بیست و نهم اکتبر روز جهانی کوروش (سایرس دی Cyrus Day) نام گذاری شده است که از دیرباز پارسیان، یهودیان، دوستداران حقوق بشر و هواداران اداره جهان به صورت ملل مشترک المنافع، آن را گرامی داشته و رعایت می کنند.
در برخی از سال ها، 29 اکتبر مصادف با هفتم آبان است از جمله سال 1394 و در سال 1395 مصادف با 8 آبان. در ایران و کشورهای ایرانی تبار از زمان های پیش، هفتم آبان منظور می شده است. در سه دهه اخیر برگزاری این مراسم در کالیفرنیا، سوئد، کانادا، هند و میان تاجیکان چشمگیرتر از نقاط دیگر بود و اخیرا در ایران. برخی نوشته اند که کوروش بزرگ بنیادگذار ایران در همین روز به دنیا آمده بود و زادروز اوست ولی سندی در این زمینه ارائه نشده است.
این روز به مناسبت تکمیل تصرف پایتخت نظام دیکتاتوری بابل به دست ارتش پارسیان (29 اکتبر سال 539 پیش از میلاد) و پایان دوران ستمگری در دنیای باستان و اعلام حقوق انسان برقرار شده است.
دو هزار و 560 سال پیش در همان ماه (اکتبر ـ آبان) اعلامیه تاریخی کوروش بزرگ در تعریف حقوق افراد و ملل و چگونگی تأمین آن انتشار یافت که پایه و نخستین سنگ بنای یک دولت مشترک المنافع جهانی و هر سازمان بین المللی بشمار می آید. حقوق انسان از دیدگاه کوروش که همان زمان مکتوب شده است موجود است و «استوانه کوروش Cyrus Cylinder» نامیده می شود و متفاوت از تعاریف اعلامیه حقوق بشر مصوّب شورای انقلاب فرانسه (مجلس انقلاب) در 1789 نیست. پیشنویس اعلامیه کنونی حقوق بشر مصوّب مجمع عمومی سازمان ملل در دهم دسامبر 1948 به دست رنه کاسین Rene S. Cassin یک حقوق دان یهودی فرانسوی (1887 ـ 1976، استاد حقوق و قاضی) تنظیم شده است که به اظهار خود او از ارادتمندان کوروش بزرگ بود و یک مقاله درباره نظرات کوروش، زیر عنوان «نسخه ای همیشگی برای درمان دردهای جوامع، تأمین صلح و سعادت بشر» نوشته بود. به نظر او، کوروش عمیقا معتقد به وجود یک آرمان مشترک میان انسان بود و به همین لحاظ خواهان حقوق یکسان و انتقال ناپذیر برای همه مردم.
کوروش از یک شهرت جهانی بسیار برخوردار است و به نام او در کشورهای مختلف شهر و خیابان و ساختمان فرهنگی اسم گذاری شده و در گوشه و کنار جهان، همه کسانی که دوران دبیرستان را گذرانیده اند با نام کوروش، افکار و کارهای او آشنا هستند. در ایالت مینه سوتای آمریکا، شهری به نام کوروش است (Cyrus city). نام کوروش در بسیاری از کتب مقدس هم آمده است. همین شهرت سبب شده بود در سپتامبر 2005 (شهریورماه) که گزارش هایی در باره ساختن سد سیوند و احتمال آسیب رسی به گورگاه او انتشار یافته بود نگرانی جهانی را به دنبال داشت و شبکه های تلویزیونی با استفاده از این فرصت، در باره او و اندیشه های همیشه پایدارش برنامه پخش کردند.
در سه دهه اخیر، فرضیه کوروش در زمینه برقراری یک نظام جهانی مرکب از ملل مشترک المنافع و تدوین قانونی واحد حاکم بر روابط ملل و ایجاد یک سیستم دادرسی جهانی برای تعقیب قضایی و مجازات متجاوزان به اموال عمومی و حقوق و تکالیف باردیگر مورد توجه ویژه اندیشمندان و استادان علم حکومت قرارگرفته است و برخی از آنان که معتقدند با رشد فکری و تعقّل نسل نوین، اداره جوامع ملّی با نظامات به ارث مانده از گذشته دشوار شده است راه حل مسائل جهان امروز را رعایت آن فرضیه (نظرات کوروش) می دانند.
– – – – –
سبب تغییر تلفظ Cyrus در غرب این بوده است که اروپاییان این نام را از کتاب های یونانیان برداشته اند. یونانیان کوروش را درست تلفظ می کردند، ولی اروپاییانِ دیگر همان حروف رابا تلفظِ حروف خودشان، فرانسوی زبانان: سیروس و در کشورهای انگلیسی زبان: سایرس.
مهمترین رویدادهای ایران و جهان: نوشیروان کیهانی زاده