خبری که توانست قطعنامه روز جمعه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی٬ علیه ایران را به حاشیه ببرد، خبر مرگ یکی از مشهورترین قضات این روزهای ایران٬ غلامرضا منصوری بود.
جسد غلامرضا منصوری، قاضی متهم به فساد مالی، عصر روز جمعه در هتل محل اقامت وی در بخارست، پایتخت رومانی پیدا شد.
قاضی منصوری
نام قاضی منصوری٬ بازپرس شعبه ۹ دادسرای کارکنان دولت و قاضی دادسرای فرهنگ و رسانه٬ اگرچه برای فعالین جامعه مدنی و روزنامه نگاران نامی آشنا بود؛ اما اولین بار در جریان رسیدگی به پرونده اکبر طبری بود که به صورت وسیع انعکاس یافت.
او در پرونده اکبر طبری، معاون اجرای دفتر ریاست قوه قضائیه سابق٬ صادق لاریجانی٬ متهم به دریافت رشوه از جمله دریافت ۵۰۰ هزار یورو شد و متهم ردیف نهم «پرونده فساد» بود.
متهمی که پیش از برگزاری دادگاه از کشور خارج شد و به ادعای دادستان پرونده، قوه قضاییه را با جا گذاشتن گوشی موبایلش فریب داده بود.
موضوع نحوه‌ی خروج متهمی با این درجه از اهمیت، پس از چند هفته کش و قوس٬ عصر جمعه خاتمه یافت اما سوال جدیدی طرح شد: از مرگ قاضی غلامرضا منصوری چه کسی فایده می‌برد؟
خشنودی اصولگرایانه از مرگ قاضی
غلامرضا منصوری تا پیش از بازداشت اکبر طبری و افشا شدن پروند «فساد بزرگ» در قوه قضاییه٬ مشت محکم اصولگرایان بود برای سرکوب روزنامه نگاران و فعالان اجتماعی.
اصولگرایان تا چند ماه پیش از احکام این قاضی متهم به فساد، مانند صدور حکم بازداشت برای جمعی از روزنامه نگاران در بهمن و اسفند سال ۹۱ استقبال می‌کردند؛ همچنین از احکام صادره از سوی او برای زنان معترض به حجاب اجباری.
غلامرضا منصوری اما تنها طی چند ماه تبدیل شد به قاضی تحت تعقیبی که فقط در یک قلم ۵۰۰ هزار یورو رشوه گرفته است.
در ماجرای مرگ یا قتل او اما سناریوهای مختلفی قابل طرح است.
مرگِ پر شبهه این قاضی اما تنها باعث برطرف شدن نگرانی اصولگرایان از آنچه او می‌دانست نشد٬ بلکه فرصتی به آن‌ها داد تا بی‌محابا به رقبای سیاسی‌شان بتازند.
بازگشت منصوری به ایران و محاکمه شدنش نه به اعتبار احکام صادر شده از پیش می‌افزود و نه می‌توانستند مطمئن باشند که او در خارج از ایران نام‌های این پرونده یا دیگر پرونده‌های فساد را افشا نکند؛ پس بستن دهان او برای همیشه می‌توانست یکی از راه‌های «برد-برد» برای اصولگرایان و هم‌پرونده‌های بالقوه‌اش باشد.
تا جایی که نجف‌پور٬ وکیل غلامرضا منصوری در این رابطه به وب سایت انصاف‌نیوز گفت: «نمی‌خواست که از او به عنوان متهم پرونده‌ی طبری یاد شود و گفتند نام قضاتی دیگر هم در پرونده مطرح بوده است.»قضاتی که حال با مرگ او شاید نامشان برای همیشه در هاله‌ای از ابهام باقی بماند.
وکیل غلامرضا منصوری همچنین امروز در گفت‌‌وگو با خبرگزاری ایلنا تاکید کرده است که موکلش قصد خودکشی نداشته است. مرگ او اما به صورت علنی با استقبال اصولگرایان مواجه شد.
بلافاصله پس از اعلام خبر مرگ منصوری حسن سلیمانی، یکی از مدیران و نیروهای اصلی خبرگزاری مشرق٬ نزدیک به اصولگرایان تندرو٬ در توییتی نوشت:« از امروز رومانی هم عمق استراتژیک است برای خودش… #قاضی_منصوری»
او البته دقایقی بعد این عبارت را به توییت اولیه‌اش اضافه کرد:«عمق استراتژیک مفسدین و مافیایی که از بازگشت او به ایران نگران بودند.»
این توییت در حدی بازتاب یافت که حتی العربیه نیز به آن استناد کرد٬ هر چند این عضو تحریریه مشرق در نهایت پس از ساعتی توییتش را پاک کرد.
مرگِ پر شبهه این قاضی اما تنها باعث برطرف شدن نگرانی اصولگرایان از آنچه او می‌دانست نشد٬ بلکه فرصتی به آن‌ها داد تا بی‌محابا به رقبای سیاسی‌شان بتازند.
عبدالله گنجی٬ مدیرمسئول روزنامه جوان٬ در توییتی نوشت:«بدون تردید اگر قاضی منصوری کشته شده باشد(خودکشی نکرده باشد)تنها و تنها هدف حذف وی ضربه به نظام جمهوری اسلامی است چون محاکمه وی تنها راه مفید برای ایران بود و راه دیگری نداشت.از فردا تحلیل ها را ببینید»
کاربر امنیتی دیگری نیز با نام مستعار رزونانس در کانال تلگرامی و اکانت توییترش نوشت:
«اگر می‌خواهید پرونده منصوری را حل کنید دو موضوع را مد نظر قرار بدهید: اول) کدام سرویس امنیتی غربی زمانی که منصوری در رومانی بازداشت شد به او کمک کرد تا آزاد شود. دوم) نقش سازمان منافقین در پوشش اخبار مربوط به منصوری چه بود؟!چرا سه روز قبل سازمان منافقین با درج خبری با دستپاچگی از استرداد منصوری به ایران نگران بود؟!»
این اما تنها اصولگرایان نبودند که از مرگ غلامرضا منصوری شاد شدند.
دادخواهی نیمه‌کاره
انتشار خبر خروج یک قاضی بدنام از ایران خبر خوبی بود برای اپوزسیون جمهوری اسلامی؛ چرا که امید داشتند امکان «محاکمه» او در یک دادگاه عادل فراهم شود.
سازمان گزارشگران بدون مرز، در کشور آلمان به دلیل صدور احکام برای برخی فعالان رسانه‌ای و سیاسی در دهه ۸۰ و ۹۰ شکایتی علیه قاضی منصوری تنظیم کرده بود.
این پرونده دو شاکی خصوصی نیز داشت. پس از انتشار خبر سفر منصوری به رومانی، سازمان گزارشگران بدون مرز این شکایت را به دادستانی رومانی تقدیم کرده بود اما پیش از به نتیجه رسیدن آن دادخواهی، متهم مرده بود.
مرگ منصوری یکی از اولین پرونده‌های تشکیل شده برعلیه یکی از قضات جمهوری اسلامی را در قدم اول بی‌نتیجه گذاشت؛ اما چنانچه از بعضی از واکنش‌ها برمی‌آید بعضی از آسیب‌دیدگان از این پایان هم ناراضی نبودند.
کسانی که از محاکمه شدن «فاسدان و ظالمان» جمهوری اسلامی ناامید بودند٬ از مرگ قاضی منصوری استقبال کردند.
اما اعظم گنجروی٬ یکی از فعالان عرصه «مبارزه با حجاب اجباری» که توسط غلامرضا منصوری محاکمه شده بود٬ در این رابطه به رادیو فردا گفت: «قاضی منصوری بهمن۹۶ به من گفت ج…ه خانم، روانی، دنبال شوهر بودی که رفتی روی سکو. زندگیت و دخترت را می‌گیرم. منصوری کار، درس و زندگیم را ویران کرد ولی دخترم را دارم. من و دخترم آزادیم و او در غربت با تحقیر مرد. خوشحال نیستم، کاش محاکمه شده بود.»
یکی دیگر از شاکیان خصوصی پرونده‌ای که برای غلامرضا منصوری در اروپا تشکیل شده بود٬ در این رابطه به «زیتون» گفت: «مرگ غلامرضا منصوری امید به ایستادن یکی از سیاه‌ترین قضات جمهوری اسلامی در پیشگاه عدالت را از بین برد.»
یکی دیگر از شاکیان خصوصی پرونده‌ای که برای غلامرضا منصوری در اروپا تشکیل شده بود٬ در این رابطه به «زیتون» گفت: «مرگ غلامرضا منصوری امید به ایستادن یکی از سیاه‌ترین قضات جمهوری اسلامی در پیشگاه عدالت را از بین برد.»
پرونده روی پرونده
این اما همه داستان نبود. حسام الدین آشنا٬ مشاور رییس جمهوری و یکی از امنیتی‌ترین چهره‌های کابینه دوازدهم٬ در واکنش به مرگ این قاضی فاسد در حساب کاربری‌اش در توییتر نوشت: « به‌نظر می‌رسد پرونده موسوم به طبری دارای ابعادی غیر اقتصادی هم هست. بدون وجود شبکه‌هایی فعال در هر سه قوه و چه بسا نهادهای دیگر بعید است فسادی شکل بگیرد که یک متهمش در رومانی از دنیا رانده شود. نکند سر و ته پرونده زده شود. لطفا مراقب #داروی_نظافت باشید.»
راه‌پله هتلی که گفته می‌شود منصوری از آن سقوط کرد
عباس عبدی٬ فعال سیاسی نزدیک به اصلاح طلبان نیز در کانال تلگرامی‌اش در این رابطه نوشت: «گرچه هنوز اطلاع دقیق و معتبری در باره علت مرگ قاضی منصوری منتشر نشده است ولی با فرض این که خودکشی باشد؛ بد نیست رفتار او را با رفتار طبری مقایسه کرد. طبری بشکل عجیبی تهاجمی و حتی طلبکارانه از خود دفاع می‌کند در حالی که هر مخاطبی می‌داند او خلاف می‌گوید. این رفتار، شرم از ارتکاب جرم را به سخره گرفته است.» عبدی اینگونه ادامه داد: «در نقطه مقابل با فرض خودکشی ارادی قاضی منصوری باید رفتارش را نقطه مثبتی تلقی کرد. این که هنوز کسانی هستند که از رفتار زشت و مجرمانه خود درکی دارند که حاضر به تحمل تبعات آن نیستند و با خودکشی؛ خود را از این وضع رهایی می‌بخشند.»
در نهایت اما فارغ از نحوی مواجهه با خبر مرگ غلامرضا منصوری٬ او در کشور رومانی٬ کشوری که پلیس‌اش چندان خوش‌نام نیست، کشته شده و این مسئله احتمال روشن شدن اینکه در ساعات پایانی حیات او چه گذشته است را کمتر می‌کند و این سوال هم به بسیاری از سوالات بی‌پاسخ ۴۰ ساله اخیر افزوده می‌شود که چطور این قاضی متهم به فساد در این سطح کلان، از طبقه چهارم یک هتل در فاصله‌ای اندک از سفارت خانه ایران در پایتخت رومانی سقوط کرده است.
زیتون ـ سولماز ایکدر: