خاموشی های گاه و بیگاه کشور طی یک ماه اخیر صدای صنعتگران را هم درآورده است. آن هم در شرایطی که صنعت برق حدود ۳ هزار مگاوات جذب همکاری صنایع و کشاورزی را برای ساعات پیک امسال در برنامه ریزی های خود قرار داده و در مواقع لزوم به این بخش خاموشی می دهد و خسارت آن را در قالب قراردادهایی پرداخت می کند.
خسارت اقتصادی خاموشی ها
اما با این حال صنایع و واحدهای تولیدی کوچک این روزها در کنار مشکلات ارزی با قطع برق نیز دست و پنجه نرم می کنند. شرایط به گونه ای است که معاون خانه صنعت، معدن و تجارت ایران نیز این اواخر از دولت خواست که ضرر و زیان ناشی از قطعی برق واحدهای تولیدی و صنعتی را بپردازد.
بیژن پناهی گفته بود که ضرر و زیان ناشی از قطع برق واحدهای تولیدی و صنعتی بسیار هنگفت است و تولیدکنندگان را با مشکلات بسیار زیادی روبه رو کرده که عمده ترین آن افزایش هزینه های تولید است. این موضوع در شرایطی که بیش از ۵۰ درصد واحدهای تولیدی مستقر در شهرک های صنعتی تعطیل یا با ظرفیت کمتر از ۵۰درصد فعالیت می کنند، تهدید بزرگی برای پیشبرد اقتصاد ایران به شمار می آید. اگرچه کوتاه مدت است و دولت قول داده که تا اوایل مرداد شرایط به حالت عادی بازخواهد گشت.
برای بررسی میزان خسارت ناشی از خاموشی ها سراغ کارشناسان رفتیم
در ایران هنوز آمار روشنی از خسارت های احتمالی صنعت ناشی از قطع مکرر برق وجود ندارد. یکی از دلایل آن هم وقوع خاموشی های گسترده در ایران بعد از ۱۱سال است که ظاهرا بدون برنامه قبلی و محاسبات اقتصادی رقم خورده است.
اما با این حال آمار های جهانی در این خصوص وجود دارد. محمدعلی وحدتی رئیس سندیکای شرکت های تولیدکننده برق در این باره می گوید: «ضرر و زیان واحدهای تولیدی و صنعتی از قطع برق دو بخش آشکار و پنهان دارد. اما یک قاعده کلی در دنیا برای محاسبه خسارت اقتصادی ناشی از قطع برق وجود دارد که بر مبنای آن می توان گفت که با وقوع خاموشی بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ برابر هزینه برق تولیدی خسارت به اقتصاد وارد می شود. مگرآنکه واحدهای صنعتی برنامه تولید خود را با جدول زمانبندی خاموشی ها در یک ساعت مشخص هماهنگ کرده باشند.»
وحدتی در گفت و گو با «ایران» ادامه داد: «تولید ناخالص داخلی ایران الان تحت تاثیر این خاموشی ها قرار دارد. با در نظر گرفتن قیمت تمام شده هر کیلووات ساعت برق که اکنون ۱۱۰ تومان است می توان محاسبه کرد که خاموشی ها چقدر بر اقتصاد تاثیر دارد. به این ترتیب که نبود هر کیلووات ساعت برق حدود ۱۶ هزار تومان به اقتصاد لطمه می زند. در مقیاس وسیع این رقم به میلیاردها تومان خواهد رسید.» البته ناگفته نماند که برق در ایران با نرخ هر کیلووات ساعت ۷۰ تومان عرضه می شود؛ به عبارتی دیگر، وزارت نیرو اکنون به ازای هر کیلووات ساعت برق ۴۰ تومان یارانه پرداخت می کند. با این حال محاسبه خسارت ها براساس قیمت تمام شده است و وزارت نیرو با در نظر گرفتن این ارقام در ساعات پیک (اوج مصرف) با بخش صنعت و کشاورزی همکاری می کند. در این زمینه ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که واحدهای تولیدی هزینه های مختلفی از جمله حقوق و دستمزد کارگران، هزینه های مالیاتی و تامین اجتماعی را پرداخت می کنند و در زمان قطعی برق این هزینه ها متوقف نمی شوند و تولیدکنندگان مجبورند با پایان هر ماه هزینه های مذکور را پرداخت کنند.
علی بخشی رئیس سندیکای صنعت برق ایران نیز در این باره به «ایران» گفت: «بی اعتمادی صنعتگران و ناامن شدن تولید در ایران یکی دیگر از پیامدها و تبعات قطع مکرر برق است. در شرایطی که دولت برای جذب بخش خصوصی و سرمایه ها نیازمند اعتمادسازی است، این اتفاق تاثیری بسیار منفی خواهد داشت.»
او ادامه داد: «شرکت های دانش بنیان بشدت تحت تاثیر خاموشی ها قرار دارند و نباید اجازه داد که موجی از بی اعتمادی در فضای کسب و کار ایران شکل گیرد.»
بخشی در توضیح علل خاموشی های اخیر گفت: «۱۰ سال است که در صنعت برق سرمایه گذاری ها به اندازه کافی نبوده و علت آن هم اقتصاد نابسامان صنعت است که سرمایه را فراری می دهد. دومین عامل کاهش تولید نیروگاه های برق آبی در سال جاری به خاطر کاهش بارش هاست. عامل سوم عملکرد ضعیف دولت ها در زمینه تبدیل ایران به هاب انرژی و استفاده از توان تولید برق کشورهای همسایه است.» او ادامه داد: «کاهش صادرات برق در روزهای اخیر یکی دیگر از تبعات کمبود تولید است. موضوعی که ممکن است کشورهای همسایه را از تبادل انرژی با ایران دلسرد کند. مانند کشور عراق که به دنبال یک صادرکننده مطمئن تری رفت.»