«ابوالقاسم طالبی»، فیلمساز حکومتی، در برنامه «هفت»، با الفاظ زشت و زننده به زنان بازیگر ایرانی که با «کشف حجاب» اجباری خیزش «زن، زندگی، آزادی» را همراهی کردند، توهین بیسابقهای کرد.
از سخنان او سخیفتر، واکنش «بهروز افخمی»، مجری برنامه هفت بود که کیفور و لبخند به لب، نقش همان مستمعی را بازی کرد که صاحبسخن را به شوق میآورد.
حال و روز امروز این دو چهره سینمای ایران تقریبا یکی است، هرچند برخلاف طالبی که تقریبا هیچکدام از فیلمهایش از منظر سینمایی قابل بحث نیستند، بهروز افخمی حداقل در دهه هفتاد تصویر فیلمسازی کاربلد از خود نشان داده بود، ولی هر دو، بهخصوص در یک دهه اخیر تلاش کردند با اتخاذ مواضع رادیکال باب طبع جمهوری اسلامی، بهرغم مورد نفرت مردم قرار گرفتن، جایگاهی در ساختار قدرت پیدا کنند. موردنفرت قرار گرفتن آنقدر به ذائقه و مزاج طالبی سازگار بود که در سال اردیبهشت۱۳۹۷، در همایش حامیان سید «ابراهیم رئیسی» گفته بود که دولت «روحانی» انقدر دستش خالی شده که «آویزان یک بیمار سرطانی [شجریان] شده است.» این توهین او به شجریان، موج گستردهای از اعتراضات را بههمراه داشت. «محمدرضا شجریان»، چهره برجسته هنر معاصر ایران، به دلیل پیشرفت بیماریاش آن روزها وضعیت ناخوشایندی داشت.
پانتهآ بهرام : یائسگی یک امر فیزیولوژیک است و تحقیرآمیز نیست
ابوالقاسم طالبی در برنامه زنده هفت سعی کرد با تحقیر امر «یائسگی»، زنان جسور سینمای ایران که حجاب از سر برداشتند را زیر سوال ببرد، و این اتفاق آنقدر زشت و زننده بود که موج گستردهای از اعتراضات را بههمراه داشت. روزنامهنگاران و منتقدان بسیاری به این موضوع پرداختند، اما «پانتهآ بهرام»، بازیگر شاخص تئاتر و سینما ایران که در جریان اعتراضات فعال بود و مورد بازجویی و بازداشت هم قرار گرفته بود، شامگاه دوشنبه۱۷بهمن، با انتشار ویدیویی پاسخی دندان شکن به او داد و گفت: «یائسگی یک امر فیزیولوژیک است و نمیتواند جنبه تحقیر داشته باشد. مادرانی که شما را به دنیا آوردند، همسرانتان، دخترانتان، خواهرانتان، همه از یک سنی این اتفاق برایشان میافتد و نمیتواند جنبه تحقیر داشته باشد.»
دو نیم میلیون دلار برای فیلم محبوب خامنهای
ابوالقاسم طالبی بهطور کل از آن موردهای جالب سینمای ایران است، فیلمسازی شکست خورده که بعد از وقایع سال ۱۳۸۸ ترجیح داد فیلمی به روایت جمهوری اسلامی بسازد و برادری خود را بیش از پیش ثابت کند. البته بودجه این فیلم را نباید فراموش کرد. به گفته «محمد خزایی»، تهیهکننده فیلم «قلادههای طلا»، (که در حال حاضر مدیر سازمان سینمایی وزارت ارشاد است) دو نیم میلیارد تومان بودجه فیلم بوده است، آن هم در زمانی که دلار حدود هزار تومان بود، (فیلم تابستان سال ۱۳۹۰ ساخته شد). یعنی مثل این میماند که برای یک فیلم در حال حاضر ۱۰۰ میلیارد تومان هزینه شود. نکته جالب اینجاست که تهیهکننده فیلم در مصاحبهای در دی۱۳۹۷ اعلام کرد که احمدینژاد، رییس جمهور وقت و «اسفندیار رحیممشایی»، معاون رییس جمهور، حمایتی از فیلم نکردند، ولی در همان مصاحبه تایید میکند که وزارت ارشاد وقت، یک میلیارد تومان به فیلم کمک کرده است! یعنی معلوم نیست از نظر محمد خزاعی بالاخره دولت کمک کرد یا نکرد؟
ابوالقاسم طالبی که سابقه فعالیت در وزارت اطلاعات را دارد و خودش را در مصاحبه جنجالی با «مسیح علینژاد»، «بچه روحالله خمینی» میخواند، فعالیت در سینما را در اوایل دهه هفتاد با ساخت فیلم «ویرانگر» آغاز کرد که درباره تلاشهای «موساد» برای ضربه زدن به جمهوری اسلامی است. او تا پیش از از «قلادههای طلا»، هفت فیلم ساخته که اغلب همین دید جاسوسی-امنیتی را دارند و البته هیچ کدام هم فیلم مهمی در سینمای ایران نشدند.
«قلادههای طلا» هم به دلیل اینکه اعتراضات به انتخابات سال ۱۳۸۸ را به نهادهای امنیتی انگلیس، آمریکا، اسراییل، مجاهدین خلق و سلطنتطلبان نسبت میداد، مورد خشم قرار گرفت و این فیلم را در تاریخ معاصر ایران تبدیل به موضوع قابل بحث کرد.
طالبی هیچگاه توانایی یکی مثل «ابراهیم حاتمیکیا» را نداشت که دولتهای اصلاحطلب و اصولگرا، بودجههای سنگین به پای فیلمهایشبریزند و یا قدرت و نفوذ کسی مثل «فرجالله سلحشور» را هم نتوانسته بود بهدست بیاورد که بدون کمترین تخصص، بودجههای هنگفت صداوسیمایی نصیبش شود، ولی با این فیلم، بیش از پیش درهای تحسین و تکریمهای جمهوری اسلامی به رویش باز شد و خب این، رسیدن به چراغ سبز بودجه و پروژه بود. انقدر این اتفاق برایش خوشایند بود که دیگر هروقت تریبونی در اختیارش قرار میگرفت، بیربط و با ربط مجیزگوی سیاستهای حکومت میشد، تا آنجا که وقتی «قاسم سلیمانی» کشته شد و جمهوری اسلامی به خیال خودش طی «انتقامی سخت» در بامداد ۱۸دی۱۳۹۸ پایگاه «عینالاسد» را موشک باران کرد-عملیات مضحکی که سوژه طنز و انتقاد در فضای مجازی شد-، بلافاصله طالبی سروکلهاش در تلویزیون پیدا شد و این عملیات را اولین عملیات در تاریخ دانست که طی آن کشوری به مواضع آمریکا حمله میکند و هیچ اتفاقی هم نمیافتد.
انتقاد وزارت اطلاعات از پرسنل سابق خودش
طالبی و تهیهکنندهاش(محمد خزاعی) که حالا رییس سازمان سینمایی است، ماجراهای جالبی را در مورد «قلادههای طلا» پشت سرگذاشتند. نیازی نیست که بگویم منتقدان سینما چه نظری درباره فیلم داشتند، یک سکانس از فیلم را هم دیده باشید مشخص است که ماجرا از چه قرار است. اما حتی در میان چهرهها و مدیران از جنس خودشان هم این فیلم مساله برانگیز بود.
«قلادههای طلا» به شکل سنتی مشابه سریال «مختار» که هر سال در ایام محرم و صفر از تلویزیون جمهوری اسلامی پخش میشود، هر سال در تاریخ ۹دی از تلویزیون پخش میشود. سال ۱۳۹۷ یک مرتبه پخش این فیلم مساله ساز شد، در صورتیکه اولین بار فیلم دی۱۳۹۲ از تلویزیون پخش شده بود. خبرگزاری «ایسنا» ۹دی۱۳۹۷ مدعی شد که یک مقام وزارت اطلاعات از این فیلم انتقاد کرده و گفته: «بخشهایی از فیلم که مرتبط با وزارت اطلاعات است، سراسر دروغپردازی و مشحون از تهمتهای ناروا به ماموران وزارت اطلاعات است.» البته در این خبر همچنین از قول این منبع اطلاعاتی آمده بود: «از کارگردان فیلم که جزو پرسنل وزارت اطلاعات بوده و بههر دلیل از این وزارتخانه منفصل شده است، انتظار چنین تهمتپراکنیهایی نمیرفت.»
تا پیش از این، جایی به این نکته اشاره نشده بود که طالبی از پرسنل وزارت اطلاعات بوده. طالبی هم در واکنش به این اتفاق همان شب در توییتر تعریف و تمجید «علی خامنهای» از فیلم را توییت کرد. خامنهای پیام داده بود: «دیشب مجددا فیلم شما را از شبکه افق دیدم؛ آفرین آفرین آفرین؛ دست شما درد نکند، از قول من به بازیگران سلام برسانید.»
تبانی با شمقدری برای دروغ گفتن درباره بودجه «قلادههای طلا»
یا مورد دیگر مربوط به نحوه اطلاعرسانی در مورد کمک یک میلیارد تومانی وزارت ارشاد وقت به این فیلم است. فروردین۱۳۹۱، طالبی در گفتوگو تلویزیونی در برنامه هفت، صراحتا اعلام میکند که سازمان سینمایی وزارت ارشاد هیچ کمکی به فیلم نکرده است، همان سال در مرداد، «جواد شمقدری»، رییس وقت سازمان سینمایی، در مصاحبه با «ایسنا» توضیح میدهد که چگونه حدود یک میلیارد تومان به فیلم بودجه دادند. شمقدری میگوید طالبی پیشنهاد داد که ماجرای کمک ارشاد به این فیلم رسانهای نشود: «آقای طالبی معتقد بود برخی از این خبر سوءاستفادههای خود را خواهند کرد و دوباره با چسباندن آن به جریان موهوم انحرافی، برای انکار آن دردسر درست کنند و ماهم پذیرفتیم.» یعنی مدیر سازمانی سینمایی و فیلمساز مورد تایید رهبر جمهوری اسلامی، در سال تولید فیلم با هم توافق کردند که رسما به مردم دروغ بگویند!
ابوالقاسم طالبی واقعا مورد جالبی است. فیلمسازی که شمایل کامل هنرمند محبوب در نزد جمهوری اسلامی است. کسی که از دروغ گفتن ابا ندارد، از توهین به هنرمندان برجسته ابا ندارد و از نشان دادن حقیقت ذات ضد زنش نمیترسد، آن هم وقتی موهای زنان، زیباییشناسی خیابانهای شهرش را تغییر داده. او بنده حاکم است و چشم به دست و دهان مهترش دارد.
امید حسامیان
ایران وایر