«علی خامنه‌ای»، نظامی‌گری را دوست دارد. جنگ اقتصادی، جنگ فرهنگی، جنگ نرم، جنگ سخت و جنگ هیبریدی، کلمات پرکاربرد از سوی حکمران ۸۳ ساله ایران است. واژه به تازگی مورد علاقه او، «قرارگاه» است.
برای مقابله با «دشمن» در «جنگ»، به‌خصوص آن‌طور که جمهوری اسلامی دوست دارد، جنگ غیر کلاسیک، «قرارگاه» لازم است.
علی خامنه‌ای از آغاز دوره رهبری تا امروز، در سخنرانی‌هایش بیش از ۴هزار بار از کلیدواژه «دشمن»، بیش از ۳هزار بار از کلیدواژه «جنگ»، و ۱۳۸ بار از کلیدواژه «قرارگاه» استفاده کرده است.
جنگ جمهوری اسلامی با زنان
«قرارگاه زیست عفیفانه»، تازه‌ترین «قرارگاهی» است که توسط جمهوری اسلامی تشکیل شد.
«محمدمهدی اسماعیلی»، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳دی۱۴۰۱ در حاشیه جلسه هیات دولت در جمع خبرنگاران، بدون اشاره به جزییات، از تشکیل «قرارگاه زیست عفیفانه» خبر داد.
به گفته او، همه دستگاه‌های فرهنگی اعم از دولتی و خارج از دولت در این مجموعه عضو هستند که نظیر شورای فرهنگ عمومی فعالیت دارد. وزیر ارشاد همچنین افزود: «قرارگاه زیست عفیفانه در قالب یک کار جمعی فشرده شکل گرفته است و ابعاد فعالیت آن به تدریج گسترده خواهد شد.»
طبق تعریف واژه نامه‌های جنگ، قرارگاه یعنی «یک نوع سازماندهی ویژه که شرایط اقدام سریع را باید فراهم نماید. به عبارتی تمام قوای لازم برای اقدامات فوری و اجرای اوامر در اختیار این مرکزیت قرار می‌گیرد. در این حالت، اولویت اول مربوط به رسالت همین قرارگاه است.»
جمهوری اسلامی نیز به همین دلیل در جنگ بودن با زنانی که می‌خواهند نوع پوششان انتخابی باشد، قرارگاه تشکیل می‌دهد.
حجاب و پوشش زنان بنا به ماهیت ایدئولوژیک نظام به بخشی از «هویت» حکومت تبدیل شده است. هویتی که نظام خود باور دارد اگر از دست برود، از معنا تهی خواهد شد.
از همین روست که لازم است «همه دستگاه‌های فرهنگی اعم از دولتی و خارج از دولت»، یک بار دیگر و فراتر از «شورای عالی انقلاب فرهنگی»، «ستاد امر به معروف و نهی منکر»، نیروی انتظامی و …، برای «اقدامات فوری» در اختیار نظام قرار گیرند برای یک هدف: «اعمال هرچه بیشتر حجاب اجباری.»
ورود «قرارگاه» به ادبیات سیاسی
قرارگاه یکی از واژگان مورد استفاده در ادبیات نظامی است. شکل خاصی از مدیریت نیروهای نظامی که فارغ از اصول جنگ کلاسیک، در طول جنگ هشت ساله با عراق، توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مورد استفاده قرار می‌گرفت.
سپاه پاسداران پس از پایان جنگ ایران و عراق و در دوره فرماندهی «محسن رضایی»، وارد فعالیت‌های اقتصادی گسترده شد، و قرارگاه‌ها را هم با خود آورد. محسن رضایی بعدها در توضیح فعالیت اقتصادی سپاه گفته بود: «من احساس خطر می‌کردم. بعد از جنگ علت این که رفتم از مهندسی مکانیک تغییر رشته دادم به اقتصاد، این بود که به محض این که جنگ تمام شد من بحران آینده ایران را اقتصاد می‌دانستم. مرتب روی اقتصاد کار کردم و نگران اقتصاد و مدیریت کشور بودم.»
از همان زمان بود که «قرارگاه»های سپاه در دوران جنگ هشت ساله با عراق، تبدیل شدند به قرارگاه‌های اقتصادی. از جمله قرارگاه امام حسن مجتبی، قرارگاه قدس، قرارگاه قائم و مشهورترین آن‌ها، قرارگاه خاتم الانبیا. عدد قرارگاه‌های سراسری و منطقه‌ای که طی سی سال گذشته تشکیل شده است، از شمار خارج است. البته برخی از این قرارگاه‌ها تنها روی کاغذ وجود دارد، بودجه‌ای به آن‌ها تعلق می‌گیرد و فوقش چند خبر در رابطه با آن‌ها منتشر می‌شود. اما هستند قرارگاه‌هایی که در حوزه اقتصادی حتی به رقابت با دولت برمی‌خیزند.
فارغ از ورود «قرارگاه‌ها» سپاه به عرصه اقتصادی، به دستور رهبر جمهوری اسلامی، قرارگاه‌های ویژه اقتصادی نیز تشکیل شده است، مانند «قرارگاه اقتصاد مقاومتی.»
علی خامنه‌ای اسفند۱۳۹۴ گفته بود که «جنگ است دیگر؛ جنگ اقتصادی جنگ است؛ حالا در آن توپ و تیر و تفنگ نیست، اما ابزارهای خطرناک‌تر از توپ و تفنگ وجود دارد. یک جنگ است، قرارگاه لازم دارد، قرارگاه هم فرمانده لازم دارد.»
همین دستور او آغازی شد برای تشکیل قرارگاه‌هایی که در حوزه اقتصادی، فارغ از چارچوب ساختار رسمی دولتی-قانونی عمل کنند.
تشکیل قرارگاه‌ها اما به حوزه اقتصادی محدود نماند؛ پای قرارگاه‌ها به حوزه فرهنگ هم کشیده شده است و اتفاقا رهبر جمهوری اسلامی از مروجان «قرارگاه‌های فرهنگی» نیز هست.
او گذشته از تاکید بر لزوم تشکیل قرارگاه‌های فرهنگی، تا جایی که یک کتاب با همین مضمون منتشر شده است، نهادهای مستقر مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی را نیز به «قرارگاه» شدن فراخوانده است.
فرمان معروف «آتش به اختیار» نیز در همین راستا توسط علی خامنه‌ای صادر شده بود. او خرداد۱۳۹۶، در دیداری با دانشجویان گفته بود: «هرکدام کار کنید؛ مستقل و به‌قول میدان جنگ، آتش‌به‌اختیار. البته در جنگ، قرارگاه مرکزی وجود دارد که دستور می‌دهد، اما اگرچنانچه رابطه قرارگاه قطع شد یا قرارگاه عیبی پیدا کرد، اینجا فرمانده دستور آتش‌به‌اختیار می‌دهد.»
گرایش رهبر جمهوری اسلامی به میلیتاریزه یا نظامی کردن ساختار سیاسی کشور، حتی به زمان شیوع بیماری کویید-۱۹ هم می‌رسد. او خطاب به سرلشکر «محمدحسین باقری»، رییس ستاد کل نیروهای مسلح ایران، برای تشکیل «قرارگاه» بهداشتی و درمانی مقابله با کرونا نوشت.
قلب واقعیت با واژگان نظامی
سیطره واژگان نظامی-عقیدتی بر ادبیات سیاسی مقامات جمهوری اسلامی محدود به «قرارگاه»ها نیست. مقامات نظام با استفاده از واژگان نظامی سعی در القای موقعیت «جنگی» و «حساس کنونی» و حتی قلب واقعیت دارند.
نظام اولین بار از واژه «مدافعان حرم» در اردیبهشت۱۳۸۲ استفاده کرد؛ این واژه پوششی بود برای دخالت نظامی جمهوری اسلامی در سوریه. دخالت نظامی که جمهوری اسلامی مدعی بود تنها برای دفاع از اماکن مقدس سوریه صورت می‌گرفت.
پیکر نظامی‌های ایرانی کشته شده در سوریه نیز با عنوان «شهید مدافع حرم» خوانده شدند و خانواده آن‌ها تشکل جدیدی شدند در حمایت از سیاست‌های جمهوری اسلامی، «خانواده شهدای مدافع حرم.»
نظام جمهوری اسلامی در استفاده از این واژگان نظامی، به‌خصوص زمانی که لازم است جایی کم‌کاری خود را پنهان کند، دست و دلبازی دارد.
سوء مدیریت در دوران شیوع ویروس کرونا در ایران، هم‌زمان با مخالفت رهبر جمهوری اسلامی با واردات واکسن‌های معتبر غربی، موجب کشته شدن عدد قابل توجهی از شهروندان از جمله کادر درمان شد.
مواجهه جمهوری اسلامی با کشته شدن کادر درمانی که در سخت‌ترین شرایط، بدون در اختیار داشتن ابزار و وسایل لازم در تلاش برای زنده نگه داشتن بیماران بودند، شهید خواند آنان بود؛ «شهدای سلامت.»
نظام حتی کشته‌شدگان بی‌تدبیری در مراسم تشییع «قاسم سلیمانی» در کرمان را هم، در همین راستای پنهان کردن ضعف‌هایش، شهید راه استقبال از مدافعان حرم خواند.
کلیدواژه «مدافعان امنیت» پس از اعتراضات سراسری وارد ادبیات رسمی جمهوری اسلامی شد؛ کلمه‌ای که قرار بود جایگزین رسمی برای نامیدن نیروهای مختلفی باشد که در سرکوب معترضان نقش دارند.
وب‌سایت «بیان‌ما»، اولین مرجعی بود که مهر ۱۴۰۱ از کلیدواژه «شهید مدافع امنیت» برای نیروهای سرکوبی که در جریان اعتراضات سراسری کشته شدند، استفاده کرد.
پس از آن دیگر رسانه‌های نزدیک به حکومت از جمله «همشهری»، «ایرنا» «تابناک»، «مشرق» و حتی در برنامه رسمی صدا‌و‌سیما، از این کلیدواژه استفاده شد تا اینگونه جلوه داده شود که معترضان، «اغتشاش گرانی» هستند که به قصد قتل امنیت به خیابان‌ها آمدند.
عبارات نظامی ساخته شده توسط جمهوری اسلامی، ممکن است به مرور و باگذشت زمان حتی وارد دایره واژگان عموم شهروندان نیز بشود، مانند گشت ارشاد، اما هرگونه کاربرد این کلمات این واقعیت را تغییر نمی‌دهد که جمهوری اسلامی نیازمند جنگ، فرهنگ جنگی و ادبیات جنگی‌ست تا بتواند دوام خود را تضمین کند.
سولماز ایکدر
ایران وایر