حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، روز پنجشنبه با اعلام اینکه ایران، هیأت حاکمه فعلی افغانستان را به رسمیت نمیشناسد خواستار تشکیل دولتی فراگیر در افغانستان شد و افزود که طالبان، بخشی از واقعی افغانستان است و نه همه آن.
امیرعبداللهیان همچنین با اشاره به مناقشه اخیر میان حکومت جمهوری اسلامی و طالبان بر سر حقابه ایران از هیرمند، از انجام گفت وگوهایی با مقامات افغانستان خبر داد و خواهان در نظر گرفتن مسیر حقوقی معاهده میان دو کشور بر اساس قرارداد ۱۳۵۱ شد.
بالا گرفتن جنگ لفظی میان دو حکومت دینی
موضوع حقابه هیرمند در هفتههای اخیر سبب جنگی لفظی میان مقامات طالبان و حکومت ایران شده است. وزیر خارجه جمهوری اسلامی شامگاه چهارشنبه، ۲۷ اردیبهشت در استان سیستان و بلوچستان اعلام کرده بود: «درخواست روشن ما از طرف افغانستانی این است که تا زمان از دست نرفته، دریچههای سد کجکی را باز کنند تا هم مردم خودشان که در مسیر هستند و هم مردم سیستان سیراب شوند.»
او با اشاره به این که طرف افغانستانی مدعی است که سد از آب کافی برخوردار نیست، اظهار داشت: «ما به صراحت گفتهایم که طبق عهدنامه ۱۳۵۱ باید یک تیم مشترک فنی این موضوع را بررسی کند».
ابراهیم رئیسی نیز در جریان سفر به سیستان و بلوچستان درباره حقابه هیرمند با لحنی تهدید آمیز خطاب به طالبان گفته بود: «میخواهم به حاکمان افغانستان عرض کنم که این سخن بنده را مطلب عادی تلقی نکنند، بسیار جدی بگیرند؛ به مسئولین و حاکمان افغانستان اخطار میکنم که حق مردم و منطقه سیستان و بلوچستان را سریعا بدهند.»
در واکنش به سخنان ابراهیم رئیسی، ذبیحالله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان در بیانیهای از مقامات ایرانی خواست که خواسته خود را با “الفاظ مناسب” مطرح کنند.
سخنگوی طالبان با انتشار بیانیهای با اشاره به خشکسالی در افغانستان تاکید کرده بود که “آب باید صدها کیلومتر مسیر را طی کند تا به ایران برسد در حالی که اکنون در بند کمال خان هیچ آبی وجود ندارد و اگر آب بند کجکی در آن جاری شود تا ایران نمیرسد.”
وزارت انرژی و آب افغانستان نیز با تکذیب ادعای نماینده رئیس جمهور اسلامی اعلام کرد که در صورت موجودیت آب به اندازه کافی مطابق معاهده ۱۳۵۱ حقابه ایران تامین خواهد شد.
از تنش لفظی تا تماس دیپلماتیک
تنش لفظی میان مقامات ایران و افغانستان به ویژه پس از آن بالا گرفت که عبدالحمید خراسانی، یکی از فرماندهان تاجیک این گروه با انتشار توییتی گفت باید به جمهوری اسلامی ایران درس عبرت داد. او نوشته بود “کشورهایی که از شکست غرب پند نگرفتند باید برایش درس عبرت داد”.
چندی پس از این توییت، اعلام شد که طالبان، عبدالحمید خراسانی معروف به ناصر بدری را بخاطر توییت “تحریکآمیز” بر سر حقابه هیرمند از مقام فرمانداری ولایت پکتیا برکنار کرده است.
در کشاکش تنشهای لفظی میان مقامات جمهوری اسلامی و طالبان، یک هیات نظامی جمهوری اسلامی به سرپرستی بهرام حسینی مطلق، معاون ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی با مقامات وزارت دفاع طالبان دیدار و گفتوگو کرد.
عنایتالله خوارزمی، سخنگوی وزارت دفاع طالبان در پی این دیدار اعلام کرد که “دو طرف بر سر مسائل مرزی، تقویت همکاریهای مشترک و برطرف شدن مشکلات” تاکید کردهاند.
آب هست یا نیست؟
حسین دلیریان، سخنگوی سازمان فضایی جمهوری اسلامی، در صفحه توییتر خود ادعا کرد که سازمان فضایی ایران با استفاده از ماهواره خیام، رودخانه هیرمند را پایش کرده و تصاویر ماهوارهای حاکی از آن هستند که حکومت افغانستان در برخی نقاط با انحراف مسیر آب و ایجاد بندهای متعدد، مانع رسیدن آب به ایران شده است.
این در حالی است که در بیانیه سخنگوی طالبان، دلیل نرسیدن آب به ایران، خشکسالی اعلام شده بود.
در بیانیه “دفتر سخنگوی امارات اسلامی افغانستان” آمده بود با توجه به اینکه در سالهای اخیر در افغانستان و منطقه خشکسالی رخ داده و سطح آب پایین آمده است تعداد زیادی از ولایات و مناطق افغانستان از خشکسالی رنج میبرند و آب کافی وجود ندارد و «امارات اسلامی با در نظر داشتن توافقنامه آب هلمند تمام تلاش خود را میکند که آب تعهد شده به مردم ایران برسد اما به این شرط که ذخایر آب ما به اندازهای باشد که آن را به ایران جاری کنیم.»
دویچه وله