خاموشی سراسری به شهرک‌های صنعتی رسید. در حالی که تا سال گذشته غالباً این صنایع سیمانی و فولادی بودند که نسبت به قطعی برق گلایه داشتند، اما حالا فعالان شهرک صنعتی چهاردانگه از قطع برق این شهرک در روزهای چهارشنبه و احتمال تعطیلی کامل شهرک‌های صنعتی خبر می‌دهند.
به گزارش تجارت‌نیوز، خاموشی صنایع و شبکه خانگی در روزهای گرم سال دیگر اتفاق جدیدی نیست. امسال نیز قبل از شروع تابستان صنایع فولادی و سیمانی از آغاز قطعی برق خبر دادند. اما این بار وزارت نیرو در یک غافل‌گیری شهرک‌های صنعتی را مشمول خاموشی‌ها کرد.
بدین ترتیب از دو هفته قبل مقرر شد هر چهارشنبه از ساعت ۱۱ ظهر تا ۱۱ شب، برق شهرک صنعتی چهاردانگه قطع شود.
از آسیب‌دیدن دستگاه‌ها تا تعطیلی شهرک‌های صنعتی
اینجا شهرک صنعتی چهاردانگه است. یکی از بزرگ‌ترین شهرک‌های صنعتی تهران، واقع در جنوب‌غربی پایتخت؛ بررسی‌ها نشان می‌دهد در همین هفته‌های اول، قطعی برق مشکلات متعددی را برای کارگاه‌های این شهرک صنعتی ایجاد کرده است.
از آسیب‌دیدن دستگاه‌های صنعتی تا از دست رفتن یک روز کامل کاری و آماده نشدن سفارشات! این‌ها تنها بخش کوچکی از مشکلات تولیدکنندگان در شهرک‌های صنعتی، ازجمله شهرک صنعتی چهاردانگه است. برخی حتی این شهرک‌ها را در آستانه تعطیلی می‌دانند.
چهارشنبه هفته گذشته، پیش از آنکه ساعت به ۱۱ برسد، خود را به یکی از پاساژهای شهرک صنعتی چهاردانگه رساندیم. سر و صدای دستگاه‌های صنعتی در فضا پیچیده بود. طوری‌که شنیدن صداهای دیگر میسر نبود. برای انجام گفتگو با کسبه به سراغ هر حجره که می‌رفتیم یا اصلاً متوجه حضور ما نمی‌شدند یا با ایم و اشاره نشان می‌دادند که فرصتی ندارند. بعضی‌ها هم با عجله و صدایی بلند می‌گفتند: «زمان کمی تا قطع برق مانده، وقت نداریم.».
پیش از آنکه موعد قطعی برق شهرک‌های صنعتی برسد سرانجام فرد آرامی را پیدا کردیم. او برخلاف هم‌صنفی‌هایش عجله‌ای برای ادامه کار نداشت. با لبخندی محو کانال‌های تلویزیون را بالا و پایین می‌کرد. به نظر می‌رسید کل نارضایتی‌اش از این دنیا پیدانکردن برنامه‌ای مناسب در همین کانال‌هاست. چنان آرامشی در چهره‌اش موج می‌زد که گویا همین حالا چک‌هایش را نقد کرده است. او چهره‌ای متفاوت از تشویش و سراسیمگی چهارشنبه‌های شهرک صنعتی چهاردانگه را به تصویر می‌کشید.
جلوتر رفتیم و راز آرامشش را پرسیدیم. از پاسخش مشخص شد وی از چیزی اطلاع دارد که بقیه نسبت به آن بی‌خبرند. او با اطمینان می‌گفت که «امروز برق‌ها نمی‌رود.». تحلیلش هم این بود که «دیشب پیامکی مبنی بر قطعی برق ارسال نشد.».
خاموشی بدون ارسال پیامک
با توجه به استعلام صورت‌گرفته از اداره برق منطقه، این تحلیل درستی بود. طبق برنامه برای کارگاه‌ها و کارخانه‌هایی که مشمول زمان‌بندی خاموشی می‌شوند باید از شب قبل پیامک ارسال شود.
ساعت ۱۱ شد. حق با این مغازه‌دار بود؛ برق شهرک قطع نشد. آن همه سراسیمگی و استرس برای هیچ بود. او سیگار پیروزی را گوشه لب گذاشت و با طمأنینه سمت یکی از دستگاه‌ها رفت. حالا به آن همه آرامش، یک حس غرور هم اضافه شد؛ غروری از سر اثبات تحلیلی درست. شبیه حس برنده شدن در یک شرط‌بندی.
دستگاه را روشن کرد. به‌رغم اطمینانی که در صحبت‌هایش پیدا بود، گویا او رفتار محافظه‌کارانه‌تری نسبت به بقیه هم‌صنفی‌هایش داشت. ریشه تمام این حس‌ها و رفتارها به انتظارش برای رسیدن ساعت ۱۱ بازمی‌گشت. آقا هاشم می‌خواست که اول مطمئن شود که برق‌ها نمی‌رود، بعد دستگاه‌هایی که حالا ارزشی چند صد میلیونی دارند را روشن کند. همین اتفاق هم افتاد.
اما ناگهان ورق برگشت. دستگاه‌ها می‌رفتند که جان بگیرند که ناگهان شهرک در خاموشی فرو رفت. انگار که هاشم‌خان دچار برق‌گرفتگی شد. حالا اوست که به شوک فرو رفت. تمام تحلیل‌ها و تصوراتش نقش بر آب شد. شاید به این فکر می‌کند که می‌‌توانست مثل دیگران تمام کار چهارشنبه را به شکل فشرده تا ساعت ۱۱ انجام دهد. اما حالا کل روز را از دست داد. حتی دیگران پیش از ساعت ۱۱ دستگاه‌هایشان را خاموش کردند که حداقل به خاطر اتصالی دستگاه‌ها ضرر نکنند، اما او دیگر باید نگران آسیب‌دیدگی دستگاه‌هایش هم باشد.
زمان‌بندی خاموشی شهرک‌های صنعتی
در زمان‌بندی قطعی برق شهرک‌های صنعتی، چهارشنبه‌ها نوبت به چهاردانگه می‌رسد. با شروع خاموشی شهرک صنعتی، کسبه و تولیدکنندگان یکی یکی از مغازه‌هایشان بیرون آمدند. همهمه‌ای شکل گرفت. با آنکه اکثراً می‌دانستند که قرار است برق قطع شود، اما با عصبانیت شروع به غر زدن کردند.
برخی که آرام‌تر بودند، گوشه‌ای نشستند و با گوشی‌هایشان خود را مشغول کردند. طولی نکشید که کرکره برخی از حجره‌ها و مغازه‌ها پایین آمد. عده‌ای نشسته بودند، گویا که منتظر چیزی باشند. شاید آنها منتظر اتصال مجدد برق هستند؟! دلیل انتظارشان را پرسیدیم. مشخص شد آنها هم کار را تعطیل کرده‌اند و امیدی برای آمدن برق ندارد. این افراد می‌گفتند که «اکنون خروجی شهرک، ترافیک سنگینی وجود دارد؛ باید یکی دو ساعت صبر کنیم تا خلوت‌تر شود.». لا‌به‌لای حرف‌هایشان از آسیبی که دستگاه‌هایشان به خاطر این قطعی‌های ناگهان می‌بیند، می‌گفتند.
شهرک‌های صنعتی تعطیل می‌شوند؟
یکی از فعالان کارگاه چوب‌بری و تولید ام.دی.اف که کلافگی از سر و رویش می‌بارید به تجارت‌نیوز گفت: «ما همین‌طوری هم با بحران تورم و گرانی افسارگسیخته اقلام مواجه هستیم که تولید ما را نصف کرد؛ با این قطعی برق، اوضاع از قبل هم خراب‌تر شده است.».
او افزود: «بالاخره من نیروی کار و کارگاه دارم! حقوق و هزینه‌ها را از کجا باید تأمین کنم؟ دو روز هم که حقوق به عقب می‌افتد همه می‌شوند دشمن کارفرما و تولیدکننده! از طرفی اجاره‌بهای هر کارگاه به حدی بالاست که همین خاموشی و تعطیلی یک‌روزه ممکن است منجر به ورشکستگی کارگاه‌ها و تعطیلی کامل شهرک‌های صنعتی شود.».
او در پایان عنوان کرد: «خود من دیگر به این می‌اندیشیم که کارگاه را تعطیل کنم. اما می‌دانم که نیروهایمان بیکار می‌شوند و این کار اخلاقی نیست. زیرا فقر و مشکلات امنیتی بیشتر می‌شود.».
استخدام کارگر برای کرکره برقی!
یکی دیگر از هم‌صنفی‌های او عنوان کرد: «با شروع سال جاری دستمزد کارگران افزایش و کارشان کاهش پیدا کرد. دیگر نمی‌دانیم به چه شکل بگوییم که در حوزه تولید با مشکلات جدی مواجه هستیم. هر چه می‌گوییم مشکلات جدیدتری به وجود می‌آید؛ حالا هم قطعی برق شهرک‌های صنعتی!».
او اضافه کرد: «کرکره مغازه ما برقی است و اکنون نمی‌دانیم چطور آن را پایین بکشیم! من مجبورم یک کارگر را اینجا بنشانم تا شب که مبادا دزد به مغازه‌ام دستبرد بزند. هوا هم که می‌بینید چقدر گرم است و وسیله خنک‌کننده‌ای نمی‌توان روشن کرد. در شهرک‌های صنعتی انسان‌ها مشغول به کار هستند؛ شاید عده‌ای ما را شبیه رباط یا چیز دیگری می‌بینند که در این گرما بدون برق اقدام به تولید کنیم. رشد تولید با شعار شدنی نیست؛ نیاز به برق، انرژی، حمایت و مؤلفه‌های دیگری دارد که هیچ‌کدام فراهم نیست.».
خرابی دستگاه‌های ۸۰ میلیونی در شهرک‌های صنعتی
وی افزود: «ما دستگاه‌های سه فاز داریم که بسیاری از آنها در قطع و اتصال مداوم برق، آسیب دیدند. دیگر تهیه این دستگاه‌ها امکان‌پذیر نیست؛ چراکه قیمت بسیاری بالایی دارند و البته دیگر در ایران پیدا نمی‌شوند. سوختن موتور دستگاه‌های سه فاز هزینه‌ای بالغ بر ۸۰ میلیون تومان به ما تحمیل می‌کند. چه کسی می‌خواهد خسارت آن را بپردازد؟».
به مرگ می‌گیرند که به تاب راضی شویم!
او تاکید کرد: «این روند هیچ توجیهی ندارد. من متوجه این صحبت نمی‌شوم اداره برق با افتخار اعلام می‌کند: به جای اینکه هر روز دو ساعت برقتان را قطع کنیم، چهارشنبه‌ها به یکباره ۱۲ ساعت شهرک صنعتی چهاردانگه را به خاموشی می‌بریم که فعالان به کارهای دیگرشان برسند! این همان مثال معروف به مرگ گرفتن و به تب راضی‌کردن است.
این تولیدکننده تشریح کرد: «این‌طور که فکر می‌کنند نیست. داشتن برق حق ماست. همه ما نسبت به این خاموشی‌ها معترضیم. کسی نیست که نسبت به این نوع برنامه‌ریزی خشنود باشد. شاید دولت تصور می‌کند چون از قبل به ما برنامه خاموشی را اعلام می‌کند، لطف دارد! ما هیچ ایده‌ای نداریم، جز اینکه برق شهرک‌های صنعتی نباید قطع شود.».
در ادامه راه با یک تولیدکننده کیف چرمی رو‌به‌رو شدیم که به همراه همکارش بخشی از کارش را انجام می‌داد. این تولیدکننده که از فرط گرما عرق از پیشانی‌اش چکه می‌کرد به تجارت‌نیوز گفت: «من از اول تا آخر هفته کار می‌کنم تا سفارش‌های مشتریان را به دستشان برسانم. دقیقا در آخرین روز هفته که باید کارهایم را به پای چرخ برسانم برق قطع می‌شود.».
وی افزود: «از این رو مجبورم تازه ساعت ۱۱ شب که دوباره برق وصل می‌شود پای چرخ بنشینم و تا صبح بیدار بمانم. الان هم در همین گرما بدون کولر کار می‌کنم تا بخش دیگری از کار جلو برود. بالاخره این چرخ‌ها باید کارکنند دیگر. سال گذشته دو روز در هفته یعنی شنبه و چهارشنبه برق‌ها را از ساعت ۱۲ ظهر تا پنج عصر قطع می‌کردند. امسال یک دفعه ۱۲ ساعت برق می‌رود؛ یعنی چه؟».
قطعی برق خرد شود
او تصریح کرد: خواسته اصلی ما این است که برق را در هیچ شرایطی قطع نکنند. اما اگر چاره‌ای ندارند، حداقل این زمان را خرد کنند. اگر مثلاً دو ساعت برق برود باز هم می‌شود کارها را پیش برد. چراکه برخی کارگاه‌ها موتور برق تهیه کرده‌اند؛ این موتورها شاید دو ساعت برق‌رسانی کنند، اما دیگر که نمی‌توان از آنها ۱۲ ساعت مستمر برق تولید کرد.».
قطع نان کارگران شهرک‌های صنعتی
یکی از افرادی کارگاه تولید مبل داشت و نسبت به بقیه آرام‌تر بود عنوان کرد: «با این شرایط دیگر قطعی برق شهرک‌های صنعتی اهمیتی ندارد. مشکلات آنقدر زیاد است که این یکی در آنها گم است. اما با همین قطعی برق دستگاه‌های بزرگ مانند سی.ان.سی که دارای مدار هستند آسیب فراوانی می‌بینند و هزینه تعمیر آنها بسیار بالاست.».
او با اشاره به مشکلات کارگران نیز توضیح داد: ما که حقوق کارگران ثابت را می‌پردازیم و بحثی در آن نیست؛ اما کارگران روزمزد چه کنند؟ آنها نان‌آور خانه هستند و بدین شکل یک روز کاری را از دست می‌دهند. آن هم در این وضعیت تورم و وضعیت بد بازار. این قطعی برق منجر به قطع‌شدن نان خانواده‌هایی می‌شود که با حضور شهرک‌های صنعتی کسب درآمد می‌کنند.».
این تولیدکننده افزود: «از سوی دیگر، زمانی که برق قطع می‌شود ما ناخواسته بدقول می‌شویم و مشتری‌هایمان را از دست می‌دهیم. ما که نمی‌توانیم به خانه یک فرد دیگر برویم تا برق بیاید. اینجا محل کار ماست.».
آغاز قطعی برق به‌رغم وعده تابستان بدون خاموشی
بر اساس این گزارش، اکنون در حالی معضل خاموشی به شهرک‌های صنعتی رسید که از ابتدای سال مسئولان دولت و صنعت برق بارها بر جلوگیری از قطعی برق در تابستان امسال تأکید داشتند.
سی‌ام فروردین بود که وزارت نیرو به مردم قول داد تابستان امسال بدون خاموشی سپری شود. هفتم خرداد محمدرضا نوحی، سخنگوی صنعت برق اصفهان، در گفتگو با ایسنا به این موضوع قطعیت بخشید و اعلام کرد که با مدیریت بار صنایع، امسال در سطح کشور هیچ نوع خاموشی نداریم.
علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیرو، گرچه رویای تابستان بدون خاموشی را مشروط به همکاری مردم کرد، اما او هم تلویحاً به این وعده‌ها صحه گذاشت.
اکنون اما نه تابستان است و نه مردم فرصتی برای همکاری پیدا کرده‌اند. با این حال خاموشی از صنعت به صنعت دیگر و از شغلی به شغل دیگر کشانده می‌شود. شبکه خانگی نیز وضعیت چندان بهتری ندارد. در این روزها کوچه‌هایی که در خاموشی فرو رفته‌اند فراوان به چشم می‌خورند.
در این بین فقط چرخ‌دنده‌های تولید و صنایع هستند که یکی پس از دیگری متوقف می‌شوند. گویا این تولیدکنندگان، صنایع، کارگران و شهروندان هستند که باید هزینه بلندپروازی و وعده‌هایی را بدهند که گویا هیچ قرار نیست نمود بیرونی پیدا کنند.
تا سال گذشته اغلب این صنایع بزرگ بودند که چنین هزینه‌هایی می‌دادند و تعطیل می‌شدند. اما آیا امسال کارگاه‌های شهرک‌های صنعتی هم به این سرنوشت دچار می‌شوند و مجبور به پایین‌کشیدن کرکره‌های خود می‌شوند؟