رقص بازیگران زن یک تئاتر در ارومیه به توقیف نمایش و ممنوعالکار شدن کارگردانش منجر شد
نمایش تئاتر «شهریار» در شهر ارومیه به علت رقص بازیگران زن در آن لغو شد. با انتشار ویدیویی از این تئاتر، حواشی در مورد آن را افزایش یافت که واکنش حامیان حکومت را در پی داشت و در نهایت به لغو نمایش و ممنوعالکاری سهماهه کارگردان آن منجر شد.
علیرضا نوروزی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجانغربی، در این باره گفت: «اقدام بازیگران به رقص در اواسط نمایش خودسرانه انجام شد و هیچ رقصی در متن این نمایش نبود. در فیلمهای بازبینی هم این صحنه وجود ندارد و این اقدام بازیگران بدون اطلاع و هماهنگی بوده، متاسفانه این اقدام، خودسرانه و هنگام پخش آهنگ انجام شده است.»
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجانغربی در ادامه افزود با اینکه از کارگردان تعهد گرفته شد، با توجه به اینکه چنین اتفاقی در شب شهادت افتاده بود، برخورد سختتری با او شد.
پیش از این یک کافه در کاشمر هم به دلیل اینکه از مشتریانش خواسته بود با رقص وارد شوند، با دستور دادستان این شهر پلمب شد. دادستان عمومی و انقلاب کاشمر در اظهاراتی تهدیدآمیز گفت: «با واحدهای صنفی که بخواهند هنجارشکنی کنند یا افراد جامعه را به هنجارشکنی یا رفتارهای مجرمانه تشویق و تحریک بکنند، برابر قانون بهشدت برخورد خواهد شد.»
علاوه بر آن قوه قضاییه جمهوری اسلامی روز ۲۹ خرداد اعلام کرد برای آن دسته از افرادی که در کنسرت گروه لیان در تالار رودکی تهران رقص و پایکوبی کردند، در دادسرای تهران پرونده قضایی تشکیل داده است. در تصاویری که از کنسرت روز ۲۵ خرداد گروه لیان در تالار رودکی منتشر شد، تعداد قابلتوجهی از زنان تماشاگر بدون حجاب اجباری در این سالن بودند و عدهای از زنان و مردان نیز همزمان با اجرای موسیقی میرقصند؛ اتفاقی که موجب شد شامگاه ۲۶ خرداد و در آخرین اجرای گروه لیان، گروهی از نیروهای لباسشخصی و وابسته به بسیج به تماشاگران و هنرمندان گروه لیان در تالار رودکی حمله کنند و برخی حضار را کتک بزنند.
پس از خیزش سراسری، مردم در ایران با از سر برداشتن حجاب اجباری و رقص در خیابانها و اماکن عمومی به مبارزه مدنی با حاکمیت جمهوری اسلامی ادامه دادند. طی ماههای گذشته، جمهوری اسلامی در تلاش بود با از سر برداشتن حجاب مقابله کند. اکنون با افزایش چشمگیر رقص گروهی در اماکن مختلف مقابله با این خردهفرهنگ دیرین ایرانی هم در دستورکار نهادهای امنیتی قرار گرفته است.
پس از خیزش سراسری مردم ایران، رقص به نمادی برای مخالفت با جمهوری اسلامی تبدیل شد و اهالی شهرهای مختلف با رقص در اماکن عمومی و برگزاری رقصهای مختلط به مبارزه مدنی علیه جمهوری اسلامی پرداختند. برای مثال چندی پیش زنان بلوچ در شهر میناب استان هرمزگان در اقدامی ساختارشکنانه، بههمراه مردان رقص «چاپ» کردند. چاپ نوعی رقص بلوچی است که انواع مختلفی دارد و مانند سایر رقصهای سنتی بلوچها، مشترک نیست و بهصورت زنانه یا مردانه برگزار میشود اما اینبار زنان بلوچ در کنار مردان این رقص را اجرا کردند.
رقص زنان به شهر مذهبی مشهد نیز رسید. فروردین ماه ویدیویی از رقص دو دختر بدون حجاب اجباری در بلوار جانبازان مشهد منتشر شد. این دختران با موسیقی خیابانی در این بلوار میرقصیدند و با آن همخوانی میکردند. در شهر آمل نیز پس از پلمب یک کافه به بهانه رعایت نشدن حجاب اجباری، جمعی از مردم مقابل مغازه پلمبشده تجمع کردند و با پخش موسیقی، گروهی رقصیدند.
رقص در ایران پیشینه تاریخی کهنی دارد اما با روی کار آمدن جمهوری اسلامی، رقص از صحنه عمومی ایران حذف شد. با گذشت سالها، عبارت «حرکات موزون» جایگزینی برای واژه «رقص» شد تا از طریق آن بتوان برخی رقصهای محلی را با حذف زنان، در عرصه عمومی به نمایش گذاشت. از این طریق، رقصهای محلی جستهگریخته و در مناسبات خاص به تلویزیون جمهوری اسلامی نیز راه یافتند اما همین رقص مردان نیز بارها به تذکر و توبیخ و حذف مجریان و شرکتکنندگان در برنامههای مناسبتی منجر شد.
نخستین اشاره به رقص در سرزمین ایران در کتابهایی از گزنفون، تاریخنگار اهل یونان، بود. در دوره شاهنشاهی هخامنشی رقص، آواز و موسیقی برای دلخوشی و شادی در بزم طبقات گوناگون مردم ایران وجود داشت و افزون بر آموزش خواندن، اصول رقص نیز آموزش داده میشد.
پس از انقلاب اسلامی رقص در ایران همواره با مخالفت یا مجازاتهایی چون شلاق همراه بود و بسیاری مربیان رقص نیز دستگیر و برگزاری کلاسهای رقص ممنوع شدند. علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، درباره رقص فتواهای بسیاری صادر کرده است. به اعتقاد او، «رقص بهطور کلی اگر به گونهای باشد که شهوت را تحریک کند یا مستلزم کار حرام یا ترتب مفسدهای باشد، حرام است». خامنهای «رقص زن در برابر بیگانگان» را مطلقا حرام اعلام کرده و در جایی دیگر فتوا داده است که «ایجاد مراکز تعلیم (آموزش) و ترویج رقص، با اهداف نظام اسلامی منافات (ضدیت) دارد».
اقوام مختلف در ایران رقصهای متعلق به فرهنگ خود را داشتند و دارند. رقصهای زنجیرهایی، رقصهای بداهه انفرادی، رقصهای جنگی و رقصهای آیینی از جمله مدلهای رقصاند که در فرهنگها و دورههای زمانی مختلف در ایران به آن پرداخته شده است. از جمله در منطقه کردستان که رقص همواره با فرهنگ مردم این منطقه عجین بوده است.
در طی چهار دهه گذشته جمهوری اسلامی همواره کوشید رقص را از مراسم نوروز مردم این منطقه حذف کند. هرسال تعداد زیادی از اهالی کردستان به علت شرکت در مراسم نوروز در این منطقه که با پخش آهنگهای حماسی و رقص مختلط همراه است احضار و بازداشت میشوند.
شبکه حقوق بشر کردستان در نوروز گذشته اعلام کرد که نهادهای دولتی در استانهای آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه و ایلام برگزاری هرگونه مراسم عمومی به مناسبت نوروز را به اخذ مجوز از فرمانداریها منوط کردند. در جریان اخذ مجوز، برگزارکنندگان مجبورند تعهدنامهای را مبنی بر استفاده نکردن از نمادهای کردی از قبیل جامانه، روسری سفید و گل سرخ و پخش نکردن موسیقیهای شاد و حماسی و رقص مختلط زنان و مردان در این مراسمها امضا کنند. در این تعهدنامه از برگزارکنندگان خواسته شده بود در این مراسمها از پرچمها و نمادهای جمهوری اسلامی ایران استفاده کنند.