دیپلماسی ابراهیم رئیسی؛ دوگانه در منطقه، بی‌هدف در جهان

By | ۱۴۰۰-۰۵-۱۸

رئیسی همزمان هم از دوستی با کشورهای منطقه می‌گوید و هم ادامه پشتیبانی از گروه‌های شبه‌نظامی با کدواژه «حمایت از مظلومان»

دولت سیزدهم هدف دیپلماتیکی را در جهان دنبال نمی‌کند، برنامه‌ای برای بهبود رابطه با غرب ندارد، ادامه‌دهنده سیاست منطقه‌ای سپاه پاسداران است و در مساله هسته‌ای و تحریم خط‌مشی رهبر جمهوری اسلامی را دنبال می‌کند. این رویکرد که در معدود اظهارنظرهای ابراهیم رئیسی درباره سیاست خارجی و سخنرانی‌اش در مراسم تحلیف ریاست‌جمهوری نمایان است، مطابق با ظرفیت‌ها و سوابق او و کابینه‌ قابل پیش‌بینی‌اش و در تضاد با حداقل استانداردهای سیاست خارجی یک کشور عادی قرار دارد.

در بهترین حالت دیپلماسی در دولت سیزدهم چیزی شبیه دولت دوازدهم یا دومین دوره ریاست‌جمهوری حسن روحانی خواهد بود. زمانی که برجام به حاشیه رفت، تعامل با غرب به‌شدت کمرنگ و استراتژی نگاه به شرق پررنگ‌تر شد، روابط با کشورهایی کلیدی منطقه از جمله عربستان به پایین ترین سطح نزول کرد، کشورهای انگشت‌شماری در آفریقا و آمریکای لاتین در فهرست دوستان قرار گرفتند و پرونده هسته‌ای در عمل به شورای عالی امنیت ملی بازگشت.

رئیسی ادامه‌دهنده همان مشی انزواطلبی و دشمن‌‌محور و سیاست منطقه‌ای دوگانه‌ای است که با دامن‌زدن به نگرانی‌های امنیتی کشورهای همسایه، شکست برجام و بازگشت تحریم‌ها را به دنبال داشت.

نوع نگاه رئیسی و اتاق‌های ‌فکر نزدیک به او نسبت به سیاست خارجی در فهرست مهمانان مراسم تحلیف و چینش آنها واضح بود. معدود مهمانان غربی که در پایین‌ترین سطح حضور داشتند در ردیف‌های عقب‌تر پشت سر نمایندگان حزب‌الله، جهاد اسلامی، حماس و حوثی‌ها نشستند.

رئیسی در بخش کوتاهی از سخنرانی در مراسم تحلیف رابطه با کشورهای منطقه و حمایت از «مظلومان» سراسر جهان را در اولویت قرار داد. رئیسی گفت از راهکار دیپلماتیک برای لغو تحریم‌ها استقبال می‌کند، بدون اینکه به نوع مناسبات احتمالی با آمریکا که مسیر لغو تحریم‌ها از آن می‌گذرد، اشاره کند. او حتی کوچکترین سخنی از چشم‌انداز احتمالی رابطه با اروپا به میان نیاورد، آن هم در حالی که اتحادیه اروپا با چشم‌پوشی بر همه انتقادهای بین‌المللی و حقوق بشری نماینده خود را به تحلیف رئیسی فرستاده بود تا «پنجره دیپلماسی را باز نگهدارد».

رئیسی به وضوح تلاش کرد منطقه و کشورهای همسایه را در اولویت سیاست خارجی خود نشان دهد. اما اظهارات او درباره منطقه متناقض و مبهم بود. رئیسی همزمان هم از دوستی با کشورهای منطقه گفت و هم ادامه پشتیبانی از گروه‌های شبه‌نظامی با کدواژه «حمایت از مظلومان».

ابراهیم رئیسی در حالی گفت، «دست همه همسایگان را به گرمی می‌فشارد» که محمد عبدالسلام، سخنگوی حوثی‌های یمن در ردیف نخست نشسته بود و در غیاب نماینده عربستان سعودی به نشانه تایید اظهارات او در حمایت از مردم یمن سر تکان می‌داد.

مساله یمن از جمله موضوعات مورد اختلاف بین ایران و عربستان سعودی به‌شمار می‌رود. روابط ایران و عربستان در دوران ریاست‌جمهوری حسن روحانی و به دنبال حمله به کنسولگری‌های عربستان در ایران به پایین‌ترین سطح خود رسیده و چشم‌انداز بهبود روابط بدون حل مساله یمن تیره به نظر می‌رسد.

ابراهیم رئیسی کوچکترین تجربه‌ای در امور منطقه‌ای و بین‌الملل یا دانشی در مساله هسته‌ای ندارد و کم‌گویی‌ها یا اظهارات متناقض او در این زمینه ناشی از همین فقر اطلاعاتی است. همین ویژگی او را به بهترین مجری برای ادامه سیاست منطقه‌ای و خارجی مطلوب سپاه تبدیل می‌کند. به ویژه اگر حسین امیر عبداللهیان، سکان وزارت خارجه را در دست بگیرد و علی باقری کنی هم او را همراهی کند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *