نیویورک تایمز در گزارشی به تشریح نکات توافق احتمالی و “نزدیک” ایران و آمریکا پرداخته است. مقامات اسرائیلی نیز گفته‌اند در آستانه اعلام این توافق قرار داریم. از نظر کارشناسان، این توافق برای جلوگیری از یک اقدام نظامی است.
روزنامه نیویورک تایمز روز پنجشنبه ۱۵ ژوئن در گزارشی نوشت، براساس توافق جدید میان نمایندگان ایران و آمریکا، جمهوری اسلامی غنی‌سازی اورانیوم بالاتر از ۶۰درصد را متوقف می‌کند و حملات از طریق نیروهای نیابتی خود، علیه نیروهای آمریکایی از جمله پیمانکاران آمریکایی در سوریه و عراق را متوقف خواهد کرد.
نیویورک تایمز می‌گوید این جزئیات را از مقامات ایرانی دریافت کرده است.
طبق گزارش این روزنامه، ایران قرار است همکاری با بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را افزایش دهد و از فروش موشک‌های بالستیک به روسیه خودداری کند.
در چارچوب این توافق موقت، ایران انتظار دارد آمریکا از تشدید تحریم‌های اقتصادی و از توقیف نفتکش‌های ایرانی خودداری کند. همچنین آمریکا از صدور قطعنامه‌ها و تصمیمات و تحریم‌ها و مجازات‌های بین‌المللی در سازمان ملل متحد یا آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران به دلیل برنامه هسته‌ای این کشور خودداری خواهد کرد.
گفته می‌شود ایران زندانیان آمریکایی را آزاد می‌کند و در مقابل آمریکا هم میلیاردها دلار پول توقیف و مسدود شده ایران در کشورهای مختلف را آزاد خواهد کرد، اما تهران تنها می‌تواند این پول‌ها را برای اهداف بشردوستانه مثل خرید غذا و دارو، هزینه کند.
در چارچوب این توافق احتمالی جدید ۷ میلیارد دلار ایران در بانک‌های کره جنوبی هم آزاد خواهد شد، اما در یک بانک قطری نگهداری می‌شود و ایران می‌تواند از آن تنها برای مصارف بشردوستانه (از جمله غذا و دارو) خرج کند.
به تازگی نیز ۲.۷ میلیارد دلار پول ایران در عراق آزاد شد، اما ایران تنها می‌تواند از این پول هم برای خرید خوراک و دارو استفاده کند.
خبرنگاران نیویورک تایمز گفته‌اند اطلاعات این گزارش را از طریق مقامات اسرائیل، آمریکا و ایران به دست آورده‌اند اما نام این مقامات را فاش نکرده‌اند.
در این گزارش آمده است که دولت جو بایدن برای توقف توسعه برنامه هسته‌ای ایران و آزادی زندانیان آمریکایی به آرامی و بی سر و صدا با تهران در حال مذاکره است. این مذاکرات در راستای تلاش‌های آمریکا برای کاهش بحران و کاهش خطرات رویارویی نظامی با تهران انجام می‌گیرند.
هدف امریکا، دست یابی به توافق غیررسمی و غیرمکتوب است که برخی مسوولان ایرانی آن را “آتش‌بس سیاسی” نامیده‌اند.
دورنمای از این توافق “کوچک”، منع افزایش تنش در روابط ایران و آمریکاست که روزنامه نیویورک تایمز آن را “دشمنی طولانی‌مدت” نامیده است.
نیویورک تایمز می‌افزاید: «با افزایش ذخیره اورانیوم غنی‌شده با غلظت بالا و نزدیک شدن به درجه ساخت بمب اتمی در ایران و ارسال پهپادها از سوی ایران به روسیه برای استفاده علیه اوکراین، رابطه تهران – واشنگتن‌تر خطرناک‌تر از پیش شده است.
این روزنامه گفته است ازطریق سه مقام ارشد اسرائیلی و یک مقام ایرانی و یک اسرائیلی، به موضوعات مذاکرات و توافق احتمالی تهران – واشنگتن دست یافته است.
مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در عمان در بهار سال جاری بخشی از تلاش‌های دو کشور در چارچوب حل بحران هسته‌ای ایران است.
نظر کارشناسان
علی واعظ، مدیر امور ایران “گروه بین‌المللی بحران”، که یک سازمان پیشگیری از درگیری است، می‌گوید: «هیچ یک از اینها برای دستیابی به یک توافق اساسی هسته‌ای نیست.»
واعظ افزوده که هدف از این توافق “کاستن از هر فعالیتی است که اساساً از خط قرمزها عبور می‌کند یا هر یک از طرفین را در موقعیتی قرار می‌دهد که دست روشی تلافی‌جویانه بزند که وضعیت موجود را بی‌ثبات کند”.
این کارشناس امور ایران گفت: «هدف ثابت نگه داشتن تنش‌ها و فراهم کردن زمان و مکان مناسب برای بحث در مورد دیپلماسی آینده و توافق هسته‌ای است.»
نیویورک تایمز می‌نویسد، تمرکز مجدد آمریکا بر برنامه هسته‌ای ایران در بحبوحه نگرانی فزاینده در دولت بایدن مبنی بر اینکه تهران می‌تواند با توسعه بیشتر غنی‌سازی اورانیوم خود به یک بحران دامن بزند، رخ می‌دهد.
دنیس راس، که برای تعیین سیاست خاورمیانه‌ای چندین رئیس‌جمهوری آمریکا کمک کرده، گفته است: «به نظر می‌رسد که آمریکا می‌خواهد برای ایران روشن کند که اگر به سمت ۹۰درصد بروید، یک بهای جهنمی پرداخت خواهید کرد.»
این کارشناس خاورمیانه از اسرائیل با نیویورک تایمز صحبت می‌کرد، جایی که با مقامات امنیتی مطلع از مذاکرات اخیر ملاقات کرده بود.
دنیس راس هم‌زمان افزود که دولت بایدن اشتیاقی برای یک بحران جدید ندارد. او گفت: «آنها می‌خواهند اولویت و تمرکز روی اوکراین و روسیه باقی بماند. درگرفتن یک جنگ در خاورمیانه‌ای که می‌دانید چگونه شروع می‌شود اما نمی‌دانید چگونه پایان می‌یابد، و این آخرین چیزی است که دولت بایدن می‌خواهد.
روز چهارشنبه ۱۴ ژوئن، متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در یک نشست خبری گفته بود: «شایعات درباره توافق هسته‌ای – موقت یا غیرموقت – نادرست یا گمراه‌کننده است.»
میلر افزود: «سیاست شماره یک ما تضمین این امر است که ایران هرگز به سلاح هسته‌ای دست پیدا نکند؛ بنابراین ما فعالیت‌های غنی‌سازی هسته‌ای ایران را زیر نظر داشته‌ایم.» او گفت: «ما بر این باوریم که دیپلماسی بهترین راه برای کمک به دستیابی به آن است، اما ما برای همه گزینه‌ها و موارد احتمالی آماده می‌شویم.»
این سخنان هم‌زمان بود با اظهارات علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی که در یک تغییر لحن غیرمنتظره گفت که اگر زیرساخت‌های هسته‌ای ایران دست نخورده بمانند، می‌تواند توافق با غرب را تایید کند. خامنه‌ای همچنین گفت که ایران می‌تواند در سطوحی با بازرسان بین‌المللی انرژی اتمی همکاری داشته باشد.
اسرائیل هشدار داده است که تولید اورانیوم با قابلیت سلاح هسته‌ای می‌تواند عواقب وخیم برای ایران داشته باشد. یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل، در ماه مه گفته بود: «اگر ایران تا سطح ۹۰درصد تسلیحاتی غنی‌سازی کند، خطای بزرگی خواهد بود و بهای سنگینی برای آن خواهد پرداخت.»
به گزارش نیویورک تایمز، حتی اگر ایران از سانتریفیوژهای پرسرعت خود برای غنی‌سازی اورانیوم تا سطحی مناسب برای ساخت سلاح هسته‌ای استفاده کند، باز هم ساخت چنین بمبی زمان‌بر است.
ژنرال مارک ای. میلی، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا، در ماه مارس سال جاری به یک کمیته فرعی مجلس نمایندگان گفته بود که این روند ممکن است “چندین ماه” طول بکشد.
ژنرال میلی افزوده بود: «ارتش ایالات متحده گزینه‌های متعددی فراهم کرده و به رهبری ملی آمریکا ارائه داده است تا در صورت تصمیم ایران برای ساخت سلاح هسته‌ای یا زمانی که ایران تصمیم به تولید سلاح هسته‌ای بگیرد، از این گزینه‌ها انتخاب کند.»
یک مقام ارشد دفاعی اسرائیل گفته که اسرائیل تخمین می‌زند که ایران برای ساخت یک بمب زمان بسیار بیشتری نیاز داشته باشد که دست‌کم یک سال و شاید بیش از دو سال خواهد بود و اظهارات ژنرال میلی نشان‌دهنده تلاش آمریکا برای ضرورت فوری دستیابی به یک توافق جدید با تهران در اسرع وقت است.
جمهوری اسلامی ایران همواره تأکید داشته که برنامه هسته‌ای‌اش برای مقاصد صلح‌آمیز است. این در حالی است که شواهد عدیده نشان می‌دهند تلاش‌ها و پژوهش‌های ایران در در راستای دستیابی به توانایی‌های نظامی هسته‌ای بوده‌اند.
دویچه وله