گرانی‌های یک هفته اخیر افزایش ۲۰ درصدی حقوق‌ها در سال ۱۴۰۲ را بلعید
یک ماه پیش از اجرای قانون افزایش ۲۰ درصدی حقوق کارمندان و بازنشستگان در سال ۱۴۰۲، دلار ۵۰ هزار تومانی و سکه ۳۰ میلیون تومانی تمام این افزایش را پیش‌خور کرد.
کمیسیون تلفیق مجلس هفته گذشته افزایش ۲۰ درصدی حقوق کارمندان و مستمری‌بگیران را در بودجه سال آینده تصویب کرد، اما در کمتر از یک هفته، افزایش رو به رشد قیمت سکه و ارز در عمل این افزایش درآمد آتی را بلعید.
حداقل حقوق سال آینده زیر هشت میلیون تومان تعیین شده است و مذاکرات در شورای عالی کار برای تعیین حقوق کارگران نیز همچنان ادامه دارد.
میزان افزایش حقوق کارگران که اینک ارقام و اعداد آن در دست مذاکره است، هزینه‌های جاری آن‌ها را در سال آینده پوشش نمی‌دهد، اما برای تصویب همین ارقام نیز اتحادیه‌های کارگری و شورای عالی کار هنوز به نتیجه دلخواه نرسیده‌اند.
تصویب حقوق ۱۰ میلیون تومانی حداقل خواسته کارگران در شرایطی است که می‌گویند خط فقر در کلان‌شهر‌ها به زیر ۱۴ میلیون تومان رسیده است، اما دولتی‌ها با این خواسته مشکل دارند.
روند و میزان افزایش حقوق کارمندان و بازنشستگان در پنج سال اخیر
بررسی آمار‌ها و داده‌های رسمی نشان می‌دهد حداقل حقوق و مزایای مستمر شاغلین و حقوق بازنشستگان دولت در سال ۱۳۹۷ کمی بیش از یک میلیون و ۱۰۰ هزار تومان بود که در سال ۱۳۹۸ به یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان و در سال ۱۳۹۹ به حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان افزایش یافت.
این مبلغ در سال ۱۴۰۰ به بیش از دو میلیون و ۲۰۰ هزار تومان، و در نهایت در سال ۱۴۰۱ به حدود دو میلیون و ۵۰۰ هزار تومان رسید.
بنا به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، از سال ۱۳۹۹ علاوه بر مفهوم حداقل حقوق ثابت و فوق‌العاده‌های مستمر، در قوانین بودجه سنواتی، مفهوم دیگری بــا نام «حداقل حکم کارگزینی کارکنان و حداقل حکم حقوق بازنشستگان» نیز وارد مفاهیم و واژگان نظام حقوق و مزایای بخش عمومی شد.
این مفهوم طیف وسیع‌تری از اقلام پرداختی به کارکنان، نظیر کمکهزینه عائله‌مندی و اولاد، را در بر می‌گیرد که از سال ۱۳۹۹ به اجرا درآمده است.
بر این اساس، حداقل حکم کارگزینی کارکنان و حداقل حکم حقوق بازنشستگان در سال ۱۳۹۹ مبلغی معادل دو میلیون و ۸۰۰ هزار تومان بود که در سال ۱۴۰۰ به بیش از پنج میلیون تومان افزایش یافت.
از سال ۱۳۹۹، جمع این دو مبلغ، حداقل حقوق پرداختی هر سال را مشخص می‌کند که برای سال ۱۴۰۲ رقمی معادل هفت میلیون و ۹۰۰ هزار تومان تعیین شده است.
در کنار این سیستم تعیین پرداخت، موضوع تعیین حقوق کارگران در هر سال نیز بحثی درازدامن است که همه ساله در بهمن و اسفند اخبار آن داغ می‌شود.
طبق آمار‌های رسمی، حداقل حقوق و مزایای کارگران مشمول قانون کار در سال ۱۴۰۰، روزانه حدود ۸۸ هزار تومان بوده که با احتساب هشت ساعت کار روزانه، معادل حدود ۱۱ هزار تومان برای هر ساعت است.
رقم پرداخت روزانه در سال ۱۴۰۱ به حدود ۱۴۰ هزار تومان افزایش یافت که بر اساس آن، حداقل مزد هر کارگر ساعتی حدود ۱۸ هزار تومان است.
کمکهزینه ماهیانه اقلام مصرفی خانوار (بن کارگری) نیز در سال ۱۴۰۰ حدود ۶۰۰ هزار تومان بود و و در سال ۱۴۰۱ حدود ۸۵۰ هزار تومان است. همچنین، کمکهزینه مسکن در سال ۱۴۰۰ معادل ۴۵۰ هزار تومان بود و در سال ۱۴۰۱ معادل ۶۵۰ هزار تومان است.
بررسی مجموعه اقداماتی که در سال‌های اخیر در زمینه تعیین حقوق کارکنان و کارگران و بازنشستگان صورت گرفته است، نشان می‌دهد که دولت در یک فرایند تقریبا مبهم و پیچیده، سیاست‌های گوناگونی نظیر تعیین حداقل حقوق ثابت و فوق‌العاده‌های مستمر، تعیین حداقل حکم کارگزینی کارکنان و حداقل حکم حقوق بازنشستگان و افزایش بیشتر حقوق و مزایا برای سطوح پایین‌تر حقوق‌بگیر، به اجرا گذاشته است.
مرکز پژوهش‌های مجلس با انتقاد از این سیاست‌ها، به صراحت می‌نویسد که «بسیاری از سیاست‌های یادشده در این حوزه، تبعات و آسیب‌های جانبی نامطلوبی به همراه داشته و موجب بروز تبعیضات ناروا در نظام اداری کشور شده است».
در گزارش این مرکز، «بی‌تاثیر شدن عوامل شــغل و شــاغل در تعیین میزان احکام کارگزینی سطوح پایین حقوق بگیران»، «شــکل‌گیری تبعیض ناروا میان طبقات ضعیف حقوق‌بگیر» و برقراری «سیاست مالیاتی ضدحمایتی از اقشار ضعیف حقوق‌بگیر»، از جمله آسیب‌های این سیاست‌ها برشمرده می‌شود.
اینک نیز با اتکا به همین سیاست‌ها و ساز‌و‌کار تبعیض‌آمیز، حقوق کارمندان و بازنشستگان در سال آتی تعیین شده است و نه‌تنها رضایت حقوق‌بگیران را جلب نکرده، که با دور جدید گرانی‌های هفته اخیر، همین افزایش حداقلی آتی نیز پیشاپیش بلعیده شده است.