم دیده می‌شوند.
در پی این تغییرات در ایران، مذهبیها دیگر کمتر مثل سبک و سیاق گذشته زندگی می‌کنند، هرچند همچنان به بسیاری از اصول باور دارند، اما تقید عملی‌شان به این اصول روزبه‌روز کم‌رنگ‌تر می‌شود.
دختران و زنان مذهبی همچنان چادر پوشش اصلی‌شان است، اما مدل چادر‌ها نسبت به ۱۰ سال گذشته چنان متنوع شده که خود آن‌ها نیز روزگاری پیش‌بینی نمی‌کردند.
اگر در گذشته فقط یک یا دو مدل مقنعه در جامعه ایران به‌خصوص مذهبیها مد بود، حالا ده‌ها مدل مقنعه را در هزاران طرح و مدل می‌توان برای پوشش اسلامی انتخاب کرد.
دامنه، شکل و طرح این پوشش‌ها به‌قدری متنوع و در پاره‌ای موارد چشم‌گیر و جذاب شده که با واکنش مردان مذهبی نیز مواجه شده و استفاده از چنین مدل‌هایی را «تبرج» یا خودنمایی دختران مذهبی می‌دانند.
جزییات تغییرات ظاهری در سبک زندگی دختران و پسران مذهبی بسیار فراتر از چیزی است که در نگاه اول در باور بگنجد، اما آن‌ها در جامعه‌ای زندگی می‌کنند که از بیخ و بن در حال پوست‌اندازی است و به‌تدریج بسیاری از ارزش‌های مسلط برآمده از باور‌های دینی را کنار می‌گذارد.
طلاق یکی از مهم‌ترین موضوعات داغ سال‌های اخیر در ایران است که هم براساس قوانین اسلامی هم براساس عرف و تاریخ در اختیار مردان است و آن‌ها هستند که اختیاردار پایان یا ادامه یک زندگی مشترک هستند.
اما این اصل ناعادلانه به‌تدریج دارد زنگ می‌بازد، ضعیف‌تر می‌شود و کمتر موردقبول دخترانی است که در آستانه ازدواج هستند، حتی دختران مذهبی.
اگر روزگاری مهریه و شیربها دو اصل یا امتیاز مهمی بودند که دختران و خانواده‌های آن‌ها زمان خواستگاری از داماد و خانواده‌اش طلب می‌کردند، اما حالا حق طلاق به‌تدریج به مهم‌ترین خواسته دختران از پسری تبدیل می‌شود که قرار است با او زیر یک سقف زندگی کند.
حق طلاق شاید یکی از بزرگ‌ترین امتیاز‌هایی باشد که عموم دختران در ایران دنبال آن هستند و پسران به‌خصوص مذهبیها چندان تمایلی به واگذاری این حق ناحق اخلاقی و قانونی و انسانی را ندارند و همچنان می‌خواهند آن را در انحصار خود داشته باشند.
گرفتن این حق البته بی‌هزینه نبوده و نیست، به همین خاطر هم در شبکه‌های اجتماعی هرازگاهی به موضوعی جنجالی و بحث‌برانگیز در میان نیرو‌های مذهبی تبدیل می‌شود که آخرین این جدل‌ها مربوط به همین چند روز پیش است.
مذهبیها در شبکه‌های اجتماعی با هشتگ حق طلاق، بار دیگر درگیر بحث‌های نظری، فقهی و شخصی و قانونی این مساله شدند که جبهه‌بندی مشخصی داشت؛ دختران مذهبی خواستار داشتن حق طلاق بودند و پسران مذهبی هم مخالف.
«حسن یونسی»، فرزند «علی یونسی» وزیر سابق وزارت اطلاعات ازجمله کسانی است که در این هشتگ شرکت کرده و نوشته «اینکه هرازچندگاهی موضوع حق زنان مطرح می‌شود نشان می‌دهد که قوانین موضوعه نیاز به بازنگری و تغییرات مناسب با تجربیات و دانش روز دارد.»
«ستاره صادقی» یکی از دختران مذهبی فعال در توییتر است که در دفاع از حق طلاق زنان نوشته «همون قدر که مردها حق دارند از مهریه بالا بترسند، زن‌ها حق دارند از نداشتن حق طلاق بترسند، با این تفاوت که قانون یک فکرهای عملی برای نجات مرد کرده ولی برای نجات زن، خیر.»
در مقابل «محمدرضا اصنافی»، یکی از مردان مذهبی در توییتر هم چنین توییت کرده که «آدم حق طلاق رو به زنی که دوستش داره نمی‌ده» که همین توییت منجر به طرح بحث‌وجدل‌های در میان پسران و دختران مذهبی شده است.
«طاهره تهرانی»، یکی از دختران مذهبی هم در پاسخ اصنافی نوشته «سرنا رو از سر گشادش نزن برادر من. آدم وقتی واقعا کسی رو دوست داره آنچه او می‌خواد رو بهش می‌ده، اختیار استفاده از اون رو هم طبعا. بعدشم مگه آقایان به زور زن گرفتن که این‌قدر می‌ترسن زن شون در بره؟!»
«فاطمه‌السادات حسینی‌پور» هم‌چنین توییت کرده که «به نظرم این اصلا صحیح نیست که حق طلاق رو از مرد بگیرن بدن به زن یا بالعکس…هرکسی خواست زندگی رو تموم کنه باید حقشو داشته باش.»
«از تبار یاس» یک اکانت توییتری است که درباره تجربه‌اش از گرفتن حق طلاق نوشته که «دو سال پیش خواستگاری داشتم پاسدار، خیلی خوش‌تیپ و بروز، کلا اوکی شده بودیم. جلسه آخر صحبت به اصرار دوستام که متاهل بودن، گفتم من حق طلاق میخوام و حرف طلاق و زدم. خیلی شیک و مجلسی گذاشت رفت.»
در این میان هستند گروهی از دختران مذهبی هم مخالف داشتن حق طلاق از سوی زنان هستند. «مریم ذوالفقاری» یکی از این دختران است که نوشته «تا زمانی که هدف از تشکیل زندگی مشخص نباشه هرچقدر هم مهریه عندالمطالبه به عندالاستطاعه تبدیل بشه و حق طلاق به زن داده بشه، زندگی‌ها به فروپاشی بیشتر نزدیک میشه.»
در مقابل هم هستند پسران مذهبی که با دادن حق طلاق به زن یا همسران خود مشکلی ندارند که «علی یارمحمدی» یکی از آن‌هاست که نوشته «من الان بعد از پنج سال زندگی مشترک با همسرم حرفی ندارم بهش حق طلاق یا وکالت طلاق بدم، ولی اول کاری فکر نکنم قبول می‌کردم.»
این توییت‌ها تنها بخشی از جدال دختران و پسران مذهبی درباره حق طلاق است، اما صدای آن دسته از دخترانی که حق طلاق می‌خواهند به‌خوبی در این جدال‌ها دیده و شنیده می‌شود که نشان از همان تغییری است که به مذاق مردان اساسا خوش نمی‌آید.
این پسران و مردان به‌طور عمده اگرچه نه براساس استدلال‌های مذهبی بلکه براساس قوانین جاریه به مخالفت با این موج حق‌طلبی برخواسته‌اند.
آن‌ها می‌گویند دختری که حق طلاق می‌خواهد نباید مهریه داشته باشد یا دست‌کم نباید مهریه‌اش سنگین باشد که به نظر می‌رسد این استدلال هم در به نوع خود یکی از مهم‌ترین اصول اسلامی در ازدواج را زیر سوال برده است.
زمانه‌ای که باعث تغییر تدریجی باور و عقیده‌ها شده است، این جدال‌ها و زلزله‌ها در اصول اسلامی به‌خصوص در حوزه ازدواج را به همراه خود آورده است.
مهریه و انحصار طلاق در دست مردان، دو مقوله مذهبی دیرپا در ایران است که از متون و قوانین اسلامی برآمده، اما حالا گویا دیگر مشتری چندانی ندارد.
مردان و زنان به‌تدریج به این نتیجه می‌رسند که برای داشتن یک زندگی بهتر و آزادانه بهتر است نه مهریه‌ای در کار باشد نه حق انحصاری که تعادل زندگی را برهم می‌زند.
ایران وایر: