یک روزنامه‌نگار داخل ایران که پس از اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ تحت فشار و احضار و بازجویی قرار گرفته است، در گفت‌وگویی مکتوب به پرسش‌های بخش فارسی صدای آمریکا وضعیت رسانه‌ها و روزنامه‌نگاران پس از کشته شدن مهسا امینی پاسخ داده است.
صدای آمریکا برای حفظ امنیت این روزنامه‌نگار، از ذکر نام او خودداری می‌کند.
او می‌گوید، «فشارها بر مطبوعات در ایران بسیار تشدید شده» و انتظار جمهوری اسلامی از رسانه‌ها «تولید بولتن‌های تبلیغاتی است» و «تحلیل‌های نقادانه» با عناوینی مبهم مثل «سیاه‌نمایی» تحت فشار قرار می‌گیرند.
متن زیر، برآمد این گفت‌وگو و پاسخ به پرسش‌هایی درباره وضعیت روزنامه‌نگاری در ایران پس از شهریور ۱۴۰۱، و تجربه‌های او از احضار، تهدید، و بازداشت خود و همکارانش است:
فشارها بر مطبوعات در ایران بسیار تشدید شده و به نظر می رسد که ارکان حکومت جمهوری اسلامی انتظارشان از مطبوعات تولید بولتن‌های تبلیغاتی است. کوچکترین گزارش‌ها و تحلیل‌های نقادانه تحمل نمی‌شوند و با عنوان غیرحقوقی و مبهم «سیاه‌نمایی» زیر فشار می‌گذارند.
چندی پیش احمد زیدآبادی عضو شورای سردبیری روزنامه هم‌میهن در یادداشتی اشاره کرده بود که مدیران مسئول رسانه‌ها در ماه‌های اخیر مدام در راهروهای دادسرا بودند و بیشتر این شکایات و پرونده‌ها از سمت اطلاعات سپاه تشکیل شده است. دولت هم مدام برای رسانه‌ها جوابیه‌های طولانی می‌فرستد و تقریبا تمام گزارش‌های تحلیلی و نقادانه را تکذیب می‌کند.
علاوه بر این، حکومت مدام نشست‌های محرمانه با مدیران رسانه‌ها برگزار کرده و خط قرمزهای جدیدی وضع کرده است. مثلا به رسانه‌ها تذکر داده‌اند که برای نوشتن از مسمومیت زنجیره‌ای دانش‌آموزان دختر، احتیاط به خرج دهند و بیشتر به بیانیه‌های رسمی ارگان‌ها بپردازند.
رسانه‌ها از گزارش‌های میدانی و تحقیقی مستقل منع شده‌اند. خبرنگارانی که برای پوشش میدانی مسمومیت زنجیره‌ای دانش‌آموزان به مدارس رفته‌اند بعضا توسط لباس شخصی‌ها از مدارس به بیرون رانده شده‌اند و کارت‌های خبرنگاری آنها ضبط شده و استرس بازداشت برای این دسته خبرنگارها ایجاد شده است.
رسانه‌ها همچنین از مصاحبه با خانواده بازداشتی‌ها و کشته‌شدگان جنبش زن زندگی آزادی منع شده‌اند و خبرنگارانی که در این زمینه نوشته‌اند غالبا بازداشت شدند و با وثیقه‌های سنگین آزاد شده‌اند.
در حال حاضر نوشتن از «حجاب اختیاری» جزو همین خطوط قرمز رسانه‌ها شده و آنها مجبورند بسیار دست به عصا و محتاطانه و با سانسور نظرات واقعی مردم ایران بنویسند. حتی نوشتن از قطع و اختلال اینترنت جزو مواردی است که در بازجویی‌ها با آن خبرنگاران را زیر فشار گذاشته‌اند و در بازجویی‌های خود من مکرر به این مسئله اشاره شد.
از سمت دیگر خبرنگارانی که اخیرا سابقه بازداشت یا احضار داشتند، مدام تحت آزار آنلاین هستند و اکانت‌های سازمانی وابسته به نهادهای امنیتی مدام به این خبرنگاران توهین می‌کنند و یا آنها و خانواده‌هایشان را تهدید به قتل و تجاوز می‌کنند یا اینکه تلاش می‌کنند وجهه خبرنگاران را با ادعاهای واهی تخریب کنند و مخاطبان آنها را دچار تردید کنند.
اخیرا خبرنگارانی که درباره حجاب اختیاری نوشتند یا عکس‌های بدون حجاب از خودشان منتشر کرده‌اند از سمت وابستگان حکومت مدام درخواست می‌شود که دستگاه‌های امنیتی و قضایی با آن خبرنگاران برخورد کند.
ساقی لقایی