قاسم محبعلی، مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت امور خارجه ایران و سفیر سابق ج.ا در مالزی و یونان اظهار داشت: مقامات و مسئولین، بهخصوص تصمیمگیران حوزه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران باید به این نکته توجه داشته باشند که شرایط داخلی کشور اجازه افزایش تنش تهران با همسایگان را نمیدهد.
وی همچنین در گفتوگوی خود با وبسایت «دیپلماسی ایرانی» وابسته به صادق خرازی، سفیر اسبق این کشور در سازمان ملل و پاریس تصریح کرد:
”در حال حاضر عملاً هزینه این نوع سیاست خارجی تهران با محوریت افزایش تنش با همسایگان بر دوش مردم است. اگر شما به وضعیت بازار ارز، سکه، مسکن، خودرو، اجارهبها و حتی کالاهای مصرفی در کشور نگاه کنید میبینید که بخشی از این چالشها به واسطه نگاه بهشدت غلط ما در حوزه سیاست خارجی در منطقه و جهان بازمیگردد.
اکنون بهای سنگین این نوع سیاست و دیپلماسی چهل ساله اشتباه ما در منطقه و جهان را مردم با تمام گوشت، پوست و وجود خود میدهند. از این رو با افزایش مشکلات اقتصادی و معیشتی در داخل قطعاً پیگیری دیپلماسی غلط ما دیگر مانند گذشته بدون خطر و ریسک نخواهد بود. چون هر لحظه امکان دارد با شکستهشدن آستانه تحمل مردم در برابر مشکلات اقتصادی شاهد یک اعتراضات گسترده در داخل باشیم.”
این تحلیلگر مسائل بینالملل در ادامه با اشاره به اینکه «جنگ یمن به یکی از مهمترین جنگهای نیابتی بین تهران و ریاض بدل شده است» گفت:
” تنشهای چند ساله اخیر بین تهران و ریاض، نه موفقیتی برای ایران دربرداشته است و نه برای عربستان سعودی. در این چند سال تنها و تنها شاهد افزایش هزینههای سیاسی، اقتصادی، دیپلماتیک و امنیتی برای هر دو طرف و کل منطقه خاورمیانه، ذیل جنگهای نیابتی از عراق گرفته تا سوریه، لبنان و یمن بودهایم. نه انصارالله و حوثیها توانستند پیروز جنگ یمن باشند و نه بازیگران و دولت منصور هادی که تحت حمایت عربستان و امارات متحده است، میتواند چنین ادعایی بکند.
تنش (ایران و عربستان سعودی) به یک سطح ایدئولوژیک رسیده است. پس کاهش تنش بین طرفین به اراده سران و رهبران دو کشور بستگی دارد. چرا که به نظر میرسد ادامه این رویکرد توفیقی برای هیچیک از طرفین نخواهد داشت. البته در واقعیت امر هم نمیتوان امیدی به پایان یافتن جنگهای نیابتی بهخصوص در یمن باشیم. در این راستا اگر شما به تحولات میدانی در این کشور جنگزده نگاه کنید به نظر نمیرسد که این جنگ بخواهد سرانجامی داشته باشد.”
محبعلی درباره توان و احتمال میانجیگری عراق بین ایران و عربستان سعودی نیز اظهار داشت: ”اگر چه نمیتوان به وساطت و میانجیگری مصطفی الکاظمی، نخستوزیر عراق بهمنظور کاهش تنش بین ایران و عربستان سعودی خوشبین بود، اما من امیدوارم این تلاشها بتواند زمینه حصول یک تفاهم سیاسی بین تهران و ریاض را ایجاد کند.”
گفتنی است قاسم محبعلی 4 ماه پیش نیز در گفتوگو با همین وبسایت ضمن انتقاد شدید از سیاست منطقهای ایران تصریح کرد:
”حضور جمهوری اسلامی ایران در بحران سوریه هیچ توجیه اخلاقی ندارد. این تلاشها برای دفاع از مستضعفین نبوده، چرا که حفظ حکومت بشار اسد اساساً اخلاقی نبوده است. چون دولت بشار اسد یک دولت دموکراتیک برخاسته از نظر و آرای مردم سوریه نبوده است، بلکه یک حکومت اتوکراتیک و دیکتاتور بود که کارنامه جنایات او باعث شد مردم کشورش در تقابل با آن به پا خیزند. اگر ما در همان روزهای آغاز تنش در سوریه به سمت دیپلماسی و برخوردهای دموکراتیک پیش می رفیتم شاید شاهد کشته شدن، آواره شدن و زخمی شدن صدها هزار نفر نبودیم.”