محمدرضا فرزین، رییس کل بانک مرکزی، در راستای اعمال فشار شبکه بانکی به متقاضیان برای سپرده‌گذاری ارزی، مدعی شد این کار برای «جلوگیری از فرار سرمایه» است. او گفت در سرقت بزرگ از صندوق امانات بانک ملی متوجه شده «بالغ بر ۱۶ میلیارد دلار ارز» در اختیار مردم و در این صندوق‌هاست.
فرزین شامگاه دوشنبه و در برنامه گفت‌وگوی خبری صداوسیما، مدعی شد: «همه کشورهای دنیا مقرراتی برای جلوگیری از فرار سرمایه وضع کرده‌اند و فرار سرمایه یعنی این که شما ریال بدهید و ارز تحویل بگیرید و فرقی نمی‌کند این ارز را در خانه نگهداری کنید یا به عنوان مثال به ترکیه بروید و با آن خانه بخرید. در همین راستا حساب سپرده ارزی را فعال کرده‌ایم تا ارزهای مردم در شبکه بانکی و اقتصاد کشور استفاده و جابه‌جا شود.»
رییس کل بانک مرکزی که در زمان سرقت بزرگ سال گذشته از صندوق امانات بانک ملی، مدیر‌عامل این بانک بود، گفت: «با توجه به این که تعداد کل صندوق‌های امانات بانکی کل کشور مشخص است، برآورد من این است که بالغ بر ۱۶ میلیارد دلار ارز در اختیار مردم و در این صندوق‌ها وجود دارد.»
ساعاتی پیش از این گفت‌وگو در روز دوشنبه، مال‌باختگان سرقت بزرگ از صندوق امانات بانک ملی مقابل این بانک تجمع کرده و نسبت به برگردانده نشدن اموالشان اعتراض کردند.
تجمع‌کنندگان در اعتراض به گذشت مدتی طولانی از وعده‌های مقام‌های جمهوری اسلامی مبنی بر بازگرداندن اموال، شعار دادند: «۱۰ ماه صبوری کافیه، اموال ما رو پس بدید».
در روزهای گذشته و پس از انتشار گزارش ایران‌اینترنشنال درباره فشار بانک‌ها به صرافی‌ها به منظور افتتاح سپرده بلندمدت ارزی برای مشتریان، بانک مرکزی در اعلامیه‌ای از مردم خواسته بود تا ارزهای خانگی خود را به سپرده ارزی در بانک تبدیل کنند.
صداوسیمای جمهوری اسلامی نیز پس از این اطلاعیه بانک مرکزی، در گزارشی مفصل با تاکید بر مباحث دینی تلاش کرد تا مردم را به سپرده‌گذاری ارزی در بانک‌ها تشویق کند و به نقل از رییس کمیسیون اقتصادی مجلس خبر داد در حال حاضر «بیش از ۲۰ میلیارد دلار» در دست مردم است و در خانه‌ها نگهداری می‌شود.
پیش از این یک صراف دولتی به ایران‌اینترنشنال گفته بود برخلاف ادعای مسوولان، مردم دیگر با کاهشی شدن روند قیمت هیجان‌زده نمی‌شوند و دلارهای خود را نمی‌فروشند چرا که افکار عمومی باور دارد قیمت دلار در آینده رشد بیشتری خواهد کرد و بنابراین خریداران دلار به راحتی به فروشنده تبدیل نمی‌شوند.
رییس کل بانک مرکزی ضمن تایید این مساله، درباره میزان سکه‌های خانگی مردم نیز گفت: «آمار دقیقی از تعداد ضرب سکه از ابتدای تاسیس بانک مرکزی در سال ۱۳۳۹ تاکنون ندارم اما به زودی آن را اعلام می‌کنم. البته یکی از ذخایر اصلی همه بانک‌های مرکزی در کشورهای مختلف طلاست و ما نیز بخشی از این طلا را به شکل شمش نگه می‌داریم و گاهی برای اجرای برخی سیاست‌های پولی مانند خارج کردن نقدینگی از دست مردم، آن را به سکه تبدیل و عرضه می‌کنیم.»
فرزین در ادامه این گفت‌وگو متوسط نرخ تورم چهار سال اخیر ایران را ۴۲/۵ درصد دانست و با تایید این نکته که تورم تبدیل به «بیماری مزمنی در اقتصاد ایران» شده است، گفت: «در سال ۱۴۰۰ تورم به ۴۶/۲ درصد رسید و در سال گذشته این عدد ۴۶/۵ درصد بود.»
او «مجموعه‌ای از نااطمینانی‌ها و ناترازی‌ها در اقتصاد و بی‌انضباطی پولی و مالی» را عامل تورم خواند و گفت با این که در دهه ۸۰ عمده‌ترین عامل تورم «رشد نقدینگی» بود اما در دهه ۹۰ و به ویژه در چهار سال اخیر «فشار هزینه» و «نرخ ارز» باعث افزایش تورم شد.
بر اساس آماری که رییس کل بانک مرکزی اعلام کرد، نقدینگی کل کشور در ۱۱ اسفند ماه سال گذشته، شش هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان با نرخ رشد ۲۷/۸ درصد بوده است.
این میزان نقدینگی با توجه به نرخ تورم ۴۶/۵ درصدی، یعنی بر اساس داده‌های رسمی، پول حقیقی کشور ۱۸/۷ درصد کاهش یافته است. آماری که به گفته فرزین، نشان می‌دهد منشا تورم در سال‌های گذشته، عمدتا از سمت «ارز و نااطمینانی» شکل گرفته است.
از سوی دیگر، کارشناسان اقتصادی درباره کسری بودجه دولت هشدار داده‌اند که هر واحد چاپ پول عملا به ایجاد هشت واحد نقدینگی بدل می‌شود و در نتیجه ایران با یک سونامی نقدینگی روبه‌رو است که خودش را در تورم نشان می‌دهد.
ایران اینترنشنال