این روزها همه از گرانی‌ها می‌نالند حتی معتادها. خودشان می‌گویند همه چیز زیر سر طالبان است و ممنوعیت کشت خشخاش همان و گران‌شدن موادمخدر در ایران همان.
اما کرونا هم بی‌تاثیر نبود، از همان زمان که شایعه شد معتادها کرونا نمی‌گیرند، توزیع‌کنندگان موادمخدر یا به اصطلاح خودشان کاسب ها گمان‌کردند که تریاک ماده جادویی است و خودشان هم به این جادو دسترسی دارند و همان شد که قیمت آن را بالا بردند.
حالا در این گرانی بی‌در و پیکر تریاک و هرویین معتادی که دخلش جواب خرج موادش را نمی‌داد و نمی‌توانست بی‌مواد روزش را شب کند، به ناچار باید مواد دیگری را جایگزین مواد مصرفی‌اش کند و مجبور است به سمت موادمخدر صنعتی برود، آن هم به خاطر آنکه ارزان‌تر است. این همه ماجرا نبود و در کنار آن سرقت‌های خرد هم افزایش پیدا کرد، از سوی دیگر یکی از دلایل افزایش آمار ضایعاتی‌ها هم همین گران‌شدن موادمخدر است.
افزایش ۶ برابری قیمت موادمخدر سنتی
یک کاسب موادمخدر در گفت‌وگو با خبرنگار «شهروند» توضیح می‌دهد که هر ۴.۵ کیلو تریاک تا سال گذشته ۴۳۰ دلار بود، اما در حال حاضر به ۲هزارو۶۲۹ دلار رسیده، یعنی قیمت آن ۶برابر شده است. این قیمت عمده‌فروش‌هاست و سردسته‌هایی می‌توانند آن را خرید کنند که سرشاخه توزیع موادمخدر هستند، اما قیمت عمده آن بسته به جنسی است که تحویل می‌دهند. اینکه موادمخدری که می‌خرید اصل باشد یا قاطی داشته باشد، کشت افغانستان باشد یا کشور دیگر، چند دست در فروش آن دخیل بوده یا اینکه مشتری اهل پایین شهر است یا بالا شهر قیمتش متفاوت می‌شود.
او می‌گوید: «قیمت هرویین بسته به میزان درصد خلوص آن بین ۲۰ تا ۳۵ تومان برای هر گرم متفاوت بود، اما در حال حاضر قیمتش رشد کرده و هر گرم هرویین بین ۸۰ تا ۱۵۰ تومان متفاوت شده است. شیشه هم قیمتش تغییر کرده است، پیش از این هر گرم شیشه بین ۴۰ تا ۷۰ هزار تومان خریدوفروش می‌شد، اما در حال حاضر مصرف‌کننده باید بین ۱۰۰ تا ۱۸۰هزار تومان برای یک گرم شیشه پرداخت کند.»
به اعتقاد این خرده‌فروش موادمخدر تریاک هم در رأس این گرانی‌ها قرار دارد و تا پیش از سال اگر فرد معتادی برای هر گرم تریاک ۷ تا ۱۰هزار تومان می‌داد، حالا باید برای هر گرم بین ۳۵ تا ۴۵هزار تومان بپردازد.
سرقت‌هایی که هر روز بیشتر می‌شود
محمد داوری که سال‌هاست در جمعیت طلوع بی‌نشان‌ها داوطلبانه فعالیت می‌کند، به این موضوع اشاره می‌کند که پاتوق‌ها شلوغ‌تر شده و مصرف موادمخدر معتادان نیز تغییر کرده، این مسأله را می‌شود از رفتارهای ساکنان این پاتوق‌ها فهمید.
او معتقد است که هرازگاهی مافیای موادمخدر قیمت‌ها را بالا می‌برند تا مردم بیشتر جذب موادمخدری شوند که آنها روی آن سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
داوری که سال‌هاست در این حوزه فعالیت می‌کند، می‌گوید: «موادمخدر سنتی افراد را از خانواده‌ها طرد می‌کند، اما صنعتی‌ها باعث ترک از خانه می‌شود. در حال حاضر آمار ضایعاتی‌ها و سرقت‌های خرد بالا رفته است که قسمتی از این ماجراها به افزایش قیمت موادمخدر برمی‌گردد.»
او می‌گوید: «وضعیت پاتوق‌ها تغییر کرده، اگر سری به آنجا بزنید کاملا متوجه می‌شوید که رفتار معتادها به دلیل مصرف شیشه کاملا متفاوت شده است. حتی خیلی‌ها هم توان خرید شیشه ندارند و مصرف قرص بین آنها زیاد شده است. بعضی از مصرف‌کننده‌ها بیش از ۲۰۰ عدد دیازپام در روز می‌خورند تا بتوانند از خماری نجات پیدا کنند.»
او به این نکته اشاره می‌کند که خیلی از معتادان چون از خانواده طرد می‌شوند و شغل و کار خود را نیز از دست می‌دهند، مجبورند برای تامین مواد به سرقت روی بیاورند. این روزها به‌خاطر گران‌شدن قیمت موادمخدر هم فروش ضایعات بالا رفته و هم آمار سرقت، زیرا یک معتاد ناچار است برای تامین مواد خود بین ۱۸۰ تا ۲۰۰هزار تومان در روز بپردازد.
کرونا راه مشاغل بی‌فایده را باز کرد
سعید صفاتیان، کارشناس حوزه موادمخدر در گفت‌وگو با «شهروند» توضیح می‌دهد: «باید به این موضوع اشاره کنیم که هم کرونا و هم ممنوعیت کشت تریاک در افغانستان قیمت موادمخدر را بالا برد، از سوی دیگر کرونا بسیاری از مشاغل را تحت‌تاثیر قرار داد و این مسأله سبب شد قدرت خرید مردم کاهش پیدا کند. به همین دلیل فرد سراغ موادمخدر دیگری می‌رود که بتواند تاثیر بیشتری داشته و ارزان‌تر باشد. برای مثال به سمت شیشه و قرص می‌رود که هم اثرگذاری بیشتری داشته و هم ارزان‌تر باشد. در حال حاضر تریاک قیمتش ۴۰درصد افزایش داشته که این برای مصرف‌کننده‌ای که قدرت خریدش کاهش پیدا کرده است، تقریبا بیش از ۷۰درصد می‌شود.»
او علت گرایش به مواد صنعتی را ممنوعیت کشت تریاک در افغانستان، گران‌شدن موادمخدر و دومین تاثیر هم احتمال رشد مواد روان‌گردان و صنعتی با قیمت ارزان‌تر دانسته و توضیح می‌دهد: «متاسفانه تفاوت موادمخدر جدید با موادمخدر سنتی مانند تریاک و هرویین در این است که موادمخدر جدید وابستگی روانی خیلی شدیدی ایجاد می‌کند و وقتی فرد گرفتار آن می‌شود درمان خاصی برایش نیست.»
معتاد مدام راهی برای مصرف مواد پیدا می‌کند
فاضل الیاسی، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار «شهروند» درخصوص وضعیت گرانی موادمخدر سنتی می‌گوید: «براساس آمارها در پنج سال گذشته بیش از ۶۵درصد مصرف‌کنندگان موادمخدر تریاک مصرف می‌کردند، حالا با گران‌شدن این مواد این افراد که بدون مواد نمی‌مانند و در این میان مافیای موادمخدر صنعتی که بسیار قدرتمند هم هست، وارد میدان می‌شود.»
او به این نکته اشاره می‌کند که فرد معتاد تلاش می‌کند به هر موادی که نئشه‌آور است چنگ بزند تا خماری‌اش برطرف شود. در یکی از زندان‌ها بعضی از معتادها موکت‌های کف زندان را آتش می‌زدند تا با چسب این موکت‌ها نئشه کنند. اینها نشان می‌دهد که مافیای موادمخدر به‌راحتی می‌تواند موادمخدر صنعتی را جایگزین موادمخدر سنتی کند.
به اعتقاد این جامعه‌شناس اگر جایگزین‌های مناسبی برای تقاضا نداشته باشیم، عملا مبارزه ما منجر به کمبود مواد خواهد شد که در این حالت قیمت مواد حداقلی بسیار افزایش یافته و به تبع آن قیمت برای مصرف‌کننده افزایش خواهد داشت، به‌دنبال آن نیز سرقت‌ها و انواع جرایم افزایش خواهد یافت و عملا به‌صورت مسلسل‌وار و تصاعدی آسیب‌ها برای ما بیشتر خواهد شد.
امنیت خانواده‌ها با این مواد به خطر می‌افتد
این جامعه‌شناس به این موضوع اشاره می‌کند که اصولا معتادی که نمی‌تواند هزینه‌های مصرف موادش را تامین کند، تلاش‌می‌کند از هر راهی مواد مورد نیازش را تامین کند. در اولین قدم وسایل خانه به فروش می‌رود و به این طریق امنیت خانواده به خطر می‌افتد. این تنها تبعات این ماجرا نیست، در این فرآیند امنیت اجتماعی نیز تعدیل می‌شود، زیرا آمار سرقت‌های خرد هم بالا می‌رود و گاهی در یک کلانتری می‌بینید که فردی ۱۵۰ سرقت را در کارنامه خود دارد و وقتی علت آن را جویا شوید، متوجه می‌شوید که اعتیاد به‌صورت تسلسل‌وار این سرقت‌ها را سبب شده است.
او معتقد است موادمخدر صنعتی خشونت را نیز در افراد افزایش می‌دهد و شغل‌هایی مانند جمع‌آوری ضایعات و گدایی را بین معتادان رواج می‌دهد، به همین دلیل پیش از اینکه این ماجرا به موضوعی لاینحل تبدیل شود، باید راهی برای مواد جایگزین و درمانی برای این بیماران پیدا کرد تا مافیای موادمخدر صنعتی اجازه جولان پیدا نکند.