جمهوری اسلامی به تحریم‌های مقامات آمریکا با وجود عدم قابلیت اجرای آن ادامه می‌دهد و واکنش‌های طنزآمیز را به جان می‌خرد. وزارت خارجه ایران ۲۴ مقام دیگر آمریکا را در روزهای اخیر تحریم کرده و به این ترتیب تعداد افراد تحریم شده به حدود ۱۰۰ نفر رسیده است.
«ویلیام کیسی» و «جوزف وتل»، فرمانده سابق ستاد مشترک آمریکا و فرمانده پیشین سنتکام و «رودی جولیانی»، وکیل «دونالد ترامپ» از جمله افراد این فهرست هستند. در این فهرست همچنین ۱۵ نفر مشمول تحریم‌های حقوق بشری شده‌اند که مقامات وزارت خزانه‌داری و بازرگانی آمریکا در دوره دونالد ترامپ و «باراک اوباما» در این مجموعه قرار دارند.
پیش از این نیز چنین تحریم‌هایی واکنش طنزآمیز برخی از مقامات آمریکا را به دنبال داشته است؛ اما چرا جمهوری اسلامی همچنان بر ادامه این اقدام اصرار دارد؟
بسیاری از تحلیل‌گران مصرف این تحریم‌ها را موضوع سیاست داخلی می‌دانند، هر چند این تحریم‌ها در میان حامیان جمهوری اسلامی نیز موجی را ایجاد نکرده است.
تحریم ها با قابلیت اجرای صفر
«جلیل روشندل»، استاد علوم سیاسی در دانشگاه کارولینای شرقی، نیز در مصاحبه با ایران‌وایر می‌گوید که تحریم‌ها صد درصد جنبه داخلی دارد تا جمهوری اسلامی بگوید که در مقابل آمریکا اقدام حقوقی متقابل انجام می‌دهد.
او در عین حال یادآوری می‌کند که هر چند ایران به لحاظ حقوقی می‌تواند در مقابل تحریم‌های آمریکا اقدام متقابل انجام دهد؛ اما باید در عرصه عمل نیز توان اعمال آنها را داشته باشد.
این استاد علوم سیاسی یادآوری می‌کند که این تحریم‌ها جنبه اجرایی ندارد؛ چرا که مقامات تحریم شده اساسا با ایران ارتباطی ندارند که تحریم شدن از سوی ایران برایشان مهم باشد و همچنین جمهوری اسلامی در میان کشورهای منطقه نیز متحدی ندارد که بخواهند ایران را در این تحریم‌ها همراهی کنند.
اما اگر این تحریم‌ها جنبه اجرایی ندارد، چرا جمهوری اسلامی اصرار بر اعلام آنها دارد؟ باشگاه خبرنگاران جوان نیز اذعان کرده بودکه این تحریم‌ها به لحاظ حقوقی تاثیری ندارد و تنها جنبه تاثیرگذاری آن اقدامات گروه‌های نیابتی جمهوری اسلامی است.
این سایت نوشته بود که پس از اعلام این تحریم‌ها، «مقامات آمریکایی بیش از پیش نگران آن هستند که نیروهایشان در سراسر منطقه آماج حملات نیروهای مقاومت قرار گرفته و همین امر نیز سبب شده تا مقامات کاخ سفید را به سخن و واکنش در این زمینه برانگیزد.»
پس از تحریم ۵۲ نفر از مقام‌های آمریکا از سوی جمهوری اسلامی نیز «جیک سالیوان»، مشاور امنیت ملی کاخ سفید هشدار داده بود که هرگونه حمله جمهوری اسلامی ایران به اتباع آمریکایی با «عواقب شدیدی» روبه‌رو می‌شود.
آیا ایران می‌تواند به گروه‌های نیابتی امیدوار باشد؟
با این توصیف تحریم‌ها فشاری را به مقامات تحریم شده آمریکا وارد نمی‌کند و تنها ممکن است، گروه‌های نیابتی ایران اقداماتی را علیه مواضع آمریکا یا این افراد انجام دهند که آن هم البته ارتباطی با تحریم ندارد و این نیروها می‌توانند هر زمان خواستند به مواضع آمریکا حمله کنند.
جلیل روشندل نیز می‌گوید که ممکن است امید ایران به گروه‌های نیابتی خود در منطقه باشد که اقداماتی را انجام دهند که البته آن هم اقدامات حقوقی نیست.
او در عین حال به نمونه یمن اشاره می‌کند و می‌گوید که گروه‌های مورد حمایت جمهوری اسلامی نیز در حال صلح با عربستان سعودی هستند و بعید است، وارد این درگیری شوند.
ارتباط تحریم مقامات آمریکایی و درخواست خروج سپاه از فهرست گروه‌های تروریستی
تحریم جمهوری اسلامی علیه ۲۴ مقام آمریکایی در میانه گره خوردن مذاکرات وین و مطرح شدن درخواست ایران برای خروج سپاه پاسداران از فهرست گروه‌های تروریستی آمریکا مطرح شده است. همزمان با اعلام این تحریم‌ها اعلام شده بود که آمریکا به خواسته‌های ایران که توسط «انریکه مورا»، هماهنگ‌کننده مذاکرات منتقل شده بود، پاسخ نداده است.
جلیل روشندل نیز به همزمانی این موضوع و مطرح بودن حذف سپاه پاسداران از فهرست گروه‌های تروریستی آمریکا اشاره می‌کند و می‌گوید که شاید از دیدگاه مقامات جمهوری اسلامی اعلام این تحریم‌ها می‌تواند به عنوان یک نقطه در مذاکرات مطرح شود.
او در عین حال یادآوری می‌کند که مشخص نیست این موضوع برای طرف آمریکایی ارزشی برای معامله داشته باشد و جمهوری اسلامی بتواند از آن به عنوان اهرمی برای چانه‌زنی استفاده کند.
این استاد علوم سیاسی در دانشگاه کارولینای شرقی در نهایت تاکید می‌کند که عواقب این تحریم‌ها تقریبا صفر است و تنها در عرصه سیاست داخلی کاربرد دارد. او در عین حال یادآوری می‌کند که این تحریم‌ها در عرصه سیاست داخلی نیز شنوندگان محدودی دارد.
دلیل اصرار ایران به تحریم مقامات آمریکا چیست؟
در فضای سیاست داخلی نیز این تحریم‌ها چندان بازتابی نداشته است. حتی رسانه‌های اصول‌گرا نیز که معمولا درباره اتفاقات دیگر مصاحبه‌های متعددی را منتشر می‌کنند، در این‌باره عملا تنها خبر خود تحریم‌ها را منتشر کرده‌اند.
شاید وزارت خارجه نیز به اصطلاح از خود «رفع تکلیف» می‌کند و بر اساس قانون تصویب شده در مجلس اقداماتی را انجام می‌دهد. بخشی از این اقدامات وزارت خارجه عمل به قانون «مقابله با نقض حقوق بشر و اقدامات ماجراجویانه و تروریستی آمریکا در منطقه» است که در مجلس تصویب شده است و وزارت خارجه باید آن را اجرا کند.
بر اساس قانون، «وزارت امور خارجه مکلف است ظرف مدت سه‌ماه با همکاری نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با رعایت سلسله مراتب، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و وزارت اطلاعات و بانک مرکزی نسبت به شناسایی اشخاص موضوع این ماده اقدام و با هماهنگی شورای‌عالی امنیت ملی نام آنها را در فهرست تحریم ثبت و منتشر نماید. این فهرست هر شش‌ماه یک‌بار و در صورت لزوم به‌صورت موردی، به‌روز می‌شود.»
وزارت خارجه ایران پیش از این چند مقام آمریکایی را تحریم کرده است؟
جمهوری اسلامی همزمان با دومین سالگرد کشته شدن «قاسم سلیمانی» اعلام کرد که ۵۱ آمریکایی را به اتهام مشارکت در کشته شدن او به فهرست تحریمی خود اضافه کرده است. پیش از آن نیز مقامات ارشد آمریکا از جمله دونالد ترامپ و «مایک پمپئو» تحریم شده بودند.
در ۲ آبان نیز ایران سفیر آمریکا در عراق و دو مقام دیگر را به اتهام نقش داشتن در کشته شدن قاسم سلیمانی تحریم کرد.
در آذر ۱۴۰۰ نیز «کاظم غریب‌آبادی»، دبیر ستاد حقوق بشر گفت: «بیش از ۲۰ نفر از اشخاص حقیقی و حقوقی آمریکایی که ناقض حقوق بشر هستند، در لیست تحریمی ایران قرار گرفتند.»
ایران در سال ۹۸ بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها و «مارک دوبوویتز»، مدیر آن را تحریم کرد. وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران ۱۲ مرداد ۹۹ نیز «ریچارد گلدبرگ»، یکی اعضای بنیاد آمریکایی دفاع از دموکراسی‌ها را تحریم کرد. گلدبرگ در واکنش به این اقدام نوشت: «اکنون نشان دیگری به افتخارات من اضافه شد: تحریم توسط ایران به خاطر هماهنگ کردن کارزار فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی.»
واکنش‌های پیشین به تحریم‌های ایران چه بود؟
پیش از این برخی مقامات آمریکایی به تحریم بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها واکنشی طنزآمیز نشان داده‌اند. «تد کروز»، عضو جمهوری‌خواه سنای آمریکا و از حامیان فشار بر حکومت ایران، در توییتر خود از قول خود و همسرش، «هایدی»، نوشت: «بد شد! حالا من و هایدی مجبور می‌شویم برنامه سفر تعطیلات کریسمس خودمان را عوض کنیم!»
«جان بولتون»، مشاور امنیت ملی دولت آمریکا، در مطلبی در توییتر خود، با اشاره تلویحی به اینکه در حال حاضر، ایران از مناطق محبوب توریستی جهان محسوب نمی‌شود، نوشت: «ایران را در فهرست بهترین مقصدهای جهان برای سفر ندیده‌ام. شاید اگر دست از تامین مالی تروریسم بردارد و مثل یک کشور عادی رفتار کند، مردم دنیا واقعا خواستار سفر به آن کشور شوند.»
احسان مهرابی, استان‌وایر: