«آنتونی گوترش» دبیرکل سازمان ملل متحد در نامه ای به رییس دوره مجمع عمومی این سازمان خواسته است تا جمهوری اسلامی ایران و ۹ کشور دیگر به دلیل افزایش بدهی خود در حق عضویت سالانه از حق رای فعلا محروم شوند.
در این نامه که به امضای گوترش رسیده به غیر از نام جمهوری اسلامی ایران، کشورهای کومور، لیبی، جمهوری آفریقای مرکزی، سومالی، سودان جنوبی، سائوتومه و پرنسیپ، نیجر، کنگو و زیمبابوه هم از بدهکاران به سازمان ملل عنوان شده‌اند اما از رییس مجمع عمومی خواسته شده حق رای شان صرفا به طور استثنایی تا دوره فعلی مجمع عمومی محفوظ بماند.
جمهوری اسلامی ایران در این فهرست بیشترین بدهی را دارد و باید دست کم ۱۶ میلیون و ۲۵۱ هزار و ۲۹۸ دلار به سازمان ملل پرداخت کند تا بتواند حق رای خود را پس بگیرد. نیجر هم با کمترین بدهی در این فهرست باید کمتر از ۷هزار دلار برای پس گرفتن حق رای خود بپردازد.
محروم شدن دولت ها از حق رای خود در مجمع عمومی به این معنی است که بیشتر از دو سال حق عضویت خود را نداده اند یا بدهی های دیگر آنها بیشتر از معادل دو سال حق عضویت شان شده است. اگر دولتی با دلیل موجهی دوسال پیاپی حق عضویت خود را نداده باشد یا بدهی آن معادل دو سال حق عضویت اش شده باشد، با تصمیم رئیس دوره مجمع عمومی از حق رای محروم می‌شود.
این محرومیت مطابق ماده نوزدهم منشور ملل متحد در صورتی که بدهی پرداخت شود، قابل رفع است. مطابق این ماده «هر عضو ملل متحد که پرداخت سهمیه مالی آن به سازمان به تاخیر افتاده باشد در صورتی که سهمیه عقب افتاده عضو مزبور معادل یا بیشتر از مبلغ سهمیه مربوط برای دو سال قبل به طور کامل باشد در مجمع عمومی حق رای نخواهد داشت. با این همه اگر مجمع عمومی تشخیص دهد که قصور در پرداخت ناشی از شرایطی است که از حیطه اختیار عضو مزبور خارج است می‌تواند به چنین عضوی اجازه دهد که در رای شرکت کند».
بدهی دولت جمهوری اسلامی به سازمان ملل مشمول این استثنا نشده و در حال حاضر ایران که یکی از کشورهای اصلی تشکیل دهنده سازمان ملل متحد است، از حق رای در این سازمان برخوردار نیست.
وضعیت فعلی ایران در سازمان ملل مغایرت کاملی با موقعیت برجسته این کشور پیش از انقلاب بهمن ۱۳۵۷ دارد که به عنوان یک دولت مسئول هم نقش مهمی در تشکیل این نهاد و هم دوره ای یک بازیگر با ابتکار در اداره این سازمان بود. ایران در اوایل تاسیس سازمان ملل ریاست مجمع عمومی را بر عهده داشته است. همچنین در یک دوره دو ساله که از دی ۱۳۳۳ شروع شد عضو غیردائم شورای امنیت بوده است.
عضویت ایران در این شورا در دوره ای بود که این شورای پانزده عضوی، هنوز فقط ده داشت و رقابت شدیدتری در بین کشورها برای گرفتن کرسی وجود داشت. با این حال ایران موفق شده بود در شورای امنیت سازمان ملل متحد دو سال صاحب کرسی باشد و به همین به ریاست دوره ای شورای امنیت هم برسد.
درحالی‌که بیش از هفتاد و پنج سال از تاسیس سازمان ملل متحد می‌گذرد ایران به‌جز همان یک عضو شورای امنیت نبوده است. علت این وضعیت این است که کشورهای دیگر از نامزدی جمهوری اسلامی حمایت نمی کنند و وقتی جمهوری اسلامی برای گرفتن پستی اعلام نامزدی می کند، کشورها به رقیب جمهوری اسلامی رای می دهند.
انتخاب رییس مجمع عمومی سازمان ملل هم بر اساس دو معیار یکی میزان مشارکت کشورها در حفظ صلح و امنیت بین‌المللی و اهداف عالی سازمان ملل متحد و دیگری براساس تقسیمات جغرافیایی صورت می‌گیرد. ایران یک بار ریاست دوره پنجم مجمع عمومی را در زمانی که «نصرالله انتظام» نماینده دائم ایران در نیویورک بود، بر عهده گرفت اما از زمان انقلاب اسلامی دیگر قادر نبوده این تجربه را تکرار کند.
حال در کنار کشورهایی که از شدیدترین بی ثباتی ها و نابسامانی ها را دارند همچون سومالی و لیبی قرار گرفته و حق رای خود را هم در مجمع عمومی تا زمان پرداخت بدهی هایش از دست داده است.
فرامرز داور, ایران وایر: