هفته گذشته، وب‌سایت «صعود زمین» (Soar Earth) یک تصویر ماهواره‌ای از فرودگاه مهرآباد و پایگاه یکم شکاری تاکتیکی نیروی هوایی ارتش در ضلع شرقی آن منتشر کرد که آن را یکی از ماهواره‌های عکس‌برداری و جاسوسی کِی‌اِچ-۹ هِگزاگون (KH-9 Hexagon) متعلق به دفتر شناسایی ملی ایالات‌متحده آمریکا، در تاریخ ۳۱ خرداد ۱۳۵۸ تهیه کرده بود. در مقایسه تصویر موردنظر با تصاویر ماهواره‌ای جدید این پایگاه که ماهواره سِنتینِل هاب (Sentinel Hub) تهیه کرده است، مهم‌ترین نکته‌ بسیار مشهود در آن در طول ۴۲ سال گذشته، تغییر پوشش گیاهی و درختانی است که در سال‌های اخیر در پایگاه یکم شکاری خشکانده شدند و پس از قطع، چوبشان فروخته شد.

تصاویر بالا در تاریخ ۱۳ بهمن ۱۳۹۹ تهیه شده‌اند و تصاویر سیاه و سفید پایین در ۲۱ خرداد ۱۳۵۸. با مقایسه ساده این دو تصویر میتوان فقدان هزاران قطعه درخت را در فرودگاه مهرآباد و پایگاه یکم شکاری تاکتیکی نیروی هوایی ارتش به سبب خشکاندن و قطع آنژها در سال‌های اخیر پی‌برد

در ۴۲ سال گذشته به سبب بی‌توجهی رژیم جمهوری اسلامی ایران و مردم محلی در اقصی نقاط ایران، هزاران هکتار پوشش گیاهی شامل جنگل‌های هیرکانی، جنگل‌های بلوط زاگرس و پوشش گیاهی مناطقی چون گردنه حیران از بین رفته است. فساد نهادینه مقامات رژیم جمهوری اسلامی ایران، شورای شهر و شهرداری تهران در دو دهه اخیر در شهر تهران و به خصوص شمال آن، نیز قطع هزاران اصله درخت برای برج‌سازی و احداث مراکز تجاری و … را در پی داشته است.

قطع درختان پایگاه یکم شکاری تاکتیکی در سال‌های ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۰ نیز هدف مشابهی را دنبال کرده است. در پی پس از تبدیل فرودگاه قلعه‌مرغی به بوستان ولایت به دستور علی خامنه‌ای، رهبر رژیم جمهوری اسلامی ایران، و تعطیلی و پایان فعالیت‌های پروازی هواپیماها در آن، پیگیری آن هدف سبب شد تا مقامات حکومتی و به‌خصوص محمدباقر قالیباف، شهردار وقت تهران، با درخواست از فرماندهان پایگاه، روند خشکاندن و بایرسازی زمین‌های آن پایگاه را حتی پیش از تعطیلی آن فراهم کنند تا بار دیگر ناچار نشوند با تبدیل آن به بوستان یا پارک، از انجام فعالیت‌های پرسود اقتصادی در آن منطقه چشم‌پوشی کنند.

علاوه بر وجود صدها اصله درخت چنار و کاج در ضلع شمال شرقی فرودگاه مهرآباد، هزاران اصله درخت کاج هم در سال‌های ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۴ در ضلع شمالی و شمال غربی فرودگاه مهرآباد کاشته شد. بیش ۱۵ سال است که دیگری اثری از آن درخت‌‌ها نیست و به جای آن‌ها، کارگاه‌ها و تاسیسات متعلق به سازمان صنایع هوایی نیروهای مسلح احداث شده‌ است. از بین رفتن این پوشش گیاهی با ارزش در این منطقه از شهر تهران، در افزایش آلودگی هوا در این منطقه در سال‌های اخیر نقش بسزایی داشته است.

درختکاری و ایجاد جنگل مصنوعی در فرودگاه مهرآباد در سال ۱۳۴۹

در سال‌های پیش از انقلاب، پوشش گیاهی به عنوان یک بخش مهم در ساخت پایگاه‌های شکاری تاکتیکی نیروی هوایی ارتش در نظر گرفته می‌شد؛ چنان که بخش اعظمی از خانه‌های سازمانی، محوطه‌های اطراف شلتر یا پناهگاه‌های بتنی محل پارک هواپیماهای جنگنده و اطراف باند پرواز (Taxi Way) و پارکینگ هواپیماها، با درختان متناسب با منطقه آب‌وهوایی پایگاه موردنظر احاطه می‌شد تا ضمن ایجاد یک استتار طبیعی، صدای موتورگردانی هواپیماهای جنگنده و ورود آن به مناطق مسکونی اطراف پایگاه‌ها کاهش یابد و دمای پایگاه‌های شکاری تا میزان قابل‌توجهی در مقایسه با مناطق خارج از آن کم شود و فضای دلپذیری برای زندگی افسران و خانواده‌هاشان فراهم آید.

پوشش گیاهی در پایگاه یکم شکاری تاکتیکی نیروی هوایی ارتش، عمدتا متشکل صدها اصله درخت کاج و چنار بود که از نیمه دوم سال ۱۳۴۹ در زمان فرماندهی سرتیپ امیرحسین ربیعی (سپهبد در زمان اعدام در تاریخ ۲۰ فروردین ۱۳۵۸) به دستور ستوان یکم جواد رجبیان، خلبان جنگنده اف-۸۶ اِف، عضو تیم آکروجت شاهنشاهی و از همه مهم‌تر، شهردار پایگاه یکم شکاری ایجاد شد.

بر اساس مشاهدات فرهاد نصیرخانی، سرگرد بازنشسته و از اعضای سابق تیم آکروجت شاهنشاهی، روند درختکاری تحت نظارت این مسئولان و توسط کارکنان پایگاه شامل خدمه پروازی و زمینی به مدت روزانه نیم ساعت پس از پایان ساعت کار انجام می‌شد.

در نتیجه تلاش صدها نفر از کارکنان پایگاه، پوشش گیاهی بی‌نظیری در آنجا و به‌خصوص در اطراف محل پارک هواپیماهای جنگنده اف-۴ دی فانتوم۲ (F-4D Phantom II) گردان‌های ۱۰۱ و ۱۰۲ شکاری تاکتیکی و نیز هواپیماهای شناسایی تاکتیکی آر اِف-۵آ گردان ۱۰۱ شناسایی تاکتیکی ایجاد شد و برای آبیاری، از چشمه آب واقع در شمال شرق پایگاه یکم شکاری تاکتیکی نیروی هوایی ارتش استفاده شد.

از این پوشش گیاهی تا سال‌های نخست دهه ۱۳۸۰ شمسی مراقبت به عمل آمد. درخت‌های کاشته شده کارکنان پایگاه یکم شکاری ضمن جلوگیری از رسیدن صدای تست موتور هواپیماهای جنگنده به مناطق مسکونی اطراف پایگاه، نقش مهمی در پاکیزه نگه‌داشتن هوای پایگاه و مناطق اطراف آن ایفا می‌کردند.

خشکاندن درختان ۴۰ ساله پایگاه یکم شکاری تاکتیکی نیروی هوایی ارتش از سال ۱۳۸۸

در شهریور ۱۳۸۸، روند خشکاندن این درخت‌های ۴۰ ساله و تنومند به دستور فرمانده پایگاه یکم شکاری و به درخواست محمدباقر قالیباف، شهردار وقت تهران، آغاز شد. روندی هدفمند برای بایرسازی زمین‌های این پایگاه به منظور جلوگیری از تبدیل آن به پارک پس از تعطیلی پایگاه و انتقال آن به خارج از شهر تهران، تا برای بهره‌برداری اقتصادی شهرداری و ارگان‌های دولتی از زمین‌های بایر آن در آینده، فرصتی فراهم کند. درخت‌های خشکانده شده در زمان فرماندهی سرتیپ دوم والی اویسی، در منطقه هوایی مهرآباد قطع و فروخته شدند.

در بخش کوچکی از محل درختان قطع شده در ضلع شمال شرقی پایگاه یکم شکاری، جایی که روزگاری به نام «جنگل شکاری» در میان خلبانان این پایگاه معروف بود، پارکینگ ترمینال حجاج و یک جاده که میدان آزادی (شهیاد سابق) را مستقیما به خیابان حجاج فرودگاه مهرآباد وصل می‌کند، احداث شده است. اما در مناطقی که هنوز مورد استفاده گردان ۱۱ شکاری تاکتیکی (۱۰۱ شکاری تاکتیکی سابق) است و در حال حاضر شش فروند جنگنده رهگیر میگ-۲۹بی و دو فروند نمونه آموزشی آن، یعنی میگ۲۹یوبی، قرار دارند، هیچ تغییر کاربری صورت نگرفته و زمین‌های بایر و فاقد درخت، به حال خود رها شده‌اند.

با توجه به فقدان درختان کاج و چنار در منطقه موسوم به جنگل شکاری (اطراف پناهگاه‌های بتنی محل پارک جنگنده‌های میگ ۲۹)، انجام موتورگردانی یا تست موتور جنگنده‌هایی که مرکز اورهال مهرآباد تعمیر اساسی می‌کند، صدای گوشخراشی ایجاد می‌کند و در روزهایی که جنگنده‌های تازه اورهال شده تست‌های زمینی‌شان را می‌گذرانند، باعث مزاحمت صوتی و آلودگی هوا برای ساکنان منطقه مهرآباد جنوبی شده است. این مسئله‌ سبب شد که محمدباقر قالیباف، شهردار وقت تهران، از آن سوءاستفاده، و بر انتقال فرودگاه مهرآباد به خارج از تهران پافشاری کند.

تعطیلی این فرودگاه فرصتی مناسب برای او ایجاد می‌کرد تا از زمین‌های بایر و خشک آن برای بهره‌برداری اقتصادی از طریق ساخت مراکز تفریحی و تجاری استفاده کند. اما مقامات رژیم جمهوری اسلامی تا امروز موفق به تعطیلی فرودگاه مهرآباد و سوء‌استفاده اقتصادی از زمین‌های آن نشده‌اند.