جمعی از هنرمندان ایرانی در بیانیه‌ای از همه هنرمندان و نویسندگان و دیگر دست‌اندرکاران عرصه فرهنگ خواستند که وزارت ارشاد جمهوری اسلامی را به رسمیت نشناسند و در مقابل آن بایستند.
در بیانیه کانون «هنر/فرهنگ/کنش» که به تازگی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده، آمده است: «ما از همه هنرمندان، نویسندگان، ناشران و دست‌اندرکاران فیلم و نمایش ایران درخواست می‌کنیم تا نهادهای نظارت و کنترل فرهنگ را به رسمیت نشناسند و در برابر قدرت ناحق و ناروای دستگاه‌های سانسور بایستند.»
اعضای این کانون تاکید کردند که خود نیز «از این پس برای هیچ یک از کارها و کنش‌های هنری و فکری، از جمله برپایی نمایشگاه، نشر کتاب و مجله، ساخت و نمایش فیلم و مانند آنها، از هیچ نهادی، به ویژه نهادهای حکومتی، کسب اجازه» نخواهند کرد.
کانون هنر/فرهنگ/کنش در اینستاگرام خود را «دربرگیرنده شماری از دست‌اندرکاران هنر ایران» معرفی کرده است که «با هدف پشتیبانی از آزادی‌های صنفی، سیاسی، و مدنی در هنر ایران شکل گرفته» است.
بیانیه کانون هنر/فرهنگ/کنش از جمله در حساب‌های توئیتر پرستو فروهر، نقاش، و باربد گلشیری، هنرمند، منتشر شده است.
در بیانیه این کانون همچنین آمده است: «بازپس‌گیری حق آزادی بیان و بودن، و رهایی آفرینش هنری و فکری از سانسور که سال‌ها برای آن مبارزه شده است، در جنبش مترقی زن، زندگی، آزادی به گونه‌ای گسترده و ژرف به نمایش درآمد.»
این بیانیه اضافه می‌کند: «اکنون و در پی این جنبش، جامعه هنری ایران نشان داده که دیگر به مقررات نهادهای متجاوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت علوم و آموزش عالی جمهوری اسلامی و دیگر دستگاه‌های سرکوب و سانسور تن نمی‌دهد.»
نویسندگان بیانیه تاکید کردند: «ما این را تصادفی نمی‌دانیم که نام قاتل ژینا (مهسا) امینی و وزارت سانسور رژیم، هر دو “ارشاد” است.»
در جریان اعتراضات سراسری پس از کشته شدن مهسا امینی، نویسندگان و هنرمندان بسیاری نیز به صورت شخصی و در قالب نهادهای صفی از این اعتراضات حمایت کردند.
علاوه بر حمایت از اعتراضات، نویسندگان و مترجمان بسیاری اعلام کردند که دیگر با وزارت ارشاد همکاری نخواهند کرد.
در یکی از این موارد، مصطفی مستور، نویسندهٔ سرشناس، با انتشار نامه‌ای سرگشاده خطاب به وزیر ارشاد، با اشاره به مواردی از ابلاغیه‌های سانسور کتاب تازه‌اش اعلام کرد به آنها عمل نمی‌کند و تا چنین رویکردی بر فرهنگ و هنر حاکم است، «هرگز» کتابی برای گرفتن مجوز به وزارت ارشاد نخواهد فرستاد.
ما از همه‌ی هنرمندان، نویسندگان، ناشران، و دست‌اندرکاران فیلم و نمایش ایران درخواست می‌کنیم تا نهادهای نظارت و کنترل فرهنگ را به رسمیت نشناسند و در برابر قدرتِ ناحق و ناروایِ دستگاه‌های #سانسور بایستند.
کانون «هنر، فرهنگ، کنش»#آزادی_بیان#فرهنگ_بدون_ارشاد pic.twitter.com/dAjwEJwpcy— Parastou Forouhar (@ForParastou) May 16, 2023
همچنین همزمان با برگزاری نمایشگاه کتاب تهران، گزارش‌هایی از تحریم این نمایشگاه از سوی ناشران و مردم منتشر شد.
در آبان‌ماه پارسال، همزمان با اوج اعتراضات در کشور، ۲۵۰ مترجم ایرانی که در میان آنها نام مترجمان باسابقه هم به چشم می‌خورد، با انتشار بیانیه مشترکی نوشتند: «ما از امروز کتاب‌هایی را که این سدها [سانسور] سال‌ها مانع رسیدنشان به شهروندان شده‌اند از هر راهی که بتوانیم بدون سانسور منتشر خواهیم کرد.»
داریوش آشوری، عبدالله کوثری، سروش حبیبی، بابک احمدی، خشایار دیهیمی، عباس میلانی، بهمن شعله‌ور، مراد فرهادپور، پیروز سیار، ع. پاشایی، علی‌اصغر حداد، فرزانه طاهری، عباس مخبر، مهدی غبرایی، محمدرضا پارسایار، محمود حدادی و احمد پوری، از مترجمانی هستند که بیانیه اخیر را امضا کرده بودند.
در آذرماه گذشته نیز بیش از ۶۰ شاعر و نویسنده ایرانی با انتشار بیانیه‌ای اعلام کردند که «تا زمان شکسته شدن سد سانسور و آزاد شدن ادبیات از بند آن»، آثار ادبی خود را بدون سانسور منتشر می‌کنند.
محمد محمدعلی، شهریار مندنی‌پور، علی باباچاهی و پرتو نوری‌علا از جمله امضاکنندگان این بیانیه هستند.
همزمان کارزارهایی در خارج از کشور برای تحریم جمهوری اسلامی در عرصه‌های فرهنگی بین‌المللی به راه افتاد.
در آذرماه، بیش از پانصد نویسنده، هنرمند، دانشگاهی و فعال فرهنگی در رشته‌های مختلف از سراسر دنیا با امضای بیانیه‌ای خواستار تحریم جمهوری اسلامی در عرصه‌های هنری، فرهنگی و دانشگاهی جهان شدند.
سانسور در ایران فقط به دخل و تصرف در آثار هنری محدود نمی‌شود و اشکال مختلف سانسور به حدی شدت گرفته که امکان فعالیت برای بسیاری از هنرمندان و نویسندگان در شرایط موجود سلب شده است.
علاوه بر سرکوب هنرمندان معترض، در جریان اعمال محدودیت‌ها برای تحمیل حجاب اجباری نیز که در هفته‌های اخیر شدت گرفته، تعدادی از مراکز فرهنگی از جمله کتابفروشی‌ها به دست ماموران جمهوری اسلامی پلمب شده است.
رادیوفردا